pok-radbundit

28 µ— «µπ §«“¡À≈ßµπ‡Õß ·≈–µ— «°Ÿ ¢Õß°Ÿ The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 33 No. 3 Jul.-Sep. 2008 ¢Õß Nisbett Wilson (1977) æ∫«à “ ∫ÿ §§≈Õ“®‰¡à √Ÿâ ®‘ µ„®¢Õßµπ‡Õ߇ ¡Õ‰ª ‡æ√“–§π´◊È Õ¢Õß¡— °‡≈◊ Õ°´◊È Õ¢Õß∑’Ë ‡¢“ ‡ÀÁ π‡ªì π™‘È π ÿ ¥∑â “¬ ·µà æ«°‡¢“‰¡à √Ÿâ «à “ ∑”‰¡µ— «‡Õß∂÷ ß∑”Õ¬à “ßπ—È π πÕ°®“°π’È §π´◊È Õ√∂¡— °´◊È Õ√∂∑’Ë ¡’ æ√‘ µµ’ «¬Ê ·µà ‡¡◊Ë Õ∂Ÿ °∂“¡ æ«°‡¢“®–æŸ ¥∂÷ ß ‡Àµÿ º≈µà “ß Ê π“π“ π— °«‘ ™“°“√¡’ §”Õ∏‘ ∫“¬ ”À√— ∫ª√“°Ø°“√≥å π’È §◊ Õ §π‡√“¡’ ®‘ µ Õß™—È π (duplex mind) ´÷Ë ß ™—È πÀπ÷Ë ß ‡ ªì π™—È π∑’Ë ‡ ªì π ‰ ª ‚ ¥¬ Õ— µ‚π¡— µ‘ (automatic) ‰¡à √Ÿâ µ— « à «π Õ’ °™—È πÀπ÷Ë ß¡’ µ‘ ª√–¡«≈¢â Õ¡Ÿ ≈Õ¬à “ß√Ÿâ µ— « °“√æ‘ π‘ ®¿“¬„π®‘ µ„®‡ªì π°√–∫«π°“√ √Ÿâ µ— «¡’ µ‘ ·µà √–∫∫Õ— µ‚π¡— µ‘ ªØ‘ ∫— µ‘ °“√‚¥¬∑’Ë ®‘ µ√Ÿâ ”π÷ °‰¡à ‰¥â √— ∫√Ÿâ ®÷ ߇°‘ ¥ °“√∑’Ë §π‡√“®–‰¡à √Ÿâ «à “µπ‡Õß∑”‰¡∂÷ ß ∑” ‘Ë ß∑’Ë ∑”‰ª ° “ √ ‡ ª√’ ¬∫ ‡ ∑’ ¬∫∑“ ß — ß §¡ (social comparison) ∫“ߧ√—È ß§«“¡√Ÿâ „πµπ‡°‘ ¥®“° °“√‡ª√’ ¬∫‡∑’ ¬∫°— ∫§πÕ◊Ë π ‡¡◊Ë Õ‡∑’ ¬∫ °— ∫§π∑’Ë ‡¥à π°«à “‡√“√Ÿâ ÷ °¥â Õ¬ ‡¡◊Ë Õ ‡∑’ ¬∫°— ∫§π∑’Ë ¥â Õ¬°«à “‡√“√Ÿâ ÷ °‡√“‡¥à π ¢÷È π ‡«≈“‡√“µâ Õß°“√ª√— ∫ª√ÿ ßµ— «‡Õß ‡√“®–‡ª√’ ¬∫‡∑’ ¬∫µ— «‡Õß°— ∫§π∑’Ë ‡¥à π °«à “‡√“ (upward comparison) ‡¡◊Ë Õ ‡√“Õ¬“°¡’ §«“¡√Ÿâ ÷ °¥’ Ê ‡°’Ë ¬«°— ∫µ— « ‡Õß ‡√“®–‡ª√’ ¬∫µπ‡Õß°— ∫§π∑’Ë ¥â Õ¬ °«à “ (downward comparison) “‡Àµÿ ∑’Ë §πÕ¬“°¡’ §«“¡√Ÿâ „πµπ ¡πÿ …¬å ‡√“Õ¬“°√Ÿâ ®— °µπ‡Õß ‡√“ 欓¬“¡À“¢â Õ¡Ÿ ≈‡°’Ë ¬«°— ∫µπ‡Õß ‡√“„Àâ ºŸâ ‡™’Ë ¬«™“≠∑¥ Õ∫∫ÿ §≈‘ °¿“æ À“À¡Õ¥Ÿ „™â ‡ß‘ π‡ªì πæ— π‡ªì πÀ¡◊Ë π ª√÷ °…“π— °«‘ ‡§√“–Àå ®‘ µ·≈–ºŸâ ∫”∫— ¥®‘ µ ∑” ¡“∏‘ ·≈– π„® ‘Ë ß∑’Ë §πÕ◊Ë πæŸ ¥‡°’Ë ¬« °— ∫µπ “‡Àµÿ Û ª√–°“√∑’Ë ∫ÿ §§≈ Õ¬“°¡’ §«“¡√Ÿâ „πµπ§◊ Õ “‡Àµÿ ·√° ·√ß®Ÿ ß„®ª√–‡¡‘ πµπ (appraisal motive) À¡“¬§«“¡«à “ §π‡√“‡ªî ¥„® Õ¬“°√Ÿâ ¢â Õ¡Ÿ ≈ ”§— ≠·≈–∂Ÿ °µâ Õ߇°’Ë ¬« °— ∫µπ‡Õß “‡Àµÿ ∑’Ë Ú ·√ß®Ÿ ß„® Õ¬“°√Ÿâ ‡√◊Ë Õߥ’ Ê ‡°’Ë ¬«°— ∫µπ‡Õß (self-enhancement motive) À¡“¬∂÷ ß §«“¡Õ¬“°√Ÿâ ‘Ë ß¥’ Ê ∑’Ë ¬°¬à Õßµ— «‡√“ ´÷Ë ß·√ß®Ÿ ß„®π’È ‡°‘ ¥®“°Õ§µ‘ ®÷ ß∑”„Àâ §π‰¡à π„®À√◊ Õ¡Õߢ⠓¡§”«‘ ®“√≥å „π¢≥–∑’Ë §‘ ¥‡°‘ π‡≈¬‡°’Ë ¬«°— ∫§ÿ ≥ ¡∫— µ‘ ¥’ Ê “‡Àµÿ ∑’Ë Û §◊ Õ ·√ß®Ÿ ß„®∑’Ë √— °…“®ÿ ¥¬◊ π‡¥‘ ¡ (consistency motive) À¡“¬∂÷ ß Õ¬“°‰¥â ¢â Õ¡Ÿ ≈ –∑â Õπ°≈— ∫ (feedback) ∑’Ë ¬◊ 𬗠𧫓¡§‘ ¥‡¥‘ ¡∑’Ë ‡√“¡’ µà Õµ— «‡Õß ‡™à π ∂â “‡√“§‘ ¥«à “ ‡√“ «¬ ‡√“®–‡≈◊ Õ°√— ∫√Ÿâ ¢â Õ¡Ÿ ≈ –∑â Õπ °≈— ∫∑’Ë ∫Õ°«à “‡√“ «¬ „π®”π«π·√ß®Ÿ ß„®∑—È ß “¡π’È ·√ß ®Ÿ ß„®∑’Ë ‡¥à π∑’Ë ÿ ¥ ”À√— ∫§π∑—Ë «‰ª§◊ Õ ·√ß®Ÿ ß„®Õ¬“°√Ÿâ ‡√◊Ë Õߥ’ Ê ‡°’Ë ¬«°— ∫ µπ‡Õß √Õß≈ß¡“§◊ Õ ·√ß®Ÿ ß„®∑’Ë √— °…“ ®ÿ ¥¬◊ π‡¥‘ ¡ à «π·√ß®Ÿ ß„®ª√–‡¡‘ πµπ∑’Ë ®–√Ÿâ ¢â Õ‡∑Á ®®√‘ ß ‡°’Ë ¬«°— ∫µπ‰¥â √— ∫ §«“¡ π„®πâ Õ¬∑’Ë ÿ ¥ ´÷Ë ß· ¥ß„Àâ ‡ÀÁ π «à “ §π‡√“π‘ ¬¡∑’Ë ®–∫‘ ¥‡∫◊ Õπ¢â Õ‡∑Á ® ®√‘ ߇æ◊Ë Õ√— °…“¿“æ≈— °…≥å ¢Õßµπ ‡√“°≈à “«·≈–§‘ ¥‡°‘ π‡≈¬‡°’Ë ¬«°— ∫ §ÿ ≥ ¡∫— µ‘ ¥’ Ê ∑—È ßÀ≈“¬ ‡√“À“¢â Õ¡Ÿ ≈ ‡æ◊Ë Õ¬◊ 𬗠𧫓¡§‘ ¥‡¥‘ ¡∑’Ë ‡√“¡’ µà Õ µ— «‡Õß ´÷Ë ß¡— °®–‡°’Ë ¬«°— ∫‡√◊Ë Õߥ’ Ê §«“¡√Ÿâ „πµπ·≈–®‘ µ Õß™—È π (self-knowledge and the duplex mind) ®‘ µ Õß™—È π‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫§«“¡√Ÿâ „πµπ∑’Ë ¡’ ·√ß®Ÿ ß„®∑’Ë ¢— ¥°— π ‡æ√“–«à “ √–∫∫Õ— µ‚π¡— µ‘ ¡— °®–™Õ∫·√ß®Ÿ ß„®∑’Ë Õ¬“°√Ÿâ ‡√◊Ë Õߥ’ Ê ‡°’Ë ¬«°— ∫µπ‡Õß (self-enhancement motive) ‡«≈“§π ¡’ ªØ‘ °‘ √‘ ¬“Õ— µ‚π¡— µ‘ ‡°’Ë ¬«°— ∫µπ‡Õß æ«°‡¢“¡— °§‘ ¥«à “ ç∑ÿ °Õ¬à “ß∑’Ë ¥’ §◊ Õµ— « ©— π ∑ÿ °Õ¬à “ß∑’Ë ‰¡à ¥’ ‰¡à „™à µ— «©— πé ‡«≈“ ‡§√’ ¬¥ ‰¡à «à “ß À√◊ Õ∂Ÿ °À— π‡À§«“¡ π„® ‘Ë ß∑’Ë ‡ªì π°“√À≈ßµ— «‡ÕßÕ— µ‚π¡— µ‘ ®–ª√“°Ø (Paulhus & Levitt, 1978) ∂â “‡√“µâ Õß°“√∑’Ë ®–¡’ ¥ÿ ≈¬¿“æ„πµπ§◊ Õ ‰¡à ‚Õâ Õ«¥®π‡°‘ π‰ª √Ÿâ ®— °∂à Õ¡µπ ‡√“°Á µâ ÕßÕ“»— ¬ µ‘ — ¡ª™— ≠≠–°“√®ß„® §«∫§ÿ ¡§«“¡øÿÑ ß¢Õߧ«“¡√Ÿâ ÷ °«à “µπ ¥’ µπ·πà ¿“«–®‘ µ¢Õß¡πÿ …¬å ‡√“ªØ‘ ∫— µ‘ °“√Õ¬à “ßπà “ π„® ¡’ °“√æ∫«à “ ‘Ë ß∑’Ë ‡°’Ë ¬«°— ∫µ— «µπ¢Õ߇√“ ‡√“®”·¡à π¢÷È π ·≈–‡√“µ’ §à “¢Õß·æߢ÷È π‡¡◊Ë Õ‡√“‡ªì π ‡®â “¢Õß¡— πÀ√◊ Õ‡ªì πºŸâ ‡≈◊ Õ°¡— π‡Õß (Baumeister & Bushman, 2008) §«“¡¿Ÿ ¡‘ „®„πµπ (self-esteem) §«“¡¿Ÿ ¡‘ „®„πµπ (self-esteem) À¡“¬∂÷ ß ‡√“ª√–‡¡‘ πµπ‡Õߥ’ ·§à ‰Àπ §π∑’Ë ¡’ §«“¡¿Ÿ ¡‘ „®„πµπ Ÿ ß (high