สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๑ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๙ 59 วิวัฒน์ ตัณฑะพานิชกุล ๓. ความคล้ายคลึงหรืออุปมาอุปมัย (analogy) : ความคล้ายคลึงกันในบางประเด็นระหว่าง สิ่งของหรือปรากฏการณ์ที่แตกต่างกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเป็นการข้ามสาขาวิทยาการ เช่น ความ คล้ายคลึงกันระหว่างการถ่ายเทโมเมนตัมกับการถ่ายเทความร้อนของของไหลในท่อ ความคล้ายคลึงกัน ระหว่างเทคโนโลยีชีวภาพกับวัสดุศาสตร์ (เช่น โครงสร้างเชิงซ้อนที่แข็งแรงมากของเปลือกหอย) ๔. การค้นพบโดยบังเอิญ (serendipity) : ความตระหนักและความซาบซึ้งในบทบาทของ การค้นพบโดยบังเอิญในการค้นพบที่ยิ่งใหญ่ ไม่ละเลยหรือมองข้ามแบบด้อยปัญญาเมื่อพบเห็นสิ่งที่เกิดจาก การค้นพบโดยบังเอิญ ในล� ำดับที่ ๒ ดร.สตอร์เมอร์ ได้ให้ค� ำแนะน� ำที่มีคุณค่ายิ่ง ๔ ประการซึ่งขึ้นต้นด้วยตัว L ทั้งหมด ดังนี้ ● Love (ความรัก) : มีความคลั่งไคล้ในสิ่งที่เราสนใจจะท� ำ (= ความคลั่งไคล้) ● Learn (การเรียนรู้) : มีความอยากรู้อยากเห็น ความไม่หยุดหย่อนในการเรียนรู้ (= ความ อยากรู้อยากเห็น) ● Link (การเชื่อมต่อ) : ใช้ประโยชน์ความคล้ายคลึงข้ามหัวข้อวิชา ข้ามศาสตร์ (= ความ คล้ายคลึง) ● Leave (การจากไปหรือละทิ้ง) : การแสวงหาและสัมผัสกับสิ่งแวดล้อม พฤติกรรม หรือ สิ่งเร้าใหม่ ในขณะเดียวกันก็ต้องไม่เชื่อแบบไม่ลืมหูลืมตาในหลักการที่ไม่ผ่านการพิสูจน์หรือที่ฟังจาก ค� ำกล่าวของผู้ทรงสิทธิอ� ำนาจหรือผู้เชี่ยวชาญที่ทั่วโลกยอมรับ ในล� ำดับที่ ๓ ดร.กร็อกเน ได้กล่าวว่า “ผมเห็นด้วยกับสิ่งที่วิทยากร ๒ ท่านได้กล่าวไปแล้ว และไม่มีอะไรที่จะกล่าวเพิ่มเติม” การค้นพบโดยบังเอิญคืออะไรกันแน่ (เพื่อประหยัดพื้นที่ ต่อไปนี้จะขอใช้ ก.ค.ด.บ. แทน การค้นพบโดยบังเอิญ) ก.ค.ด.บ. เกิดขึ้นเมื่อมีบางคนค้นพบบางสิ่งที่เขาไม่ได้คาดคิดว่าจะได้พบ ค� ำค� ำนี้ได้รับการ หยั่งเสียงโดยบริษัทที่รับแปลภาษาของสหราชอาณาจักรในเดือนมิถุนายน ค.ศ. ๒๐๐๔ ให้เป็นหนึ่งในค� ำ ภาษาอังกฤษ ๑๐ ค� ำที่แปลให้สื่อความหมายได้ยากที่สุด อย่างไรก็ตาม เนื่องจากมีการน� ำศัพท์ค� ำนี้ไปใช้ ประโยชน์ด้านสังคมวิทยา จึงมีการน� ำไปแปลเป็นภาษาอื่นจ� ำนวนมาก ความหมายที่ง่ายที่สุดก็คือ อุบัติการณ์ที่ให้ความสุข (happy accident) พจนานุกรม Webster’s New World College (ค.ศ. ๑๙๙๙) ให้ค� ำนิยาม ก.ค.ด.บ. ว่า ๑. เป็นเสมือนมีพรสวรรค์ในการได้พบสิ่งที่ดีโดยบังเอิญ