สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 3 July-September 2016 106 เป็นเชื้อเพลิงในกระบวนการเผาไหม้ทั่วไปได้ จากกรณีศึกษาโรงบ� ำบัดสิ่งปฏิกูลของเทศบาลนครนนทบุรี พบว่า สิ่งปฏิกูลประมาณ ๙,๐๐๐ ลูกบาศก์เมตรต่อปีถูกบ� ำบัดโดยถังหมักและลานตากตะกอนและสามารถ ผลิตปุ๋ยอินทรีย์ประมาณ ๗๒ ตันต่อปี สร้างรายได้ให้แก่เทศบาลนครนนทบุรีประมาณ ๒๑๖,๐๐๐ บาท ต่อปี แต่เมื่อพิจารณามาใช้การบ� ำบัดโดยกระบวนการไฮโดรเทอร์มัลคาร์บอไนเซชัน พบว่า สามารถผลิต ถ่านไฮโดรได้ประมาณ ๓๓๗ ตันต่อปี คิดเป็นมูลค่าประมาณ ๑,๐๐๐,๐๐๐ บาทต่อปี ดังนั้น ไฮโดรเทอร์มัล คาร์บอไนเซชันจึงเป็นกระบวนการที่เหมาะสมและควรน� ำมาพิจารณาในการใช้บ� ำบัดสิ่งปฏิกูลและผลิตถ่าน ไฮโดรให้มีมูลค่าสูง ค� ำส� ำคัญ : ถ่านไฮโดร, สิ่งปฏิกูล, กระบวนการไฮโดรเทอร์มัลคาร์บอไนเซชัน ๑. บทน� ำ ประเทศไทยประสบความส� ำเร็จอย่างมากในการปรับปรุงระบบสุขาภิบาล รายงานของ United Nations Development Programme: Human Development ใน พ.ศ. ๒๕๕๐ ระบุว่า ร้อยละ ๙๙ ของครัวเรือนทั้งหมดในราชอาณาจักรมีสุขาภิบาลที่ดี แต่กลับพบว่าน�้ ำเสียร้อยละ ๘๖ ที่เกิดขึ้นใน ประเทศไทยไม่ได้รับการบ� ำบัด และร้อยละ ๗๐ ของสิ่งปฏิกูลที่เทศบาลต่าง ๆ ในประเทศไทยเก็บจากอาคาร บ้านเรือน ส่วนใหญ่ถูกปล่อยทิ้งในหลุมฝังกลบ พื้นที่การเกษตร และแหล่งน�้ ำ สิ่งปฏิกูลเหล่านี้เป็นของเสีย ที่มีมลพิษสูง ประกอบด้วยสารอินทรีย์และเชื้อโรค ก่อปัญหาที่ส� ำคัญต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของ ประชาชน และพบว่า สิ่งปฏิกูลเพียงร้อยละ ๓๐ ถูกบ� ำบัดโดยการหมักแบบไม่ใช้ออกซิเจนและใช้ลานตาก ตะกอน วิธีการเหล่านี้ยังไม่เพียงพอในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว ( USAID , 2010 ) ไฮโดรเทอร์มัลคาร์บอไนเซชัน (hydrothermal carbonization) เป็นกระบวนการทางเคมี ความร้อน (thermo-chemical process) ที่มีประสิทธิภาพในการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของสารชีวมวล (biomass) ที่มีความชื้นสูงให้กลายเป็นสารประกอบคาร์บอนที่เรียกว่า ถ่านไฮโดร (hydrochar) โดยใช้ เครื่องปฏิกรณ์แรงดันสูงที่อุณหภูมิปานกลาง (๑๘๐-๒๕๐ องศาเซลเซียส) วิธีการนี้สามารถน� ำมาใช้กับสาร ชีวมวลได้หลากหลายประเภท ซึ่งรวมถึงสิ่งปฏิกูลด้วย ( Fakkaew et al. 2015 ) การใช้กระบวนการไฮโดรเทอร์มัลคาร์บอไนเซชันในการบ� ำบัดสิ่งปฏิกูลนั้นมีข้อดีคือ ไม่จ� ำเป็น ต้องใช้วัตถุดิบที่แห้งและสามารถเปลี่ยนวัตถุดิบที่มีความชื้นสูงให้เป็นผลิตภัณฑ์ (ถ่านไฮโดร) ได้โดยมีอัตรา ผลผลิตที่ค่อนข้างสูง และเนื่องจากสิ่งปฏิกูลเป็นชีวมวลที่มีความเสถียรทางเคมีค่อนข้างสูง ระยะเวลาการ กักเก็บที่ยาวนาน และอินทรียวัตถุรวมทั้งปริมาณของไข่พยาธิในสิ่งปฏิกูลโดยปรกติจะมีค่าสูงกว่าในน�้ ำเสีย การผลิตถ่านไฮโดรจากสิ่งปฏิกูล โดยกระบวนการไฮโดรเทอร์มัลคาร์บอไนเซชัน