สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

141 วุฒิ ชั ย มูลศิ ลป์ วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๑ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๙ ที่กล่าวมาโดยสรุปเพื่อให้เห็นบุคลิกภาพของสมเด็จพระเจ้าตากสินได้ชัดเจนว่า ทรงเป็นนักรบ ที่เก่ง กล้าหาญ เด็ดขาด ค� ำนึงถึงความอยู่รอดของบ้านเมืองเป็นอันดับแรก และทรงท� ำนุบ� ำรุงพระพุทธ ศาสนาเพื่อบ� ำรุงขวัญและจิตใจของไพร่ฟ้าข้าแผ่นดิน แต่เป็นเรื่องที่น่าเศร้าในปลายรัชสมัย บุคลิกภาพ ของพระองค์เปลี่ยนไปมาก ซึ่งอาจเป็นเพราะทรงตรากตร� ำกับการท� ำสงครามมากไป ความเด็ดขาดที่ ต้องสั่งประหารชีวิตผู้ที่ฝ่าฝืนค� ำสั่งหลาย ๆ คน ประกอบกับการที่พระองค์สนพระทัยในพระพุทธศาสนา นั่งกรรมฐานสมาธิ จึงท� ำให้ส� ำคัญพระองค์ผิดไป จนถือว่า ทรงบรรลุโสดาบัน และให้พระสงฆ์กราบไหว้ พระองค์ ท� ำให้ไพร่พลเมืองล� ำบากด้วยเหตุต่าง ๆ และก่อการก� ำเริบ น� ำไปสู่การสิ้นสุดรัชสมัยของพระองค์ ใน พ.ศ. ๒๓๒๔ ๑.๒ บุคลิกภาพของจักรพรรดิเฉียนหลง (Qianlong) จักรพรรดิเฉียนหลง เป็นจักรพรรดิองค์ที่ ๔ ของราชวงศ์ต้าชิง หรือเรียกสั้น ๆ ว่า ราชวงศ์ชิง ซึ่งเป็นราชวงศ์ของพวกแมนจูที่ปกครองประเทศจีน และเป็นราชวงศ์สุดท้ายในการปกครองระบอบ จักรพรรดิของจีนที่ยาวนานกว่า ๒,๐๐๐ ปี จักรพรรดิเฉียนหลง เป็นโอรสองค์ที่ ๔ (องค์ชายสี่) ของเจ้าชายอินเจิ้น (Yinchen- ต่อมาคือจักรพรรดิหย่งเจิ้ง-Yongzheng) ประสูติเมื่อ ค.ศ. ๑๗๑๑ (พ.ศ. ๒๒๕๔) ในสมัยของจักรพรรดิคังซี (Kangxi, ค.ศ. ๑๖๖๑-๑๗๒๒, พ.ศ. ๒๒๐๔-๒๒๖๕) ค� ำว่าเฉียนหลง เป็นนามปีรัชศก พระนามจริงคือ หงลี่ (Hongli) เมื่อยังเยาว์วัย เป็นที่โปรดปรานของปู่ คือจักรพรรดิคังซีมาก ประกอบกับเป็นเด็กฉลาด ทรงได้รับการศึกษาอบรมทั้งแบบแมนจู แบบจีน รวมทั้งลัทธิขงจื่อ เช่นเดียวกับพระเชษฐา เพื่อเตรียมตัว เป็นจักรพรรดิ (ธรรมเนียมของพวกแมนจู ไม่ได้เคร่งครัดเหมือนจีน ที่ผู้สืบสันตติวงศ์ต้องเป็นโอรสองค์โต จักรพรรดิหย่งเจิ้งก็เป็นโอรสองค์ที่ ๔ ของจักรพรรดิคังซี) เจ้าชายหงลี่ขึ้นครองราชย์ เมื่อ ค.ศ. ๑๗๓๖ (พ.ศ. ๒๒๗๙) ขณะมีพระชนมายุ ๒๕ ปี มีพระนามตามปีรัชศกว่า เฉียนหลง ซึ่งจะกลายเป็นพระนามของพระองค์ เมื่อพระองค์ครองราชย์ จะครบ ๖๐ ปีเท่ากับปู่ ใน ค.ศ. ๑๗๙๕ (พ.ศ. ๒๓๓๘) ทรงประกาศว่าจะสละราชสมบัติเพื่อไม่ให้นานเกินปู่ ซึ่งพระองค์เคารพและยึดเป็นแบบอย่างในการปกครองประเทศ ปีถัดมาทรงสละราชย์ให้กับโอรสองค์ ที่ ๕ คือ หยงเอี่ยน (Yongyan) ซึ่งมีพระนามตามปีรัชศกว่า เจียชิ่ง (Jiaqing) แต่พระองค์ทรงมีอ� ำนาจอยู่ เบื้องหลังราชบัลลังก์ จนสวรรคตใน ค.ศ. ๑๗๙๙ (พ.ศ. ๒๓๔๒)