สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

155 วุฒิ ชั ย มูลศิ ลป์ วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๑ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๙ ดังนั้น ทูตชุดพระยาสุนทรอภัยจึงเดินทางขึ้นไปกรุงปักกิ่ง แต่พระยาสุนทรอภัยถึงแก่อนิจกรรม ก่อน ส่วนคณะที่เหลือได้เข้าเฝ้าจักรพรรดิเฉียนหลงในวันเฉลิมพระชนมพรรษา (เหมือนกรณีลอร์ด แม็กคาร์ตนีย์ที่กล่าวมาแล้ว) ถวายเครื่องราชบรรณาการเป็น ข้างหน้า ช้างพลาย ๑ ช้าง ช้างพัง ๑ ช้าง รวม ๒ ช้าง** เนื้อไม้กฤษณาหนัก ๒ ชั่ง อ� ำพันหนัก ๑ ชั่ง กากเพชร ๗ ต� ำลึง พรม ๒ ผืน หางนกยูง ๑๐ หาง ปีกนก ๖๐๐ ตัว งาช้างหนัก ๓ หาบ นอระมาด ๖ ยอด กรักขี ๓ หาบ จันทน์ ๑ หาบ ชันปึก ๑ หาบ การบูร ๑ หาบ ดีปลี ๑ หาบ ลูกกระวาน ๓ หาบ รงหนัก ๓ หาบ ลูกกะเบา ๓ หาบ ไม้ด� ำหนัก ๓ หาบ อบเชย ๑ หาบ เปลือกสีเสียด ๑ หาบ ฝางหนัก ๓๐ หาบ ** หลักฐานของไทยในเรื่องนี้ไม่ชัดเจน ไม่มีรายละเอียด กล่าวถึงช้าง ๒ ช้าง เท่านั้น แต่หลักฐานจีนได้กล่าวถึงเครื่องราชบรรณาการครั้งนี้ อย่างละเอียดในหนังสือของลิปูตาทั่งถึงโกษาธิบดี ฉบับนี้กล่าวถึงเครื่องราชบรรณาการทั้งหมด รวมทั้งช้าง ๒ ช้างด้วย ว่าจีนได้รับไว้แล้ว