รวมเล่ม

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-มี.ค. ๒๕๕๗ 271 พรรณทิพย์ ศิริวรรณบุศย์ จิตวิทยาครอบครัว ๑ ๑ บรรยายในการประชุมสำ �นักธรรมศาสตร์และการเมือง ราชบัณฑิตยสถาน วันพุธที่ ๒๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ ๒ ภาคีสมาชิก สำ �นักธรรมศาสตร์และการเมือง พรรณทิพย์ ศิริวรรณบุศย์ ๒ บทคัดย่อ จิตวิทยาครอบครัวพัฒนามาจากศาสตร์หลายแขนงของจิตวิทยา ครอบครัวทุก ครอบครัวทุกลักษณะจะมีรูปแบบเช่นใดก็ตาม มีประวัติความเป็นมาที่เหมือนกัน ครอบครัว มีวิวัฒนาการก็เพื่อแสวงหารูปแบบที่เหมาะสมกับสมาชิกของครอบครัว ที่จะมีชีวิตอยู่ร่วมกัน ได้อย่างอบอุ่น ครอบครัวมีวงจรที่เรียกว่า วัฏจักรของครอบครัวที่หมุนเวียนเปลี่ยนไปตามพัฒนาการ และการเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลาสภาพแวดล้อมในสังคม มนุษย์ทุกคนต้องเป็นสมาชิกของ ครอบครัว แม้ว่าจะแตกต่างกันในระยะเวลา แต่เมื่อออกจากครอบครัวหนึ่งก็จะไปสู่อีกครอบครัว หนึ่งเพราะมนุษย์ไม่สามารถจะอยู่แต่ผู้เดียวได้ สถาบันครอบครัวมีความสำ �คัญยิ่งต่อการพัฒนา ประเทศชาติ เพราะประชากรที่มีประสิทธิภาพจะเกิดขึ้นได้จากการปลูกฝังและพัฒนาจากสถาบัน ครอบครัวนี้เอง ฉะนั้น จิตวิทยาครอบครัวจึงมีความสำ �คัญอย่างยิ่งในการพัฒนาครอบครัวให้ มีประสิทธิภาพ นักจิตวิทยาครอบครัวได้นำ �เสนอตัวชี้วัดความสุขของครอบครัวไว้ดังนี้ ๑. รู้จักคนใน ครอบครัว ๒. พึ่งพาซึ่งกันและกันได้ ๓. ลุกขึ้นยืนใหม่ได้ และ ๔. ให้ลมหายใจต่อกัน คำ �สำ �คัญ : จิตวิทยาครอบครัว, วัฏจักรของครอบครัว, ตัวชี้วัดความสุขของครอบครัว พัฒนาการของมนุษย์นั้นสังคมมีบทบาทในการถ่ายทอดคุณลักษณะ ค่านิยม เจตคติ และความเชื่อ สังคมจะหล่อหลอมบุคลิกภาพของมนุษย์โดยการที่มนุษย์จะรับและถ่ายทอดสิ่งต่าง ๆ จากสังคมมาโดยกระบวนการถ่ายทอดทางสังคม (socialization process) ครอบครัว คือหน่วยแรก ของสังคมที่เป็นตัวแทนสถาบันสังคมในการถ่ายทอดค่านิยม เจตคติ ความเชื่อ และคุณลักษณะต่าง ๆ ของสังคมให้แก่สมาชิก ฉะนั้น ครอบครัวจึงเป็นหน่วยของสังคมหรือองค์กรที่มีความสำ �คัญอย่างยิ่ง ต่อการสร้างและพัฒนาประชากรของประเทศชาติ