สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

177 ภั ทรพร สิ ริ กาญจน วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๑ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๙ ๔. การค้ามนุษย์โดยการใช้ประโยชน์จากอวัยวะ การค้าขายอวัยวะของมนุษย์เป็น อาชญากรรมที่ก� ำลังขยายตัวอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งการค้าขายไต ผู้ที่ต้องการเงิน และมีปัญหาจนไม่ต้องการมีชีวิตอยู่ยาวนานอาจตัดสินใจขายไตหรืออวัยวะของ ตนเอง นอกจากนี้ ผู้สูงอายุและผู้ที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานในประเทศที่พัฒนาแล้วก็มี ความต้องการผ่าตัดเปลี่ยนอวัยวะกันมากขึ้น ท� ำให้การค้ามนุษย์โดยการหลอกลวง ให้ขายอวัยวะมีความแพร่หลายชัดเจนมากขึ้นด้วย แม้การจ� ำแนกลักษณะของการค้ามนุษย์จะมีหลากหลายแต่ก็มีแง่มุมร่วมกัน นั่นก็คือ การล่วง ละเมิดความด้อยสมรรถภาพต่าง ๆ ที่มีอยู่ในผู้ตกเป็นเหยื่อ ผู้ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายจึงจ� ำเป็นต้องพัฒนา สติปัญญาและจริยธรรมเพื่อตั้งรับและจัดการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในสังคมของตนและในสังคมโลกได้อย่าง มีประสิทธิภาพ ๒. การค้ามนุษย์ในมุมมองทางพุทธจริยธรรม หากพิจารณาจากหลักค� ำสอนทางพระพุทธศาสนาโดยทั่วไปแล้ว จะเห็นได้ว่า พระพุทธศาสนา ส่งเสริมให้มนุษย์เป็นผู้มีความเพียบพร้อมทางจริยธรรมเพื่อให้ตนเองและผู้อื่นอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข ชาวพุทธจึงควรปฏิบัติตามศีลขั้นพื้นฐานซึ่งหมายถึงเบญจศีล (ศีล ๕) ซึ่งได้แก่ เว้นจากการฆ่า เว้นจาก การลักทรัพย์ เว้นจากการประพฤติผิดในกาม เว้นจากการกล่าวเท็จ และเว้นจากการเสพเครื่องดองของ เมาอันเป็นเหตุให้เกิดความประมาท นอกจากนี้ ก็ควรปฏิบัติตามเบญจธรรม (ธรรม ๕) กล่าวคือ มีความ เมตตากรุณา ประกอบอาชีพที่สุจริต มีความส� ำรวมในกาม ถือความสัตย์และซื่อตรง และมีสติสัมปชัญญะ อยู่เสมอ การมีศีลและธรรมดังกล่าวอยู่เสมอท� ำให้สามารถด� ำรงชีวิตได้โดยไม่เบียดเบียนตนเองและ ผู้อื่น ด้วยเหตุนี้ ในการประกอบอาชีพของชาวพุทธ เช่น การค้าขาย พระพุทธเจ้าจึงตรัสสอนเรื่อง อกรณียวณิชชา หรือการค้าขายที่ชาวพุทธไม่ควรท� ำ ๕ ประการ ได้แก่ ๑) สัตถวณิชชา (การค้าขาย ศัสตราวุธ) หมายถึง การให้สร้างอาวุธแล้วขายอาวุธนั้น ที่ห้ามค้าขายก็เพราะการค้าขายอาวุธเป็นเหตุ ให้ท� ำความผิดก่อโทษแก่ผู้อื่นได้ ๒) สัตตวณิชชา (การค้าขายสัตว์) ในที่นี้หมายถึงการค้าขายมนุษย์ ที่ห้ามค้าขายก็เพราะการค้าขายมนุษย์ท� ำให้มนุษย์หมดอิสรภาพ ๓) มังสวณิชชา (การค้าขายเนื้อ) หมายถึง การเลี้ยงสัตว์ไว้ขายหรือการขายเนื้อสัตว์ ที่ห้ามค้าขายก็เพราะการค้าขายเนื้อเป็นเหตุให้ต้อง ฆ่าสัตว์ ๔) มัชชาวณิชชา (การค้าขายของเมาซึ่งรวมถึงสิ่งเสพติดทั้งหลาย) หมายถึงการให้ปรุงของ มึนเมาชนิดใดชนิดหนึ่งแล้วขาย ที่ห้ามขายก็เพราะการค้าขายของมึนเมาเป็นเหตุให้มีการดื่มแล้วเกิดความ