สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 3 July-September 2016 162 เริ่มต้นด้วยความเอาพระราชหฤทัยใส่และใฝ่รู้ซึ่งเป็นสิ่งที่พระองค์ทรงมีอยู่ล้นเหลือ เวลากราบ บังคมทูลพระองค์จะทอดพระเนตรตรงมายังเรา และสนพระราชหฤทัยฟังเรื่องที่เรากราบบังคมทูล ปรากฏว่าได้มีการกราบบังคมทูลเชิญเสด็จพระราชด� ำเนินไปในกิจกรรมของมหาวิทยาลัย ซึ่งพระองค์จะ ทรงมุ่งมั่นรับฟังอย่าง “ใส่พระราชหฤทัย” จนถึง ๒-๓ ทุ่ม จนภายหลังส� ำนักพระราชวังจึงขอไม่ให้กราบ บังคมทูลเชิญเสด็จพระราชด� ำเนินอีกต่อไป มีอยู่ครั้งหนึ่งเกี่ยวกับโครงการหลวงผู้เขียนจะต้องกราบบังคมทูล เป็นเรื่องของชาวเขา ต้องได้รับการอบรมเสียก่อน ก่อนจะเข้าไปอยู่ในบริเวณที่จะเป็นส่วนที่เขาเตรียมความ พร้อมไว้แล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชด� ำรัสว่า “เราขอค้านที่พูดมานอกจากว่าชาวเขา จะได้รับการอบรมก่อน” ตอนนั้นความคิดก� ำลังสับสนโดยเฉพาะอย่างยิ่งพูดอย่างไรให้พระองค์ทรงค้านได้ แต่ก็กราบบังคมทูลไป ว่านั่นคือสิ่งที่ข้าพระพุทธเจ้าจะกราบบังคมทูลรายงานต่อไป พระพุทธเจ้าข้า สิ่งที่ ผู้เขียนได้รับก็คือพระราชด� ำรัสสั้น ๆ ว่า “อย่าโกรธนะ” ซึ่งผู้เขียนท� ำได้แต่เพียงก้มลงกราบแทบเบื้อง พระยุคลบาท แล้วคิดอยู่ในใจว่าจะไปโกรธพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้อย่างไร ตั้งแต่นั้นการพูดแบบ ที่เป็น passive voice มาขมวดตอนท้ายว่าควรจะท� ำโดยเราเสียก่อน ก็เป็นอันว่าต้องเลิกท� ำอีกต่อไป อย่างน้อยที่ได้ก็คือพระองค์ทรงฟังเราอย่างดี จึงค้านได้ นี่คือความเอาพระราชหฤทัยใส่ของพระองค์ ในขณะ เดียวกันการลงไปพิสูจน์ว่าไข่สุกหรือไม่ ก็ถือว่าเป็นความใส่พระราชหฤทัย และการทรงใฝ่รู้ของพระองค์ อย่างแน่นอน อีกเรื่องที่เคยได้ยินคือเมื่อทรงทราบว่าชาวเขาต่อกิ่งส� ำเร็จ ตามที่ศาสตราจารย์ปวิณ ปุณศรี ทดลองไว้ พระองค์ต้อง “ทรงพระราชด� ำเนิน” ประมาณหลายกิโลเมตร แต่พระองค์รับสั่งว่าการไปดูจะ ท� ำให้ชาวเขาตื่นตัว และคิดว่าที่นี่มีความส� ำคัญถึงขนาดพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวต้องเสด็จพระราชด� ำเนิน ไปทอดพระเนตรจนถึงที่ สิ่งที่เป็นความมุ่งมั่นนั้นแลเห็นชัดเจนตั้งแต่การเสด็จพระราชด� ำเนินไปทั่วทุกแห่งในประเทศไทย เพราะต้องการให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของพระองค์ในเรื่องดิน ซึ่งต้องเสด็จพระราชด� ำเนินด้วยพระองค์เอง จึงจะได้ทอดพระเนตรความทุกข์ยากของพสกนิกรของพระองค์ วิธีคิดยิ่งไม่เหมือนใครมากที่สุดเพราะมักคิดนอกกรอบโดยค� ำถามอยู่เสมอว่า ถ้าไม่เป็นอย่างนี้ จะเป็นอย่างไร อย่างนี้ได้หรือไม่ ผู้เขียนเคยฟังพระราชด� ำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวกับนาย ปราโมทย์ ไม้กลัด เรื่องจุดสร้างเขื่อนแห่งหนึ่งที่อ่างขาง พระองค์มีรับสั่งกับนายปราโมทย์ ไม้กลัด เรื่องว่า ท� ำไมเขื่อนจะต้องอยู่ตรงนี้ จึงมีค� ำถามที่แปลก ๆ ออกไป ซึ่งนายปราโมทย์ ไม้กลัด ได้กราบบังคมทูลถึงเหตุ และผลจนในที่สุดก็โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้อยู่ตรงที่เสนอหลังจากเวลาถาม-ตอบผ่านไปครึ่งชั่วโมง ดังที่กล่าวมาแล้วว่าการก� ำหนดพื้นที่ของเขื่อน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวต้องขอทอดพระเนตรก่อนที่ จะลงมือแทบทุกครั้ง เพราะไม่มีใครคิดแทนพระองค์ได้ การเสด็จพระราชด� ำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรจะได้ ผลทางใจ การเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทของชาวบ้านแบบที่ไม่มีเสื้อหรือนุ่งผ้าขาวม้าก็เข้าเฝ้าทูลละออง ดินโลก