รวมเล่ม

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-มี.ค. ๒๕๕๗ 173 สิวลี ศิริไล แนวทางแรก เป็นการอธิบายขอบเขตเนื้อหาชีวจริยศาสตร์ที่จำ �กัดเฉพาะในด้านของระบบ บริการสุขภาพ (health care services system) หรือชีวเวชจริยศาสตร์ ซึ่งประกอบไปด้วยประเด็น จริยธรรมต่าง ๆ ที่เกิดจากความเจริญก้าวหน้าของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ซึ่งด้านหนึ่งเป็น ประโยชน์อย่างยิ่งต่อสุขภาพของมนุษย์ การดำ �รงชีวิตของมนุษย์ อีกด้านหนึ่งคือการเกิดขึ้นของ ประเด็นจริยธรรมที่ต้องไตร่ตรองทั้งในเชิงจริยศาสตร์ ศาสนา และกฎหมาย แนวทางที่ ๒ เป็นการอธิบายเรื่องของวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับชีวิตพืช สัตว์ ระบบนิเวศวิทยา เช่น การปรับเปลี่ยนพันธุกรรมพืช สัตว์ การถ่ายสำ �เนาพันธุกรรมพืชและสัตว์ใน ค.ศ. ๑๙๗๕ ปีเตอร์ ซิงเกอร์ (Peter Singer ค.ศ. ๑๙๔๖) เขียนหนังสือชื่อ Animal Liberation กล่าวถึงสิทธิของสัตว์โดยใช้แนวความคิดทฤษฎีประโยชน์นิยมเป็นพื้นฐานในการคำ �นึงถึงประโยชน์ที่ มนุษย์จะได้รับกับความทุกข์ความเจ็บปวดและประโยชน์ที่เกิดขึ้นแก่สัตว์ เช่น กรณีที่นำ �สัตว์มาใช้ใน การทดลองเนื้อหาความรู้ แนวทางที่ ๓ เป็นการอธิบายขอบเขตชีวจริยศาสตร์ที่กว้างที่สุด ไม่ได้เน้นที่ตัวมนุษย์ สัตว์ หรือพืชโดยตรง แต่เป็นการศึกษาในวงกว้างของเรื่องที่ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตมนุษย์ สัตว์และพืช เช่น การศึกษาของมังสวิรัติเกี่ยวกับผลกระทบของความร้อนที่ส่งผลต่อพืชพรรณธัญญาหารการผลิต อาวุธนิวเคลียร์ การทำ �สงคราม ฯลฯ เนื้อหาของชีวจริยศาสตร์ทั้ง ๓ แนวทางยังคงแสดงให้เห็นถึงประเด็นจริยธรรมต่าง ๆ ที่ ต้องหาคำ �ตอบเพื่อให้ได้แนวทางปฏิบัติที่เหมาะสม นักปรัชญามีความเห็นว่า การใช้ทฤษฎีจริยศาสตร์ เข้ามามีส่วนพิจารณาประเด็นจริยธรรมเป็นอีกแนวทางหนึ่งที่จะช่วยให้แนวทางตอบปัญหาได้ ทฤษฎีจริยศาสตร์ที่นำ �มาใช้ในบริการสุขภาพ ทฤษฎีจริยศาสตร์ที่เป็นจริยศาสตร์เชิงกฎเกณฑ์ (normative ethics) ใช้เป็นมาตรฐาน ในการพิจารณาใช้เป็นมาตรฐานในการพิจารณาการกระทำ �ที่ใช้กันอยู่ได้แก่ ทฤษฎีประโยชน์นิยม ทฤษฎีกรณียธรรมหรือถือหน้าที่เป็นฐาน และทฤษฎีจริยศาสตร์คุณธรรม มีสาระสำ �คัญพอสังเขป ดังนี้ ทฤษฎีประโยชน์นิยม เป็นทฤษฎีที่มาจากความคิดของเจเรมี เบนทัม (Jeremy Bentham ค.ศ. ๑๗๔๘-๑๘๓๒) และจอห์น สจ๊วต มิลล์ (John Stuart Mill ค.ศ. ๑๘๐๖-๑๘๗๓) ที่ถือหลักการ ว่าการกระทำ �อย่างไรจะถือว่า “ถูก” อย่างไร “ผิด” ให้คำ �นึงถึงผลการกระทำ �เป็นเกณฑ์ตัดสิน ถ้าผล ของการกระทำ �นำ �มาซึ่งประโยชน์สุขหรือก่อให้เกิดความสุข ความพึงพอใจมากกว่าโทษหรือผลเสีย ก็ถือว่าเป็นการกระทำ �ที่ถูกต้องและยอมรับได้ในทางจริยศาสตร์ (ethical acceptance) ตัวอย่าง