รวมเล่ม

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-มี.ค. ๒๕๕๗ 255 ปฐมาภรณ์ บุษปธำ �รง สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศได้ให้ความหมายของสวัสดิการสังคมว่าประกอบไปด้วย ๔ เสาหลัก คือ ๑) ด้านการให้บริการสังคม หมายถึง การที่รัฐให้บริการขั้นพื้นฐานแก่ประชาชนทุกคน เช่น การให้การศึกษาฟรี ๑๕ ปี การให้ประกันสุขภาพกับทุกคน การให้บริการฝึกอาชีพ ๒) ระบบประกันสังคม หมายถึง ระบบที่ช่วยดูแลประชาชนในกรณีที่ประสบปัญหาเป็น ครั้งคราว ๓) ระบบการช่วยเหลือทางสังคม คือระบบที่มุ่งดูแลผู้ด้อยโอกาสและมีการให้เปล่า เช่น การ สงเคราะห์บุตรสำ �หรับผู้มีรายได้น้อย ๔) ระบบการส่งเสริมสนับสนุนหุ้นส่วนทางสังคม (สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศ ๒๕๕๔ : ๑-๕) ระบบดังกล่าวหมายรวมถึงภาครัฐ เอกชน ครอบครัว ชุมชน และกลุ่มองค์กรที่มีส่วนทางสังคม เช่น กลุ่มแม่บ้าน สหกรณ์ (Evers, 2010: 20) ๒. สวัสดิการสังคมในฐานะที่เป็นสถาบัน สถาบันสวัสดิการสังคมเป็นสถาบันที่มีบทบาทในการรองรับสถาบันทางสังคมหลัก ๆ คือ สถาบันครอบครัว สถาบันเศรษฐกิจ สถาบันการศึกษา ทั้งนี้เพื่อเป็นหลักประกันความมั่นคงในชีวิต และทรัพย์สิน ดังนั้น เมื่อสมาชิกในสังคมประสบปัญหาในชีวิต เช่น การขาดรายได้ ปัญหาสุขภาพ ปัญหาครอบครัว สถาบันสวัสดิการสังคมมีบทบาทในการสนับสนุนและช่วยเหลือเกื้อกูลสมาชิกใน สังคม (กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงมนุษย์, ๒๕๕๖ : ๑๒) จากความหมายที่กล่าวข้างต้น พัฒนาการของสวัสดิการสังคมในฐานะที่เป็นระบบและ สถาบันได้รับอิทธิพลจากปัจจัยหลายประการ คือ ปัจจัยทางเศรษฐกิจ เช่น การพัฒนาเศรษฐกิจ การ มีงานทำ � การสร้างรายได้ ปัจจัยทางการเมือง คือเสถียรภาพทางการเมือง ปัจจัยด้านกฎหมาย เช่น การประกาศพระราชบัญญัติด้านสังคมซึ่งเอื้อประโยชน์ให้แก่กลุ่มเป้าหมาย ปัจจัยด้านครอบครัว เช่น ความเป็นปึกแผ่นในระบบครอบครัว เครือข่ายทางครอบครัวและสังคม (Evers, 2010 : 15; สมพงษ์ ประดับชีวิน ๒๕๕๖ : ๒๒ - ๓๒) นอกจากนี้ การพัฒนาของสวัสดิการสังคมเป็นผลจากเจตจำ �นงในมิติของสถาบันเพื่อตอบ สนองต่อผู้รับบริการ ตัวอย่างของเจตจำ �นงเชิงสถาบันในบทความนี้ คือ การจัดตั้งโรงเลี้ยงเด็กใน รัชกาลที่ ๕ (Faatz, 1985)