รวมเล่ม

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-มี.ค. ๒๕๕๗ 172 กระแสความคิดจริยศาสตร์สุขภาพในคริสต์ศตวรรษที่ ๒๑ นอกจากเฟลตเชอร์แล้ว นักปรัชญาตะวันจำ �นวนหนึ่งมีความเห็นว่า ผลของความ เปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจากความเจริญทางวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี นักปรัชญาจำ �เป็นต้องทบทวน ความคิดเรื่องจริยศาสตร์ แต่เดิมมาจริยศาสตร์ซึ่งเป็นสาขาของปรัชญาจะศึกษาเรื่องความประพฤติ การกระทำ �ของมนุษย์ว่าสิ่งใดควรทำ � สิ่งใดไม่ควรทำ � โดยมีทฤษฎีจริยศาสตร์เป็นหลักของการ พิจารณา ได้แก่ ทฤษฎีประโยชน์ที่นิยมหรือทฤษฎีที่ถือผลการกระทำ �เป็นเกณฑ์ (utilitarianism/ consequentialism) ทฤษฎีกรณียธรรมหรือทฤษฎีที่ถือหน้าที่เป็นเกณฑ์ (deontological/ duty-based theory) และทฤษฎีจริยศาสตร์ คุณธรรม (virtue ethics) ทฤษฎีจริยศาสตร์ดังกล่าว นี้จะให้แนวความคิดที่เป็นมาตรฐานในเรื่องของเกณฑ์ตัดสินทางจริยธรรม (ethical judgment) นักปรัชญาตะวันตกมีความเห็นว่า ทฤษฎีจริยศาสตร์เหล่านี้มีความสำ �คัญที่จะต้องนำ �มาประกอบการ พิจารณาประเด็นจริยธรรมต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในบริการสุขภาพ ทั้งนี้เพราะการตัดสินใจของบุคลากร สุขภาพโดยเฉพาะแพทย์ไม่ใช่เป็นเพียงการตัดสินทางเทคนิค แต่เป็นการตัดสินใจเชิงจริยศาสตร์ (ethical decision) ที่เกี่ยวข้องกับจริยธรรม นักปรัชญาทั้งในอเมริกาและในยุโรปมีความเห็นว่า จริยศาสตร์จำ �เป็นต้องเข้ามาเกี่ยวข้องในฐานะที่เป็นจริยศาสตร์เชิงปฏิบัติ ๑๐ (practical ethics) หลักสูตรการเรียนการสอนในสถาบันสุขภาพจึงมีการสอนจริยศาสตร์ควบคู่กับศาสนาและกฎหมาย โดยมุ่งการนำ �ไปพิจารณาประเด็นจริยธรรมต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น การเกิดขึ้นของคำ �ว่า “ชีวจริยศาสตร์” (bioethics) ใน ค.ศ. ๑๙๗๐ นักวิจัยโรคมะเร็งชื่อ ฟาน เรนส์เซอแลร์ พอตเตอร์ (van Renselaer Potter) เป็นคนแรกที่ใช้คำ �ว่า ชีวจริยศาสตร์ในหนังสือชื่อ Bioethics: Bridge to the Future พิมพ์เมื่อ ค.ศ. ๑๙๗๐ ๑๑ เนื้อหากล่าวถึงการดำ �รงอยู่ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศวิทยา ทำ �ให้คำ �ว่า ชีวจริยศาสตร์แพร่หลายไปทั่วสหรัฐอเมริการวมถึงประเทศอื่น ๆ เนื้อหาส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องของ ประเด็นจริยธรรม (ethical issues) ที่เกิดขึ้นในวงการสุขภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางการแพทย์ได้ เกิดคำ �ว่า ชีวเวชจริยศาสตร์ (biomedical ethics) ซึ่งเจาะจงประเด็นจริยธรรมที่เกี่ยวกับชีวิต ความ รู้ทางวิทยาศาสตร์ และทฤษฎีจริยศาสตร์ที่นำ �มาพิจารณาที่เกิดขึ้นในทางการแพทย์โดยตรง การอธิบายขอบเขตเนื้อหาของชีวจริยศาสตร์ ได้มีการอธิบายขอบเขตเนื้อหาของชีวจริย- ศาสตร์ออกเป็น ๓ แนวทาง ได้แก่ ๑๐ Borchert M. Donald. Editor in chief. Encyclopedia of Philosophy . 2 nd. Ed. (New York: Thomson Gale, 2006) p. 599. ๑๑ Kuhse Helga, Singer Peter. Op.cit. p. 3.