สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

พระเวทในสายตาแห่งพุทธปรั ชญา 78 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 2 April-June 2016 หนึ่งของตัวข้า เป็นเพราะข้าได้ดื่มน�้ ำโสม ข้าอยู่เหนือฟ้าและเหนือโลก เป็นเพราะข้าได้ดื่มน�้ ำโสม ข้าจะ จับโลกนี้พลิกเล่น แล้ววางไว้ตรงนั้นบ้างตรงนี้บ้าง เป็นเพราะข้าได้ดื่มน�้ ำโสม” ๑๒ ดังนั้น พิธีถวายน�้ ำโสม แด่พระอินทร์จึงส� ำคัญมากจะขาดเสียมิได้ ส่วนวรุณเทพนั้น เนื่องจากวรุณเทพเป็นผู้บริหารกฎจักรวาลท� ำพฤติกรรมทั้งปวงในจักรวาลให้ ด� ำเนินเป็นไปอย่างสม�่ ำเสมอ ทรงขยายโลกนี้ออกไปท� ำให้ดวงอาทิตย์เคลื่อนคล้อยไปได้ ทรงหลั่งฝน ลงมาทรงเป็นใหญ่เหนือศีลธรรมของมนุษยชาติ ควบคุมธรรมชาติไม่ให้มีการละเมิดกฎจักรวาลและกฎของ มนุษย์ใด ๆ  ใน ฤคเวท มีบทสวดสรรเสริญว่า “พระวรุณเทพขยายอากาศขึ้นไปเหนือหมู่ไม้ได้ประทาน ความเข้มแข็งให้แก่ม้า ประทานนมให้แก่แม่วัว ประทานก� ำลังให้แก่หัวใจ ประทานไฟให้แก่น�้ ำ ประทาน ดวงอาทิตย์ให้แก่สวรรค์ และประทานน�้ ำโสมให้แก่ภูเขา ทรงท� ำให้สวรรค์และโลกมีความชุ่มชื้น ประทาน ฝนให้หลั่งลงมาท� ำให้ข้าวกล้าในนาสดชื่นอยู่ จงสาธยายบทสวด (พรหมัน) ที่ท� ำให้บริสุทธิ์และน่าขนลุก ถวายแด่เทพผู้ยิ่งใหญ่ จงท� ำตัวให้เป็นที่โปรดปรานของวรุณเทพผู้รุ่งเรืองเถิด” ๑๓ ๒. เรื่องวรรณะในคัมภีร์พระเวท ได้กล่าวถึงวรรณะคือการแบ่งชั้นของบุคคลในสังคม ออกเป็น ๔ วรรณะเพื่อท� ำหน้าที่ให้โลกเจริญและหมุนไปได้ และเพื่อให้สังคมพัฒนาไปดีที่สุด สังคมต้อง ประกอบด้วยวรรณะทั้งสี่ บุคคลในแต่ละวรรณะซึ่งมาจากพระพรหมย่อมเหมาะสมแก่ฐานะของตนและ ต้องอยู่ในฐานะเช่นนั้นตามความประสงค์ของพระผู้สร้าง ดังใน คัมภีร์ฤคเวท ได้กล่าวไว้ว่า “ปุรุษะ (บ่อเกิดของจักรวาล) มีพันเศียร พันตา พันเท้าซึ่งแทรกซึมอยู่ทั่วไปในโลกทุกแง่ทุกมุม นั้นยังคงขยายนิ้ว ทั้งสิบไปเหนือโลกอยู่ ปุรุษะเท่านั้นเป็นสิ่งทั้งหมดนี้คือเป็นสิ่งที่มีเป็นมาแล้วและสิ่งที่ก� ำลังจะมีเป็นต่อไป อนึ่ง ปุรุษะเป็นเจ้าแห่งอมฤตภาพ และเป็นใหญ่เหนือสิ่งที่เจริญเติบโตขึ้นมาเพราะอาหาร สรรพสัตว์ ทั้งปวงประกอบขึ้นเป็นเพียงเสี้ยวหนึ่งของปุรุษะเท่านั้น อีกสามเสี้ยวเป็นอมรรตัยอยู่ในสรวงสวรรค์...เมื่อ ทวยเทพแบ่งปุรุษะออกไปนั้นได้จัดแจงให้ปุรุษะมีส่วนต่าง  ๆ  มากน้อยเท่าใด อะไรที่เกิดจากปากของ ปุรุษะ อะไรที่เกิดจากแขนของปุรุษะ ต้นขาทั้งสองของปุรุษะเรียกว่าอะไร และเท้าทั้งสองของปุรุษะ เรียกกันว่าอะไร ปากของปุรุษะได้กลายเป็นพราหมณ์ แขนทั้งสองได้กลายเป็นราชันย์ ขาทั้งสองได้เป็น ไวศยะ พวกศูทรเกิดจากเท้าทั้งสอง พระจันทร์เกิดจากจิต พระอาทิตย์เกิดจากนัยน์ตาทั้งสอง พระอินทร์ และพระอัคนีเกิดจากปาก ลม (วายุ) เกิดจากลมหายใจ (ปราณ) บรรยากาศได้ถูกสร้างขึ้นมาจากสะดือ สวรรค์เกิดจากศีรษะ โลกเกิดจากเท้าทั้งสองและทิศใหญ่ทั้งสี่เกิดจากหู ดังนั้นสิ่งเหล่านี้จึงได้บันดาลให้ ๑๒ ฤคเวท.๑๕:๑๑๙.๒-๙ ๑๓ ฤคเวท ๕.๘๕