รวมเล่ม

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-มี.ค. ๒๕๕๗ 278 จิตวิทยาครอบครัว สำ �นักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) แผนพัฒนา เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ ๘ และ ๙ เน้น “คน” เป็นศูนย์กลางของการพัฒนาโดยใช้แนวคิด “ความอยู่ดีมีสุข” ซึ่งหมายถึง การมีสุขภาพอนามัยที่ดีทั้งร่างกายและจิตใจ มีความรู้และมีงานทำ �ที่ ทั่วถึง มีรายได้พอเพียงต่อการดำ �รงชีพ มีครอบครัวที่อบอุ่น มั่นคง อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี และอยู่ ภายใต้ระบบบริหารจัดการที่ดีของรัฐ โดยมีองค์ประกอบ ๗ ด้าน คือ ๑. สุขภาพอนามัย ๒. ความรู้ ๓. ชีวิตการทำ �งาน ๔. รายได้และการกระจายรายได้ ๕. ชีวิตครอบครัว ๖. สภาพแวดล้อมในการ ดำ �รงชีวิต ๗. การบริหารจัดการที่ดีของรัฐ ดังนั้น ครอบครัวจึงเป็นองค์ประกอบที่สำ �คัญในการชี้วัด ความสุขของบุคคล ด้วยครอบครัวมีบทบาทสำ �คัญอย่างยิ่งในการพัฒนาเยาวชนที่จะเติบโตมาเป็นประชากรของ ประเทศชาตินี้เอง การพัฒนาของครอบครัวที่เป็นสุขจึงมีความสำ �คัญ คณะกรรมการการศึกษาและ พัฒนาความรู้ทางจิตวิทยาและสังคม (พ.ศ. ๒๕๕๖) ได้นำ �เสนอบทความวิชาการที่เกี่ยวเนื่องกับการ พัฒนาครอบครัวที่เป็นสุข พบว่าครอบครัวที่เป็นสุขเกิดจากการเลือกคู่ครองที่ดี การพร้อมในการเป็น พ่อแม่ การมีความรู้ในรูปแบบการอบรมเลี้ยงดูที่ดี การเข้าใจเด็ก การลดความขัดแย้งในครอบครัว รวมทั้งการลดช่องว่างในครอบครัว และบทบาทของสังคมและการถ่ายทอดทางสังคมของครอบครัว ทั้งหมดนี้คือส่วนหนึ่งของตัวชี้วัดครอบครัวที่เป็นสุข หน้าที่ของครอบครัวตามที่นักจิตวิทยาพัฒนาการได้ศึกษาซึ่งผู้เขียนรวบรวมมามีดังนี้ ๑. หน้าที่ด้านเศรษฐกิจ ในอดีต สมาชิกครอบครัวเดียวกันต้องช่วยกันทำ �มาหากิน ลูกต้องรับภารกิจของพ่อ แต่ยัง ไม่ได้เป็นเจ้าของจนกว่าพ่อจะเสียชีวิต ครอบครัวเป็นผู้ผลิตและผู้บริโภค ในปัจจุบัน การผลิตต่าง ๆ ถูกนำ �ไปประกอบเป็นธุรกิจนอกครอบครัวทั้งสิ้น นอกจากนั้นยังมีการค้าขายกับต่างประเทศ อาหาร ที่เคยทำ �ในบ้านก็สามารถซื้อได้จากนอกบ้าน ซื้อได้ไม่ว่าอาหารหรือเสื้อผ้า นอกจากนี้ ยังมีเครื่องมือ เครื่องใช้ทุ่นแรงต่าง ๆ เช่น เครื่องดูดฝุ่น เครื่องล้างชาม หรือเครื่องซักผ้า การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจทำ �ให้แม่บ้านต้องออกไปทำ �งานหาเงินนอกบ้าน ปัจจุบันนี้ หากทำ �งานอย่างเดียวกัน ส่วนใหญ่ผู้หญิงได้ค่าแรงเท่ากับผู้ชาย อาชีพแทบทุกอาชีพเปิดรับผู้หญิง มากขึ้น แม้กระทั่งตำ �แหน่งนายกรัฐมนตรี ฉะนั้น ด้วยสภาวะทางเศรษฐกิจผู้หญิงส่วนใหญ่จึงจำ �เป็น ต้องทำ �งานนอกบ้าน สภาพสังคมที่เปลี่ยนไป ชายหญิงจึงต้องช่วยกันตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ เปลี่ยนจากครอบครัว ที่มีชายเป็นหัวหน้า หญิงโสดอาจแต่งงานเพราะต้องการความเป็นเพื่อน มีความสนใจร่วมกันหรือ ความรักมากกว่าแต่งงานเพื่อหาคนเลี้ยงดู