สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

พระเวทในสายตาแห่งพุทธปรั ชญา 74 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 2 April-June 2016 แล้วอะไรเล่าที่ปิดบังสากลโลกอันอุดมนี้ไว้ สากลโลกนี้บรรจุอยู่ในที่ใส่อะไรเล่า บรรจุไว้ในอ่างที่มีน�้ ำลึก หรือ ในขณะที่ยังไม่มีความตาย ไม่มีกลางวัน กลางคืน แสงสว่างหรือความมืด มีแต่พระพรหมทรงหายใจ อย่างสงบอยู่ในพระองค์เองไม่มีผู้อื่นนอกจากพระองค์ ทั้งเบื้องบนทั้งถัดไป ครั้นแล้วครั้งแรก ความมืด ซึ่งซ้อนอยู่ในความมืด ความมัวซึ่งซ่อนอยู่ในความมัวก็ปรากฏออกมา ต่อมาก็เป็นน�้ ำไปหมด สิ่งทั้งปวง เป็นความว่างเปล่า เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน พระองค์ทรงอยู่ในความว่างเปล่านั้น ทรงอยู่ในความไม่มี อะไรเราจะบูชาเทพองค์ใดเล่าด้วยการบูชายัญ ขอให้เราสรรเสริญพระองค์ พระสุพรรณไวกูณฐ์ผู้อุบัติขึ้น ในเบื้องต้น พระองค์ผู้เกิดมาเป็นพระผู้เป็นเจ้า พระเป็นเจ้าพระองค์เดียวแห่งสิ่งทั้งปวงที่เกิดขึ้นผู้สร้างโลก สร้างฟ้า ผู้ประทานชีวิต ผู้ประทานพละก� ำลังผู้เทพทั้งหลายที่เกิดจากพระองค์พากันบูชา” ๑ และอีก ตอนหนึ่งใน คัมภีร์ฤคเวท นั่นเองก็กล่าวไว้เป็นค� ำถามเชิงปรัชญาว่า “ใครรู้จักโลกบ้าง ณ ที่นี้ ใครสามารถ ป่าวประกาศเรื่องโลกได้บ้าง คือป่าวประกาศบอกว่า โลกเกิดมาจากอะไร และการสร้างสรรค์นี่เกิดมา จากไหน ทวยเทพปรากฏขึ้นมาในตอนหลัง  ๆ  เท่านั้นเองคือหลังจากสร้างโลกแล้ว ใครเล่าที่ทราบว่า โลกวิวัฒน์มาจากอะไร การสร้างสรรค์นี้เกิดมาจากไหน เขาได้สร้างสรรค์มันขึ้นมาหรือมิได้สร้างสรรค์ขึ้น มาเลย เขาซึ่งเป็นผู้ดูแลโลกนี้ในสวรรค์ชั้นสูงสุด...เขาเท่านั้นที่ทราบ หรือบางทีแม้เขาเองก็ไม่ทราบ” ๒ ใน คัมภีร์อุปนิษัท ซึ่งถือว่าเป็นส่วนประกอบตอนที่ ๔ ของคัมภีร์พระเวทกล่าวแสดงลักษณะ ของอาตมันมาจากพรหมัน ว่าเป็นวิญญาณอันบริสุทธิ์ดังนี้ “มันเป็นอาตมัน ฐานะวิญญาณบริสุทธิ์ที่มี ความรักเป็นสัจจะ ความคิดเป็นสัจจะ แม้แต่ที่นี่ในโลกนี้เสมือนข้าราชบริพารของพระราชาที่เชื่อฟัง ค� ำสั่งของพระราชา ไม่ว่าพระราชาจะประทับอยู่ ณ ที่ใด ข้าราชบริพารก็จะอยู่ ณ ที่นั่น ไม่ว่าพระองค์ จะเสด็จไปแห่งหนต� ำบลใด ข้าราชบริพารก็ไปที่นั่นกับพระองค์ ดังนั้น ความรักทั้งหมดที่เป็นสัจจะ เชื่อฟังอาตมัน คือพระผู้เป็นเจ้า” ๓ ในอีกตอนหนึ่งของ คัมภีร์อุปนิษัท ก็กล่าวว่าพรหมันเป็นจิตวิญญาณ อมตะว่า “มีจิตวิญญาณอันยิ่งใหญ่ ซ่อนอยู่ในความเร้นลับของคัมภีร์อุปนิษัทและคัมภีร์พระเวท และ พระพรหม พระผู้เป็นเจ้าทรงเป็นหนี้จิตวิญญาณอันยิ่งใหญ่ ในฐานะที่เป็นพระผู้สร้างของพระองค์ จิตวิญญาณที่ยิ่งใหญ่ ดังกล่าวคือจิตวิญญาณของพระผู้เป็นเจ้าและสามารถเห็นได้โดยปวงเทพและ บรรดาฤาษีทั้งหลายในกาลก่อนซึ่งเมื่อได้รวมเป็นหนึ่งเดียวกับพระองค์จะเป็นอมตะ” ๔ อีกตอนหนึ่งอธิบาย พรหมันว่า เป็นองค์แห่งความสุขในชีวิตมนุษย์ว่า “พรหมันเป็นปีติสุข มวลมนุษย์จึงเกิด โดยความปีติสุข ๑ ฤคเวท.๑๐.๑๒๙ ๒ ฤคเวท.๑๐.๑๒๙ ๓ จัณโฑกิยะอุปนิษัท, ๘, ๑ ๔ เสวตตวัตรอุปนิษัท V.6