Today September'50 Rajbundit.indd

5 ปีที่ ๑๗ ฉบับที่ ๑๙๖ เดือนกันยายน ๒๕๕๐ ว่าด้วย çgenderé ç¿าคส่วนé çเจตคติé ผู้เขียนได้เข้าร่วมรับฟังการชี้แจงแผนพัฒนาสตรีในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๐–๒๕๕๔) และ มาตรฐานการส่งเสริมความเสมอภาคระหว่างหญิงชายในหน่วยงานภาครัฐ ณ โรงแรมเอเซีย เมื่อวันที่ ๒๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๐ ซึ่งจัด โดย สำนักกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ทำให้ได้รับความรู้ที่ไม่เคยรู้มาก่อนเป็นจำนวนมาก ประเด็นที่ผู้เขียนในฐานะนักวรรณศิลปá แห่งราชบัณฑิตยสถานสนใจ คือ เรื่องของการใช้ภาษา มีคำคำหนึ่งที่วิทยากรกล่าวถึงคือ gender วิทยากรกล่าวว่าคำนี้ต่างฝ่ายต่างบัญญัติเป็นภาษาไทย บ้างบัญญัติว่า เพศสภาพ บ้างบัญญัติว่า หญิงชาย ผู้เขียนได้ทำหน้าที่เป็นกรรมการและเลขานุการของคณะกรรมการจัดทำพจนานุกรมศัพท์สังคมวิทยาแห่งราชบัณฑิตยสถานอยู่ระยะ หนึ่ง คณะกรรมการชุดนี้ ได้บัญญัติและจัดทำคำอธิบายศัพท์ gender ไว้เหมือนกัน และราชบัณฑิตยสถานได้จัดพิมพ์เผยแพร่แล้วเมื่อเดือน สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๙ คณะกรรมการได้บัญญัติศัพท์และจัดทำคำอธิบายไว้ดังนี้ gender  ∂“π–‡æ» ๑. §«ามÀมา¬ทัË «‰ª Àมา¬∂÷ ß §«าม·ตกตà าßร–À«à าߺŸâ ™า¬กับºŸâ Àญิßตาม‡พศ„นทาßกา¬«ิ¿า§ ๒. §«ามÀมา¬ทาßสัߧม«ิท¬า Àมา¬∂÷ ß การ®”·นกทาßสัߧม ´÷Ë ß‰มà ®”‡ªì นตâ Õß·บà ßตาม≈ัก…≥–ทาßกา¬«ิ¿า§‡สมÕ‰ª ตาม§«ามÀมา¬„น‡™ิßสัߧม«ิท¬า·≈–®ิต«ิท¬าสัߧม “‡พศ” (sex) Àมา¬∂÷ ß ≈ัก…≥–ทาß™’ «¿าพท’Ë „™â „นการ·บà ß·¬กก≈ÿà มมนÿ …¬์ÕÕก ‡ªì นºŸâ Àญิß ºŸâ ™า¬ ·≈–„นกร≥’ พิ‡ศ… “กร–‡ท¬” (hermaphrodite) (´÷Ë ßม’ ≈ัก…≥–¢ÕßทัÈ ß ๒ ‡พศ Õ¬Ÿà „น§น§น‡¥’ ¬«กัน) สà «น “ส∂าน–‡พศ” (gender) Àมา¬∂÷ ß ≈ัก…≥–„น‡™ิßสัߧม·≈–®ิต«ิท¬าสัߧมท’Ë „™â ‡ªì นพ◊È น∞าน„นการ·บà ß·¬กก≈ÿà มมนÿ …¬์«à า “‡ªì นÀญิß” (feminine) “‡ªì น™า¬” (masculine) Àร◊ Õ “‡ªì นÀญิß™า¬” (androgynous) (´÷Ë ß‡ªì น≈ัก…≥–ºสมร–À«à าß≈ัก…≥–‡¥à น¢Õߧ«าม‡ªì น™า¬·≈–§«าม‡ªì นÀญิß) นักสัߧม«ิท¬าÀ≈า¬§น‡นâ น«à า „นทาßสัߧม«ิท¬า “ส∂าน–‡พศ” §«ร„™â กับกร≥’ ท’ Ë ก≈à า«∂÷ ßร–บบการ·บà ß·¬กªร–‡¿ทท’Ë สัߧมสรâ าߢ÷È น ‡พ◊Ë Õก”Àน¥«à า„§ร “‡ªì นÀญิß” „§ร “‡ªì น™า¬” §”«à า “Àญิß (female)” ·≈– “™า¬ (male)” §«ร„™â ส”Àรับการ·¬ก¢â Õ·ตกตà าßทาß™’ «¿าพ ร–À«à าߺŸâ ÀญิßกับºŸâ ™า¬ ·≈–‡¥Á กÀญิßกับ‡¥Á ก™า¬ สà «น§”«à า “‡ªì นÀญิß” “‡ªì น™า¬” §«รสß«น‰«â „™â กับ≈ัก…≥าการ (traits) ทาßพƒติกรรม ·≈–นิสั¬Õารม≥์ (temperament) ท’Ë สัߧม∂◊ Õ«à า‡Àมา–สมส”Àรับ·ตà ≈–‡พศ ≈ัก…≥–‡À≈à าน’È ‰¥â รับการ‡ร’ ¬นรŸâ ºà านทาßกร–บ«นการ¢ั¥‡ก≈าทาß สัߧมท’Ë ´ับ´â Õน·≈–ตà Õ‡น◊Ë Õß นักสัߧม«ิท¬า นักมานÿ …¬«ิท¬า ·≈–นัก®ิต«ิท¬า‰¥â ‡นâ น«à า ªí ®®ั¬ทาß™’ «¿าพ‰มà ‰¥â ‡ªì นตั«ก”Àน¥ “ส∂าน–‡พศ” §«ามÀมา¬¢Õßส∂าน– ‡พศก”Àน¥‰¥â ®าก‡ß◊Ë Õน‰¢‡™ิßสัߧม·≈–«ั≤น∏รรม §«ามÀมา¬ การต’ §«าม ·≈–การ·ส¥ßÕÕก¢Õß “ส∂าน–‡พศ” ·ªรºัน·ตกตà าßกัน‰ªตาม ·ตà ≈–«ั≤น∏รรม ·≈–‡ª≈’Ë ¬น·ª≈߉ª‰¥â ตาม‡ß◊Ë Õน‰¢¢Õßกา≈‡«≈า·ตà ≈–¬ÿ §สมั¬ นÕก®ากน’È ªí ®®ั¬ทาßสัߧม ‡™à น ™ัÈ น™น Õา¬ÿ ‡™◊È Õ™าติ ·≈– ™าติพัน∏ÿ์ ¬ัßม’ สà «น„นการ‡สริม·ตà ߧ«ามÀมา¬‡©พา– การ·ส¥ßÕÕก ·≈–ªร–สบการ≥์¢Õßส∂าน–‡พศÕ’ ก¥â «¬ สิË ß‡À≈à าน’È ส–ทâ Õน¢â Õ‡ทÁ ®®ริßท’Ë «à า ส∂าน–‡พศ ‰มà Õา®น”‰ª„™â „น§«ามÀมา¬‡¥’ ¬«กันกับ‡พศ‰¥â มีคำอีกคำหนึ่งที่ดูเหมือนจะเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปแล้วในสังคม หรือติดตลาดแล้วนั่นเอง คือ คำว่า ¿าคส่วน ครั้นไปเปิด พจนานุกรม ©บับรา™บัณ±ิตยสถาน พ.ศ. ๒ıÙ๒ ไม่พบคำว่า ¿าคส่วน แต่เมื่อแยกเป็น ¿าค กับ ส่วน แล้ว พจนานุกรม ฉบับ ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้ให้คำอธิบาย ดังนี้ ¿“§, ¿“§- [พาก, พาก§–-] น. สà «น ‡™à น ¿า§ทƒ…Æ’ ¿า§ªØิบัติ, ΩÉ า¬ ‡™à น ¿า§รั∞บา≈ ¿า§‡Õก™น ¿า§‡Àน◊ Õ ¿า§„ตâ , บัÈ น, ตÕน, ‡™à น Àนัßส◊ Õ¿Ÿ มิศาสตร์ ¿า§ตâ น Àนัßส◊ Õªร–«ัติศาสตร์¿า§ª≈า¬ พßศา«¥าร¿า§ ๑, §รา« ‡™à น การศ÷ ก…า¿า§ƒ¥Ÿ รâ Õน, สà «น¢Õߪร–‡ทศท’Ë ·บà ßÕÕก‡ªì นสà «น¬à Õ¬‡พ◊Ë Õส–¥«ก„น¥â านการªก§รÕß การศ÷ ก…า การทÀาร ‡ªì นตâ น ‡™à น ‡®â า§≥–¿า§ ·มà ทัพ¿า§. (ª.).  à «π น. สิË ßท’Ë ·บà ß®ากสิË ßร«ม ‡™à น ‡ßินสà «นน’È ®–‡Õา‰«â ทÌ าบÿ ญ; การ‡¢â ารà «ม ‡™à น ‡ร◊Ë Õßน’È ¢Õม’ สà «น¥â «¬; ·ºนก¬à Õ¬, ΩÉ า¬, ‡™à น ßานกÕßน’È ·บà ßÕÕก‡ªì นÀ≈า¬สà «น, ตÕน, ทà Õน, ‡™à น ‡ร◊Ë Õßน’È ·บà ßÕÕก‡ªì น ı สà «น; ¢นา¥ท’Ë พÕ‡Àมา–พÕ¥’ ‡™à น ‰¥â สà «น สมสà «น ºิ¥สà «น; ¥â าน ‡™à น สà «น ก«â าß สà «น¬า« สà «นÀนา; ®”น«นท’Ë Õ¬Ÿà ¢â าß≈à าߢÕ߇ศ…„น‡≈¢‡ศ…สà «น. สัน. ΩÉ า¬, ¢â าß, ‡™à น พÕสÕบ‡สรÁ ®‡พ◊Ë Õน Ê กÁ ‰ª‡ท’Ë ¬«¿Ÿ ‡กÁ ต สà «น©ัน‰ª ‡™’ ¬ß„Àมà . ดังนั้น พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ฉบับต่อไปคงจะได้เก็บคำว่า ¿าคส่วน ต่อไป ในทรรศนะของผู้เขียน คำว่า ¿าคคือส่วน ส่วนคือ¿าค ดังนั้น ¿าคส่วน จึงเป็นการซ้ำคำ อีกคำหนึ่งที่ผู้เขียนสะดุดในเรื่องของการอ่าน คือ เจตคติ อ่านอย่างไรกันแน่ ครั้นมาเปิดพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ พบว่า ในพจนานุกรมระบุว่า ‡®µ§µ‘ [‡®ต–-] น. ทà าท’ Àร◊ Õ§«ามรŸâ ส÷ ก¢Õßบÿ §§≈ตà ÕสิË ß„¥สิË ßÀน÷Ë ß. (Õ. attitude). ดังนั้น จึงสรุปว่า คำ เจตคติ อ่านว่า เจ-ตะ-คะ-ติ ไม่ได้อ่านว่า เจด-คะ-ติ ทั้งหมดที่ผู้เขียนกล่าวถึงก็เป็นผลมาจากการไปรับฟังการชี้แจงแผนพัฒนาสตรีในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๐–๒๕๕๔) และมาตรฐานการส่งเสริมความเสมอภาคระหว่างหญิงชายในหน่วยงานภาครัฐนั่นเอง. นายสำรวย นักการเรียน นัก«รร≥ศิ≈ªá ˜« กÕß«ิท¬าศาสตร์