สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

กฎหมายแข่งขั นทางการค้าในประเทศจี น 252 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 2 April-June 2016  Rainbow Medical Equipment & E Supply Company vs. Johnson & Johnson ประเด็นส� ำคัญคือ พฤติกรรมการก� ำหนดราคาขายต่อ (resale price maintenance)  Huawei vs. Inter Digital ประเด็นส� ำคัญ คือ ทรัพย์สินทางปัญญาเกี่ยวกับสิทธิบัตรที่จ� ำเป็น (essential patents) โดยศาลต้องตัดสินว่าระดับของค่าตอบแทนการใช้สิทธิ (royalty) ที่เหมาะสมในการใช้สิทธิบัตรที่จ� ำเป็น ควรเป็นเท่าไร สรุปประสบการณ์การบังคับใช้กฎหมายแข่งขันทางการค้าของประเทศจีน หลังจากมีการตรากฎหมายแข่งขันทางการค้าออกมาบังคับใช้ได้ไม่นาน องค์กรบังคับใช้ กฎหมายแข่งขันทางการค้าก็สามารถออกอนุบัญญัติก� ำหนดรายละเอียด เกณฑ์ ขั้นตอนในการบังคับ ใช้กฎหมายจ� ำนวนหลายสิบฉบับ ถือได้ว่าองค์กรบังคับใช้กฎหมายมีความสามารถและตั้งใจจริงที่จะน� ำ กฎหมายแข่งขันทางการค้าไปบังคับใช้อย่างจริงจัง นอกจากนั้น องค์กรบังคับใช้กฎหมายยังด� ำเนินคดี และมีค� ำตัดสินจ� ำนวนมากพอควรในระยะเวลาไม่กี่ปี จึงอาจกล่าวได้ว่าองค์กรบังคับใช้กฎหมายมีบุคลากร ที่มีความสามารถ มีประสิทธิภาพ และมีความจริงจังในการปฏิบัติหน้าที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการด� ำเนิน คดีกับรัฐวิสาหกิจที่ฝ่าฝืนกฎหมาย ส่วนในมุมมองแง่ลบนั้น ก็มีเสียงวิพากษ์วิจารณ์จากบริษัทข้ามชาติใน สื่อตะวันตกว่าองค์กรบังคับใช้กฎหมายของจีน จะเข้มงวดในการบังคับใช้กฎหมายแข่งขันทางการค้ากับ บริษัทข้ามชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีการร่วมกันก� ำหนดราคาขาย (price - fixing cartel) และการเข้าซื้อ กิจการของเอกชนจีน โดยองค์กรบังคับใช้กฎหมายของประเทศจีนถูกมองว่า มีอคติที่วางอยู่บนชาตินิยมทาง เศรษฐกิจ (economic nationalism) ผู้เขียนเห็นว่าข้อวิพากษ์วิจารณ์ดังกล่าวก็มีความจริงอยู่พอสมควร มองในภาพรวมแล้ว ผู้เขียนสรุปว่า แม้ประเทศจีนเคยใช้ระบบเศรษฐกิจแบบวางแผนมาเป็น เวลานาน แต่ผู้น� ำประเทศมีความตั้งใจทางการเมือง (political will) ในการน� ำระบบเศรษฐกิจแบบอาศัย กลไกตลาดมาใช้แทนระบบเศรษฐกิจแบบเดิม พร้อมทั้งรับธรรมนูญของระบบเศรษฐกิจแบบอาศัยกลไก ตลาด ได้แก่ กฎหมายแข่งขันทางการค้ามาใช้บังคับ โดยใช้สารบัญญัติของกฎหมายแข่งขันทางการค้าของ สหภาพยุโรปเป็นต้นแบบในการยกร่าง แต่องค์กรบังคับใช้กฎหมายของประเทศจีนยังมีความสามารถบังคับ ใช้กฎหมายแข่งขันทางการค้าให้ท� ำงานได้จริง (operational) แม้ว่าโครงสร้างระบบการเมืองการปกครอง ของประเทศจีนจะมีความแตกต่างเป็นอย่างมากจากโครงสร้างระบบการเมืองการปกครองของสหภาพ ยุโรปซึ่งใช้ระบบเศรษฐกิจแบบตลาด และการปกครองระบบประชาธิปไตยเป็นอย่างมาก เป็นเรื่องที่ถือ ได้ว่าเป็นความส� ำเร็จของการบังคับใช้กฎหมายแข่งขันทางการค้าที่น่าประทับใจ.