ปี-39-ฉบับที่-3

263 โชษิ ตา มณี ใส วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๗ ใครอยู่ตีนท่า อย่าช้าท่วงที เอาเรือเข้าที่ ผูกให้หมั้นคง รีบเก็บภายไว้ อย่าได้ไว้ใจ ว่าเปนของสงฆ์ คนดีมีน้อย คนถ่อยดื่นดง ยิ่งเปนของสงฆ์ มันยิ่งชอบใจ พระอาญาน้อย จับได้ถองปล่อย หมายไม่เปนไร ไม่เหมือนกระหัด เขามัดเอาไป เฆี่ยนขับติดไม้ เช่นนั้นมันเกรง ส่วนสามเณรก็ท� ำผิดสิกขา เกาะแกะผู้หญิง เที่ยวดูมหรสพ ดังข้อความว่า เห็นสิษท่านงาม ติดต้อยห้อยตาม เหมือนควายได้กลิ่น ปราไสไค้แคะ แทะโลมโฉมฉิน ถ้าเด็กไม่ยิน เดือดดิ้นด่าธอ คบเพื่อนเกลื่อนไป ดูหนังดอกไม้ ๑๔ ตามก้นซอมซ่อ เขาจับตัวได้ เอาคาใส่คอ ร้อนถึงแม่พ่อ ครูบาอาจาริย์ เขาจับตัวไป ขันปืนลากไม้ ๑๕ ได้ความร� ำคาญ สาระภาเฮโล ล�่ ำโซ่สาธารณ์ เพราะตนคนพาล ไม่จ� ำค� ำครู แม้เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับสงฆ์ คือ สังฆการี ก็มีพฤติกรรมไม่งาม ดังที่กล่าวไว้ว่าท� ำอ� ำนาจ บาตร ใหญ่เหนือสงฆ์ และแสวงประโยชน์โดยมิชอบจากสงฆ์ ดังข้อความว่า วาจามันสามารถ ผรุษวาทล้วนบัดสี บางทีก็ท� ำดี ใครดีต่อก็ฃอกิน ให้มั่งก็ยังชั่ว ค่อยเบาตัวไม่ติฉิน แม้ใครไม่ยนยิน ตระหนี่เหนียวก็ว่าเวียน การรับมือกับภาวะวิกฤตจริยธรรมฝ่ายสงฆ์ด้วยการกวดขันลงโทษ ในเรื่องกล่าวว่ามีการเข้าคา ล่ามโซ่ ส่งไปเป็นตะพุ่น เป็นต้น สอดคล้องกับข้อมูลที่ว่าในสมัยรัชกาลที่ ๓ ทรงกวดขันวินัยสงฆ์ มีการ ลงโทษจับสึกเป็นอันมากเพื่อมิให้เป็นมลทินพระศาสนา ในส่วนที่กล่าวถึงการเมินเฉยของชาวบ้านต่อสงฆ์ ที่ประพฤติไม่เหมาะสมด้วยการไม่เกื้อกูลสะท้อนให้เห็นว่า สมัยนั้นชาวบ้านก็มีปฏิกิริยาต่อปัญหาวิกฤต จริยธรรมของสงฆ์เช่นกัน ๑๔ จุลทัศน์ พยาฆรานนท์อธิบายค� ำนี้ว่า หมายถึง หนังใหญ่ ดอกไม้เพลิง ๑๕ ขันปืน หมายถึง ขัดกระบอกปืนใหญ่ด้านในให้เรียบ ส่วน ลากไม้ คือ เคลื่อนย้ายไม้ที่มีน�้ ำหนักมากโดยใช้ตะเฆ่รองแล้วชักลาก