สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

ความส� ำคั ญของการสะกดค� ำในเอกสารเก่า 118 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 1 January-March 2016 ๑) ศาสตราจารย์ พระยาอนุมานราชธนเขียนจดหมายตอบค� ำถามของพระธรรมราชานุวัตร มีข้อความว่า ค� ำไม้ม้วน ๒๐ ค� ำนี้ สอบไทยถิ่นต่าง ๆ ได้ความว่าออกเสียงไม่ใช่เสียงไอ แต่เป็นเสียงเอ็ย โดยมาก ที่เพี้ยนเป็น เออ เอว เอา ก็มี แต่น้อย ทางไทยใหญ่อหม และค� ำที่เป็นเอ็ย พวน เป็น เออ ผู้ไทย ออกเสียงไม้ม้วนเป็นเสียง เออ เป็นอันว่าที่เราเขียนเป็นไม้ม้วนไว้ มีประโยชน์ที่ทราบว่า เดิมไม่ใช่ เป็นเสียงไอ ผมเชื่อว่าลาวโซ่งทางราชบุรี เพชรบุรี ก็คงออกเสียงไม้ม้วนเป็น เออ เพราะเป็นพวกเดียวกับ พวกพวน พวกผู้ไทย เสียงนี้ทางอีสานและพายัพกลายเป็นเสียงไอไปหมด ยกเว้นแต่พายัพ ให้ยังมี หื้อ เหลืออยู่ ลองฟังเสียงชาวจีนแต้จิ๋วพูดค� ำว่า ให้ ในภาษาของเขา จะปรากฏว่าเป็นเอ็ยอยู่ชัด ชาวปักษ์ใต้ ถ้าเขาพูด เมื่อเผลอตัว จะปรากฏว่า ใจ เป็น เจ็ย อยู่บ่อย ๆ ๒) ศาสตราจารย์ ดร. คุณบรรจบ พันธุเมธา เขียนเรื่อง “ใอ ไม้ม้วน” มีข้อความว่าภาษาถิ่น ของไทยหลายถิ่นออกเสียงค� ำที่เขียนไม้มลาย ดังเช่น ไป ไว ได้ เป็นเสียงไอ แต่ออกเสียงค� ำที่เขียน ไม้ม้วน ดังเช่น ใจ ใช่ สะใภ้ เป็นเสียงอื่น ส่วนใหญ่เป็นเสียง อา กับ อื ผสมกัน ฟังคล้ายเออ...มีบางภาษา ออกเสียงใอไม้ม้วนบางค� ำเป็น เอา เช่น ภาษาไทอาหมออกเสียงค� ำใบไม้ เป็น บาว ภาษาสามก๊าที่อยู่แถบ ทะเลสาบอินเลในสหภาพพม่า ออกเสียงค� ำใบไม้ เป็น เบ่าไม่...บางภาษาออกเสียงใอไม้ม้วนบางค� ำเป็น อื เช่น ภาษาไทนุง ออกเสียงค� ำ ใช่ เป็น ฉื่อ ใด เป็น หลื่อ ภาษาไทยลานนาออกเสียงค� ำ ให้ เป็น หื้อ ภาษาไทขาวออกเสียงค� ำ ใช่ เป็น จื๊อ เห็นได้ว่า ค� ำในภาษาตระกูลไทออกเสียงค� ำที่ไทยเขียนโดยใช้เครื่องหมาย ใ ต่าง ๆ กันไป มิได้ออกเสียง [อัย] ข. เสียงสระที่เปลี่ยนไปในค� ำบางค� ำ เสียงสระที่จะกล่าวถึงได้แก่เสียงสระที่เปลี่ยนไปในค� ำที่ปัจจุบันใช้ว่า บายศรี ผ่ายผอม สามหาว และเจ้า ข้าว ๑) บายศรี ค� ำว่า บายศรี ใช้เรียกเครื่องเชิญขวัญหรือรับขวัญ ท� ำด้วยใบตองรูปคล้ายกระทงเป็นชั้น ๆ มีขนาดใหญ่ เล็กสอบขึ้นไปตามล� ำดับ และมีเครื่องสังเวยวางอยู่ภายใน ค� ำว่า บาย ในค� ำ บายศรี เคยเขียนว่า บาย ต่อมาเขียนว่า ใบ หรือ ไบ ดังนี้ ในสมัยสุโขทัย ค� ำนี้เขียนว่า บายศรี ดังจารึกวัดเขมา ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๑๗-๒๐ มีว่า ...ถวยโคมลายดวงนิง ถวย (บริ) พนัเลกสิบดวงเปนส� ำรบักบั ลางพานแตงเปน บายศรี บูชาพรเจา...