รวมเล่ม

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-มี.ค. ๒๕๕๗ 179 สิวลี ศิริไล หลักการเคารพในความเป็นบุคคล หมายถึง การรู้ตระหนักถึงความเป็นอิสระเป็นตัวเองของ บุคคล (autonomy) ที่ตัดสินใจเรื่องของตนเอง นักวิชาการทางกฎหมายใช้คำ �นี้ว่า ความเป็นเอกสิทธิ์ ของบุคคล การตัดสินใจอย่างอิสระจะเกิดขึ้นได้ต้องได้รับการพูดอธิบาย บอกความเป็นจริงอย่าง ละเอียดไม่มีสิ่งใดปิดบังซ่อนเร้น (veracity: truth telling) ได้มีโอกาสซักถามและได้รับคำ �ตอบจน เป็นที่พอใจ จึงตัดสินใจรับการรักษาโดยเรียกว่า เป็นการยินยอมโดยได้รับการบอกกล่าว (informed consent) ซึ่งผู้ป่วยจะต้องลงนามเป็นลายลักษณ์อักษร นอกจากนี้ การรักษาความลับของผู้ป่วย (confidentiality) หมายถึงข้อมูลของผู้ป่วยทั้งหมด วิธีการรักษาในเวชระเบียนเป็นสิ่งที่ได้รับการ ปกปิด รักษาไม่ให้ผู้อื่นที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องเข้าถึงหรือรับรู้ การปกป้องคุ้มครองผู้ป่วยและการพิทักษ์ สิทธิผู้ป่วย (advocacy) เป็นอีกเรื่องหนึ่งที่สำ �คัญและฝ่ายผู้ให้บริการทางการแพทย์พึ่งปฏิบัติ หลักการมุ่งประโยชน์และไม่ก่อให้เกิดอันตราย หลักจริยธรรมข้อนี้มีความสำ �คัญที่จะ ปกป้องทั้งตัวผู้ป่วย ผู้รับบริการ และตัวแพทย์ซึ่งเป็นบุคลากรทางสุขภาพ การตัดสินใจของแพทย์ และบุคลากรทางสุขภาพที่กระทำ �ต่อตัวผู้ป่วยต้องมีพื้นฐานมาจากหลักจริยธรรมที่มุ่งประโยชน์ของผู้ ป่วยเป็นที่ตั้ง แม้การกระทำ �บางอย่างที่อาจก่อให้เกิดทั้งประโยชน์และโทษ (เช่น การใช้เคมีบำ �บัดรักษา มะเร็ง) แต่ประโยชน์ต้องมากกว่า การทำ �วิจัยในมนุษย์ต้องชัดเจนว่าก่อให้เกิดประโยชน์มากกว่าโทษ จึงสมควรได้รับการอนุมัติให้ทำ � หลักความยุติธรรม หลักจริยธรรมข้อนี้แต่เดิมในอดีตจะเข้าใจในความหมายของการปฏิบัติ ที่เท่าเทียมกัน ปราศจากอคติประการทั้งปวงด้านเชื้อชาติ ศาสนา สถานภาพทางเศรษฐกิจสังคม ปัจจุบันได้เพิ่มความหมายของความยุติธรรมที่เหมาะสมตามสัดส่วนความเป็นจริง (distributive justice) ซึ่งจะต้องพิจารณารายละเอียดของแต่ละเรื่องทั้งระดับประเทศ หมายถึง นโยบายด้าน สุขภาพลงมาถึงรายละเอียดระดับบุคคล ที่สำ �คัญประการหนึ่ง คือ การจ่ายค่าชดเชยเมื่อเกิดข้อ ผิดพลาดที่ไม่คาดคิดและผู้ป่วยได้รับผลกระทบ การจ่ายค่าชดเชยกรณีนี้ถือเป็นการให้ด้วยหลัก มนุษยธรรม แต่ไม่ใช่การชี้ขาดว่าฝ่ายผู้ให้บริการได้กระทำ �ผิด ถ้าการชดเชยไม่เป็นที่พึงพอใจก็จะนำ � ไปสู่กระบวนการทางศาลเพื่อขอคำ �ชี้ขาดต่อไป หลักจริยธรรมทั้ง ๓ ประการ รวมถึงหลักจริยธรรมย่อยที่เป็นองค์ประกอบต่าง ๆ จะสามารถ นำ �ไปปฏิบัติได้อย่างบรรลุผลหรือไม่ขึ้นอยู่กับบริบทของแต่ละสังคมที่มีความแตกต่างกันในด้านของ วัฒนธรรมและกระบวนทัศน์ของประชาชน ในประเทศตะวันตก เช่น สหรัฐอเมริกาและในยุโรปจะมี กฎหมายที่รองรับและบังคับใช้ตามหลักจริยธรรม ประชาชนในสังคมมีความรู้ความเข้าใจในหลักการ ดังกล่าว แต่ประเทศในทวีปแอฟริกา ทวีปเอเชีย วิถีชีวิต สภาพสังคม วัฒนธรรมความเชื่อต่างกับ