pok-f

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 33 No. 2 Apr.-Jun. 2008 52 ¡πÿ …¬å §◊ Õµ— «≈–§√∑’Ë ‡≈à π‰ªµ“¡∫∑ : §” Õπ∑“ß®√‘ ¬»“ µ√å ¢ÕßÕ‘ æ‘ °‡µµ— ≈— ∑∏‘ §◊ Õ‡´‚π·Àà ߇¡◊ Õß´‘ µ‘ Õÿ ¡ (Zeno of CitiumÛÚÚ-ÚˆÚ °à Õπ§√‘ µå »— °√“™) §”«à “ ‚µÕ“ (Stoa) ¡“®“°¿“…“°√’ ° Poikile À¡“¬∂÷ ß ª√–µŸ ∑’Ë ¡’ √Ÿ ª‚§â ß·≈– ¡’ √–‡∫’ ¬ß‡™◊Ë Õ¡‚¬ß∂÷ ß°— π ¿“…“ Õ— ß°ƒ…‡√’ ¬° porch °≈à “«°— π«à “‡´‚π ™Õ∫¬◊ π‡ «π“°— ∫∫√√¥“»‘ …¬å ≥ ∂“π ∑’Ë ·Àà ßπ’È π— °ª√— ™≠“ ‚µÕ‘ °§π ”§— ≠„π ¬ÿ §·√°πÕ°®“°‡´‚π·≈â «¬— ß¡’ §≈’ π‡∑ ·Àà ß·Õ ´Õ (Cleanthes of Assos) §√’ ´‘ ªæ— ·Àà ß‚´≈’ (Chrysippus of Soli) „π¬ÿ §∑’Ë Ú ‰¥â ·°à ®— °√æ√√¥‘ ‚√¡— πÕÕ‡√≈‘ Õ— (Aurelius) ´‘ ‡´‚√ (Cicero) ·≈–Õ‘ æ‘ °‡µµ— √«¡∂÷ ßπ— ° ª√— ™≠“ ‚µÕ‘ °§πÕ◊Ë πÊ °“√·∫à ß “¢“ª√— ™≠“ ‡´‚π·∫à ߇π◊È ÕÀ“¢Õߪ√— ™≠“ ÕÕ°‡ªì π Û “¢“ ‚¥¬‡¢’ ¬π‰«â „π Àπ— ß ◊ Õ ™◊Ë Õ On Doctrine “¢“·√° ¢Õߪ√— ™≠“ ‰¥â ·°à øî ‘ ° å (physics) ‡√◊Ë ÕߢÕß∏√√¡™“µ‘ “¢“∑’Ë Ú ®√‘ ¬- »“ µ√å (ethics) ·≈– “¢“∑’Ë Û µ√√°- «‘ ∑¬“ (logic) π— °ª√— ™≠“ ‚µÕ‘ ° ‡ª√’ ¬∫‡∑’ ¬∫ “¢“ª√— ™≠“∑—È ß “¡°— ∫‰¢à ‚¥¬Õ∏‘ ∫“¬«à “ µ√√°«‘ ∑¬“§◊ Õ‡ª≈◊ Õ°‰¢à ®√‘ ¬»“ µ√å §◊ Õ‰¢à ¢“« ·≈–øî ‘ ° å §◊ Õ ‰¢à ·¥ß πÕ°®“°π’È ¬— ߇ª√’ ¬∫‡∑’ ¬∫ ª√— ™≠“‡ªì π‡À¡◊ Õπ «π∑’Ë Õÿ ¥¡ ¡∫Ÿ √≥å µ√√°«‘ ∑¬“§◊ Õ√—È « ®√‘ ¬»“ µ√å §◊ Õæ◊ ™º≈ ∏√√¡™“µ‘ §◊ Õæ◊È π¥‘ π·≈–µâ π‰¡â ‚¥¬ “√– ”§— ≠¢Õß°“√‡ª√’ ¬∫‡∑’ ¬∫π— ° ª√— ™≠“ ‚µÕ‘ °¡’ §«“¡‡ÀÁ π«à “§π‡√“ §«√‡√‘Ë ¡»÷ °…“µ√√°«‘ ∑¬“°à Õπ‡æ◊Ë ÕΩñ ° °“√§‘ ¥·≈–„™â ‡Àµÿ º≈Õ¬à “ß‡ªì π√–∫∫ µà Õ¡“®÷ ß»÷ °…“®√‘ ¬»“ µ√å ‡æ◊Ë Õ„Àâ √Ÿâ ®— ° ‡¢â “„®™’ «‘ µ∑’Ë ¥’ ¡’ §«“¡ ÿ ¢ (eudiamonia) ·≈–·π«∑“ߪؑ ∫— µ‘ µπ À≈— ß®“°π—È π ®÷ ß»÷ °…“‡√◊Ë ÕߢÕß∏√√¡™“µ‘ à «π‡√◊Ë Õß ‡∑懮⠓∑—È ßÀ≈“¬§«√»÷ °…“‡ªì πÕ— π¥— ∫ ÿ ¥∑â “¬ Ù ∑√√»π–∑“ßÕ¿‘ ª√— ™≠“·≈– ≠“≥«‘ ∑¬“ ≈— ∑∏‘ ‚µÕ‘ °¡’ ∑√√»π– ∑“ßÕ¿‘ ª√— ™≠“·∫∫«— µ∂ÿ π‘ ¬¡·≈– ∏√√¡™“µ‘ π‘ ¬¡À¡“¬∂÷ ß°“√¡Õß‚≈° ¡Õߧ«“¡‡ªì π®√‘ ß µ“¡∑’Ë ‘Ë ßπ—È πª√“°Ø ¥”√ßÕ¬Ÿà ·≈–‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë ¡πÿ …¬å “¡“√∂ √— ∫√Ÿâ ‰¥â ¥â «¬ª√– “∑ — ¡º— ‚µÕ‘ °¡’ §«“¡§‘ ¥‡À¡◊ Õπ‡Œ√“§≈‘ µ— (Heraclitus) «à “‚≈°·Àà ß«— µ∂ÿ À√◊ Õ‚≈°·Àà ß∏√√¡™“µ‘ Õ¬Ÿà ¿“¬„µâ °Æ‡°≥±å ∑’Ë ‡ªì π√–∫∫‡ªì π ‡Àµÿ ‡ªì πº≈ (cause and effect) ‡√’ ¬° «à “ çLogosé ‰¡à ‰¥â Õ¬Ÿà „π ¿“æ — ∫ π‰√â √–‡∫’ ¬∫ (chaos) µ“¡∑’Ë π— °ª√— ™≠“ ∫“ß ”π— °‡™◊Ë Õ °Æ‡°≥±å µ“¡‡ªì π √–‡∫’ ¬∫‡ªì π‡Àµÿ ‡ªì πº≈¢Õß∏√√¡™“µ‘ ¥— ß°≈à “«π’È ‚µÕ‘ °‡√’ ¬°«à “ çæ√–‡ªì π ‡®â “ (God)é ·µà æ√–‡ªì π‡®â “µ“¡§«“¡ §‘ ¥¢Õß ‚µÕ‘ °·µ°µà “ß®“°§«“¡§‘ ¥ ¢Õßπ— °ª√— ™≠“ ”π— °Õ◊Ë π„π ¡— ¬π—È π ∑’Ë Õ∏‘ ∫“¬«à “æ√–‡ªì π‡®â “∑√߇ªì πºŸâ √â “ß √√æ ‘Ë ß ·≈–∑√ßÕ¬Ÿà ‡Àπ◊ Õ √√æ ‘Ë ß √«¡∑—È ß∑√ߧ«∫§ÿ ¡∑ÿ ° ‘Ë ß„Àâ ‡ªì π‰ªµ“¡ ∑’Ë æ√–‡ªì π‡®â “ª√– ߧå æ√–‡ªì π‡®â “ µ“¡∑√√»π–¢Õß ‚µÕ‘ °¡’ ≈— °…≥– ‡ªì π √√æ‡∑«π‘ ¬¡ (pantheism) §◊ Õ °“√¡Õß«à “æ√–‡ªì π‡®â “§◊ Õ∑ÿ ° ‘Ë ß·≈– ∑ÿ ° ‘Ë ß§◊ Õæ√–‡ªì π‡®â “ æ√–‡ªì π‡®â “∑√ß ‡ªì π°Æ‡°≥±å ¢Õߧ«“¡‡ªì π‡Àµÿ ‡ªì πº≈§√Õ∫§≈ÿ ¡∑ÿ ° ‘Ë ß„π®— °√«“≈ ‡ªì π∑—È ßæ≈— ß∑’Ë Õ¬Ÿà „π∏√√¡™“µ‘ ·≈–‡ªì π ªí ≠≠“¢Õß‚≈°∑’Ë Õ¬Ÿà ¿“¬„πµ— «¢Õß ∏√√¡™“µ‘ ‡Õß ¡πÿ …¬å ·µà ≈–§π‡ªì π à «πÀπ÷Ë ß¢Õß∏√√¡™“µ‘ ·≈–‡ªì π à «π Àπ÷Ë ß¢Õßæ√–‡ªì π‡®â “ ¡πÿ …¬å ®÷ ß¡’ §«“¡ “¡“√∂æ‘ ‡»… §◊ Õ ªí ≠≠“∑’Ë ®– “¡“√∂ ‡¢â “„®°Æ‡°≥±å §«“¡‡ªì π‡Àµÿ ‡ªì πº≈ ¢Õß∏√√¡™“µ‘ ¥— ß°≈à “«π’È ¡πÿ …¬å ®÷ ß §«√„™â ™’ «‘ µ„Àâ Õ¥§≈â Õß°— ∫∏√√¡™“µ‘ ‡æ◊Ë Õ∫√√≈ÿ ∂÷ ß ¿“«–¢Õß™’ «‘ µ∑’Ë ¥’ ¡’ §«“¡ ÿ ¢ ı ∑√√»π–∑“ß≠“≥«‘ ∑¬“À√◊ Õ §«“¡√Ÿâ ¢Õß¡πÿ …¬å ‚µÕ‘ °¡’ ·π«§‘ ¥ ·∫∫ª√– ∫°“√≥å ∑’Ë π‘ ¬¡À√◊ Õª√–®— °…å π‘ ¬¡ (empiricism) °≈à “«§◊ Õ‡™◊Ë Õ«à “ ¡πÿ …¬å ‡¡◊Ë Õ·√°‡°‘ ¥·≈–‡ªì π‡¥Á °®‘ µ„® «à “߇ª≈à “‡À¡◊ Õπºâ “¢“« ª√– “∑ — ¡º— ‡√‘Ë ¡ª√–∑— ∫√Õ¬°“√√— ∫√Ÿâ ‘Ë ßµà “ßÊ π”‰ª Ÿà °“√‡°‘ ¥ª√– ∫°“√≥å ·≈–§«“¡§‘ ¥ ∑”„Àâ ‡°‘ ¥§«“¡‡¢â “„® µ— «Õ¬à “߇™à 𠵓 ∑”„Àâ ¡Õ߇ÀÁ π¿“æ¥Õ°‰¡â §«“¡§‘ ¥ ™à «¬∑”„Àâ ‡°‘ ¥§«“¡‡¢â “„®‡°’Ë ¬«°— ∫ ¥Õ°‰¡â §«“¡√Ÿâ ®“°ª√– “∑ — ¡º— ®÷ ß ‡ªì π‡æ’ ¬ß§«“¡√Ÿâ ‡∫◊È Õßµâ 𠧫“¡√Ÿâ ®“° §«“¡§‘ ¥∑”„Àâ ‡√“‡¢â “„® ‘Ë ßµà “ß Ê ˆ §«“¡§‘ ¥∑’Ë ”§— ≠Õ’ °ª√–°“√ Àπ÷Ë ß¢Õß ‚µÕ‘ ° §◊ Õ °“√¡Õß®— °√«“≈ ¡Õß‚≈°«à “‡ªì π “°≈ (universal) ‡ªì π