ปี-39-ฉบับที่-3

วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๗ อนุสาวรีย์นักโทษการเมืองที่ไม่มีใครรู้จัก นนทิวรรธน์ จันทนะผะลิน ภาคีสมาชิก ส� ำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสถาน จุดมุ่งหมายของการก่อสร้างอนุสาวรีย์ก็เพื่อเป็นอนุสรณ์ให้ระลึกถึงคุณธรรม ความดี ทั้งของ บุคคลและเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่ได้กระท� ำไปแล้ว มิให้ลืมเลือนไปตามกาลเวลา เป็นสิ่งที่คอยเตือนใจ เป็นแรงบันดาลใจ และเป็นตัวอย่างแห่งการด� ำรงชีวิตที่จะท� ำความดี สร้างคุณประโยชน์ต่อสังคมยิ่ง ๆ ขึ้น ไป อันจะน� ำมาซึ่งความเอื้ออาทรต่อกันและความสันติสุขของสังคม เช่น พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาท สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช (รูปที่ ๑) ผู้ทรงกอบกู้เอกราชของชาติไทย ในภาพทรงประทับอยู่บนหลังม้า ชูพระแสงดาบขึ้นเป็นสัญญาณให้เหล่าทหารนักรบพร้อมที่ตะลุยฟันฝ่าไปข้างหน้าเพื่อปราบเหล่าอริราช ศัตรูให้ย่อยยับด้วยความกล้าหาญเด็ดเดี่ยว ตลอดรัชสมัยพระองค์ทรงตรากตร� ำสละความสุขส่วนตัวเพื่อ ความเป็นปึกแผ่นมั่นคงของสยามประเทศ เมื่อเราเห็นพระบรมราชานุสาวรีย์ของพระองค์จะท� ำให้เรารู้สึก รักชาติที่บรรพชนแลกมาด้วยเลือดเนื้อและชีวิต และช่วยกันรักษาดูแลชาติของเราให้เจริญมั่นคงยิ่ง ๆ ขึ้นไป หรืออนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิเป็นอนุสรณ์ให้เราระลึกถึงทหารที่ยอมพลีชีพเพื่อชาติให้ด� ำรงคงอยู่ ไม่ตก เป็นเมืองขึ้นของใคร หรือในประเทศเกาหลี เนื่องในโอกาสครบรอบ ๕๐ ปีของสงครามเกาหลีที่ได้รับ ความร่วมมือจากพันธมิตรในการต่อสู้จนได้รับชัยชนะ ก็ได้ท� ำโครงการปฏิบัติการทางด้านประติมากรรม โดยการเชิญประติมากรจากประเทศพันธมิตรเหล่านั้นมาร่วมสร้างประติมากรรมสลักหินคนละ ๑ ชิ้น เพื่อติดตั้งเป็นสวนประติมากรรม เป็นต้น การสร้างอนุสาวรีย์ส่วนใหญ่จะใช้ประติมากรรมเป็นหลัก เพราะประติมากรรมสามารถติดตั้ง ได้ทุกสถานที่ที่มีที่ว่าง ตั้งแต่บนฝาผนังที่ใช้ประติมากรรมนูนต�่ ำ นูนสูง หรือลอยตัว ซึ่งสามารถติดตั้ง ได้ทั้งภายในและภายนอกอาคาร รวมทั้งในสิ่งแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมในเมืองที่เป็นอาคาร สิ่งก่อสร้างหรือชุมชน ด้วยข้อดีอันหลากหลายนี้เอง สอดคล้องกับแนวความคิดในการสร้างอนุสาวรีย์ที่ ต้องการให้อยู่ใกล้ชิดและผูกพันกับวิถีชีวิตของประชาชน เพื่อกระตุ้นการสร้างจิตส� ำนึก และทัศนคติที่ ดีงามให้เกิดขึ้นในสังคม เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๖ สถาบันศิลปะร่วมสมัยแห่งกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ได้มีการจัดประกวด ระดับนานาชาติส� ำหรับอนุสาวรีย์ขึ้น โดยมีหัวข้อว่า “นักโทษการเมืองที่ไม่มีใครรู้จัก” (The Unknown