รวมเล่ม

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-มี.ค. ๒๕๕๗ 187 สิทธิ์ บุตรอินทร์ ประเด็นหลักสำ �คัญคือ วิถีการครองชีวิตและดำ �เนินชีวิตที่อยู่ดีมีสุขถูกต้องดีงามและเหมาะสมนั้น มีหลากหลายสำ �หรับมนุษย์หลากหลาย และต่างกันในหลายสถานภาพ ลักษณะ และระดับ จะให้ เหมือนกัน เท่ากัน และตรงกันทุกอย่างสำ �หรับความเป็นมนุษย์ย่อมเป็นไปไม่ได้ กระนั้นก็ตาม ยังมี คุณลักษณะบางประการที่ทุกคนมีเหมือนกันและตรงกันคือ ธรรมชาติความเป็นมนุษย์ ยังมีคุณธรรมเพื่อความถูกต้องเหมาะสมดีงามและคุณประโยชน์สำ �หรับมนุษย์ที่ควรต้อง ดำ �รงและดำ �เนินชีวิตให้อยู่ดีมีสุขทั้งส่วนตัวและส่วนรวม อาทิ ความฉลาดหลักแหลม มีเหตุผล กล้า หาญทางจริยธรรม เป็นอิสระ ควบคุมตนเอง ความภาคภูมิใจ รู้จักประมาณ ดุลยภาพพึงพอใจใน ความเป็นและความมีแห่งตน และคุณธรรมอื่น ๆ ลักษณะเดียวกัน คุณธรรมเพื่อชีวิตแห่งความสุข ความประเสริฐเหล่านี้ทั้งหมด ประมวลเข้าเป็นหลักการและปฏิบัติการแนวอารยวิถี : ทางสายกลาง อยู่ตรงกลางวิถีชีวิตสุดโต่งสองฟากฝั่ง (Two Extremes) ระหว่างจิตนิยมกับวัตถุนิยม-สุขารมณ์ นิยม ๘ เพื่อให้บรรลุสิ่งมุ่งประสงค์ระดับต่าง ๆ จนถึงสูงสุด (Summum Bonum) มนุษย์ควรต้อง อาศัยการศึกษาอบรมที่ถูกต้องดีพอเป็นเครื่องมือพัฒนาชีวิตให้ได้ความกลมกลืนเป็นหนึ่งเดียวกัน โดยอาศัยการเรียนรู้กับการปลูกฝังคุณธรรมและประพฤติปฏิบัติทางจริยธรรมเท่านั้น เพราะจุดหมาย ของความรู้คือ ความดี และความดีคือความสุข อาริสโตเติลแบ่งคุณธรรมออกเป็น ๔ องค์ประกอบ คือ ปรีชาญาณ (wisdom) ความยุติธรรม (justice) ความกล้าหาญ (courage) และความรู้จัก ประมาณ-ความพอดี (moderation) นำ �คุณธรรมเหล่านี้มาขยายความและอธิบายความอุดมรัฐของ เพลโต และพัฒนาให้เป็นอารยวิถีทางสังคม การเมือง และเศรษฐกิจของอาริสโตเติลเอง คุณธรรม เหล่านี้เฉพาะอย่างยิ่งความรู้จักประมาณ-อารยวิถีได้จากการวิเคราะห์ เลือก เว้น ทรรศนะสองฝ่าย สุดโต่งและขัดแย้งกัน ระหว่างจิตนิยมกับวัตถุนิยม-สุขารมณ์ วิเคราะห์เลือกเอาส่วนที่ดีงามและสม เหตุสมผลมาคัดสรรกลั่นกรอง ผสมผสานกับแนวคิดความเห็นของท่านเอง บูรณาการเข้าด้วยกันให้ เป็นมรรควิถีการพัฒนาชีวิตที่ถูกต้องดีงามและมีเหตุผลทั้งส่วนตัวและส่วนรวม อาริสโตเติลให้ชื่อวิถี ชีวิตสายกลางนี้ว่า The Golden Mean ในที่นี้ ผู้เขียนถือเอาความอารยวิถี ให้เป็นตัวแทนปรัชญา มัชฌิมนิยมตะวันตก บนรากฐานแห่งคุณวิทยา-คุณค่าทางคุณธรรมจริยธรรมด้านจริยศาสตร์และ ด้านสติปัญญาอันทรงเหตุผลทางตรรกศาสตร์ ๘ Ross, Sir D. (Ed.) : The Works of Aristotle Vol. I chap. V, Oxford University Press, 1937.