สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

389 สุกั ญญา สุดบรรทั ด วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๑ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๙ ในเชิงบวก ทอมัส ฟรีดแมน (Friedman: 2005) กล่าวว่า ในหมู่บ้านโลกใคร ๆ ก็แลกเปลี่ยน ข่าวสารได้ในแนวราบ โลกกลายเป็นเหมือนสนามฟุตบอลที่ทุกคนสามารถเข้าไปแข่งขัน ความแตกต่างทาง อายุ เพศ ชนชั้น และความเป็นบริษัทใหญ่ เล็ก ลดน้อยลง ประเทศไทยเองให้ความส� ำคัญกับเศรษฐกิจ ดิจิทัล คือ การขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศโดยการน� ำเอาไอทีหรือเทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามาใช้เพื่อเพิ่ม ผลผลิต เพิ่มผลงาน โดยใช้เวลาน้อยลงและสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่สินค้าและบริการต่าง  ๆ  เพื่อให้เราแข่งขัน กับชาติต่าง  ๆ  ได้ ในแง่ความมั่นคง ฝรั่งเศสและนานาประเทศในโลกตะวันตกเพิ่มความระวังเรื่องการก่อ การร้าย มีการตรวจสอบเรื่องผู้อพยพมากขึ้น ในประเทศไทยก็เช่นเดียวกัน ปัญหาความมั่นคงท� ำให้ รัฐบาลไทยต้องพิจารณาการควบคุมข่าวสารยิ่งขึ้น ในแง่วารสารศาสตร์ ระบบสื่อสารมีผู้เล่นมากมายทั้งเล่นอย่างเปิดเผย (ท� ำตัวให้เป็นข่าว) และอย่างลับ ๆ (ใช้รหัส ส่งข่าวสารแบบลับ ๆ) นักข่าวต้องเดินทางหรือส่งทอดการรายงานข่าวข้ามพรมแดน ต้องไหวทันความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในภูมิภาคต่าง ๆ  นักข่าวก็มีทั้งด้านกายภาพและด้านเน็ตซึ่งมีหลัก การในการท� ำสื่อแตกต่างกัน ในขณะเดียวกันก็ต้องแข่งกับพลเมืองเน็ตที่ส่งข่าวโดยปราศจากหลักเกณฑ์ ทางวารสารศาสตร์ ทั้งหมดนี้ท� ำให้หลักการวารสารศาสตร์เดิมพร่ามัว ความหมายของข่าวที่จ� ำกัดแคบในเชิง ภูมิศาสตร์ถูกขยายให้กว้างขึ้น การจุดประเด็นข่าวอาจจะเริ่มจากจุดใดก็ได้ เนื้อหาจากสื่อต่างชนิดกันมี การเกาะเกี่ยวกัน พาดพิงถึงกัน ขยายออกจากกัน รับลูกกัน ไขว้กัน ขัดแย้งกัน แทรกแซงเข้ามาได้ตลอด ทาง ที่เคยมีการแยกสื่อออกเป็นชนิดต่าง ๆ กลายเป็นการผนึกรวม จริยธรรมที่เดิมจ� ำกัดขอบเขตอยู่ที่สื่อ ต้องขยายมาถึงทุกคนที่เข้าไปใช้สื่อ เพราะผลกระทบต่อสังคมนั้นมิใช่มีเพียงสื่อที่เป็นผู้สร้าง แต่มีพลเมือง ไซเบอร์เข้าไปสร้างด้วยอย่างมีพลัง พลังการเลื่อนไหลของข่าวสารท� ำให้เกิดการเลื่อนไหลของ “ความจริง” สื่อออนไลน์แพร่ อารมณ์ออกไปได้อย่างรวดเร็วและกว้างขวาง ความโกรธ เกลียด อาจน� ำไปสู่สภาวการณ์อะไรก็ได้ เรื่องเล่าแบบอภิสารในกรณีข่าววินาศกรรมกรุงปารีสชี้ให้เห็นความแตกต่างทางความคิดของกลุ่มคน ชาวฝรั่งเศสผู้เคยเป็นมหาอ� ำนาจและเข้าไปยึดครองดินแดนในทวีปอื่นรับรู้การหยามหมิ่นจากผู้ที่เคย ด้อยกว่า, ชาวอเมริกันรับรู้ผลกระทบจากการที่น� ำชาติเข้าสู่สงครามอ่าวและก่อทัศนะชาตินิยมต่อต้าน มุสลิม, ชาวเบลเยียมตระหนักถึงความใกล้ชิดของเขตแดนสองประเทศและอันตรายจากการท� ำงานลับ ของผู้ก่อการร้ายในประเทศของตน, ชาวตะวันออกกลางมีความรู้สึกว่าตนถูกคุกคามโดยชาติตะวันตกและ มีแรงผลักดันทางศาสนาที่จะดิ้นรนให้เป็นอาณาจักรที่ยิ่งใหญ่, ชนชาติอื่นที่ไม่ใช่คู่กรณีได้รับรู้ความรุนแรง ด้วยอารมณ์ตระหนกมากกว่าจะเข้าใจต้นสายปลายเหตุของเรื่องราวและเริ่มสร้างชุดความจริงเกี่ยวกับ การด� ำรงรักษาชาติพันธุ์และศาสนาของตน