ปี-39-ฉบับที่-3

พระบาทสมเด็ จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หั วและศิ ลปะสมั ยใหม่ 84 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 39 No. 3 Jul-Sep 2014 “โรงใหม่นี้ท� ำแผ่นดินนะโปเลียนที่สาม การเล่นออปรานี้ ขาดทุนทั้งนั้นไม่ว่าแห่งใดรัฐบาลต้อง ออกเงินอุดหนุนจึงตั้งอยู่ได้ คนไปติดออปราคอมมิกฤาเทียเตอเสียมาก ออปราคอมมิกนั้นตรงกับยี่เก ทีเดียว อันที่จริงละครฝรั่งมันไม่ผิดกันกับละครเราอย่างไรคงรูปกันได้แต่ต่างวิธี เช่น ออปราใหญ่เช่นนี้ มันก็ร้องแลร� ำ ไม่มีเจรจานั้นเอง ค� ำที่ว่าร� ำนั้นร� ำจริง ๆ คือยกแขนสูง ๆ ไขว้ขาไปไขว้ขามา โอนตัว เอี้ยวตัว แต่ฝรั่งมีกระโดดโลดโผน ข้อที่ฝรั่งไปเห็นวิธีร� ำของเราเปนขบเปนขันอะไรจนเห็นเปนน่าเกลียดได้ ถ้า เราแลดูบ้างด้วยความเห็นอย่างไทย แท้ก็เห็นน่าเกลียดน่าอายได้เหมือนกัน นุ่งกระโปรงสั้น ๆ หิ้วเลิก เวิกวาก เต้นโลดเปนลิงแสม น่าอายที่ผู้หญิงจะต้องท� ำเช่นนั้น ในการร้องก็ดี ใช้บทก็ดี มันก็ลักษณะเดียวกัน เว้นแต่ อย่างเดียวกับเครื่องดนตรี ฝ่ายของเราพิณพาทย์ราตตะโพนมีข้อบังคับเสียหมด จะเล่นให้แปลก ให้กว้างออกไปก็ผิดแบบฟังไม่ได้ การร� ำเต้นก็มีแบบวางไว้เสียหมดจะออกนอกแบบไปไม่ได้ มันมีที่สุด ทั้งพิณพาทย์ทั้งร� ำ ข้างฝรั่งไม่มีที่สุด เพลงจะผูกขึ้นใหม่กี่ร้อยกี่พันก็ผูกได้ตั้งแต่ดังไปจนกระทั่งเบาที่สุด แล้วรื้อดังตั้งแต่เรวที่สุดไปจนกระทั่งช้าที่สุด จะเอาอะไรคั่นอะไรสุดแต่นึกขึ้นมาเปนใช้ได้ ถ้าเข้าทีก็ เพราะการร� ำเต้นก็เหมือนกันมันยักย้ายหันไปหาเพลงได้ เครื่องแต่งตัวเล่า ถ้าเปนลครแบบเช่นนี้ก็อยู่ใน แต่งให้วาว ๆ วาบ ๆ แลแต่งอย่างโบราณทั้งนั้น ไม่ได้แต่งอย่างทุกวันนี้เลย ของเราก็แต่งอย่างโบราณแล แวบ ๆ วาบ ๆ เหมือนกัน ในที่สุดคนที่ไปดูก็ชอบฟัง เพราะดูงามอย่างเดียวกัน ส่วนเจ้าพวกยี่เกฤๅพวก ลครพูดมันก็อย่างเดียวกัน เปนแต่ภาษาต่างนิสัย ความรู้แลความคิดน้อยกว่ากัน ที่บังคับกว้างแลที่บังคับ แคบกว่ากันเท่านั้น ลครที่เล่นวันนี้เรื่องอาเรียน ท้องเรื่องเปนผู้หญิงพี่น้องสองคนรักร่วมผู้ชายคนเดียวกัน ครั้นเมื่อรู้กันเข้าก็เสียใจฤๅโกรธกันอย่างไร นางน้องสาวไปท� ำอะไรกับรูปวีนัส วีนัสล้มลงมาทับตาย แห่ศพมาเข้าโบสถ์ พี่สาวออกไปอ้อนวอนวีนัสอยู่ในเวลากลางคืน วีนัสมาปรากฏแล้วใช้ให้นางผีมาพาไปใน ที่ซึ่งเปนที่อยู่อันพวกผีปีศาจต่าง ๆ ขึ้นมาเต้นร� ำขับร้องนางนั่นไปหาวีนัสเอาดอกไม้ไปถวายขอให้นางกลับ เปนขึ้นมา วีนัสก็ให้น้องกลับเปนขึ้นมา ครั้นนางคนน้องกลับเปนขึ้นมาแล้วก็ไปรักใคร่กันกับผู้ชายคนนั้นอิก นางพี่สาวเปนบ้าเลยเดินลงทเลตาย แต่พ่อไปดูฉากที่ ๒ เสียแล้ว แลกลับมาเสียก่อนไม่ทันจบเรื่อง ฉากเขาท� ำงามดี ใช้แสงไฟหรูหรามาก เวลากลางคืนท� ำดีนัก กลับมาเวลา ๕ ทุ่ม” (เมืองเซฟว์ ฝรั่งเศส ๑๖ สิงหาคม ๒๔๕๐) ศิลปะสมัยใหม่ที่เยอรมนี พัฒนาการศิลปะสมัยใหม่ (modern art) ในยุโรป ทางด้านทัศนศิลป์โดยเฉพาะอย่างยิ่งทาง ด้านจิตรกรรมได้เปลี่ยนแปลงจากอดีตอย่างถอนรากถอนโคน ศิลปะสมัยใหม่ที่เป็นผลผลิตของสังคม สมัยใหม่ ผลสะท้อนจากปรัชญาสมัยใหม่ที่ตอกย�้ ำถึงเสรีภาพ การก้าวรุกของระบอบประชาธิปไตย การเมือง ระบบทุนนิยม ความก้าวหน้าของวิทยาศาสตร์ ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีและเครื่องจักรกล