ปี-39-ฉบับที่-3

สุภาษิ ตศรี สวั สดิ์ : ค� ำสอนกุลบุตรผู้ศึ กษาในส� ำนั กสงฆ์ 248 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 39 No. 3 Jul-Sep 2014 ทั้ง ๓ ประการไว้อย่างสมบูรณ์ คือ ท� ำความดี ละเว้นความชั่ว ท� ำจิตให้ผ่องใส ซึ่งแน่นอนว่าธรรมะข้อนี้ ย่อมจะน� ำความสุขความเจริญมาสู่ชีวิต ค� ำสอนใน สุภาษิตศรีสวัสดิ์ แม้ว่าจะไม่ปรากฏครบถ้วนตามมงคล ๓๘ และธรรมะในมงคล ๓๘ หลายข้อก็เกินวิสัยของเด็ก หรือลึกซึ้งเกินกว่าจะใช้สอนเด็ก แต่ก็พอเห็นได้ว่าแนวทางค� ำสอนของ หนังสือสุภาษิตเรื่องนี้สอดคล้องกับมงคล ๓๘ หลายประการ ดังนี้ u บูชาคนที่ควรบูชา ในเรื่อง ธรรมะข้อนี้ ได้แก่ การบูชาครูอาจารย์ ครูอาจารย์เป็น ปูชนียบุคคล ศิษย์พึงบูชาครูอาจารย์ด้วยการปฏิบัติ คือ ยกย่องนับถือ เชื่อฟังและประพฤติปฏิบัติตาม ค� ำสอน u อยู่ในถิ่นที่มีสิ่งแวดล้อมดี คือ ตอนที่กล่าวถึงข้อดีของการได้มาศึกษาในส� ำนักสงฆ์ มีอาจารย์ รับภาระดูแล ในส� ำนักไม่มีปัญหาสภาพแวดล้อมทางสังคมที่ท� ำให้ล� ำบากกายล� ำบากใจ อาจารย์อบรม สั่งสอนให้ประพฤติดี มีคุณธรรม มีสัมมาทิฐิ เล่าเรียนส� ำเร็จแล้วรู้ประกอบสัมมาชีพ ไม่น� ำความรู้ไปใช้ เบียดเบียนผู้อื่น u ตั้งตนไว้ชอบ ได้แก่ การด� ำรงตนไว้ในทางที่ถูกที่ควรด้วยความมีสัมมาทิฐิ รู้ประพฤติ ปฏิบัติสิ่งต่าง ๆ ธรรมะข้อนี้แฝงอยู่เบื้องหลังค� ำสอนทั้งหลายที่ชี้ให้เห็นคุณโทษของการกระท� ำต่าง ๆ u เล่าเรียนศึกษามาก มีความรู้กว้างขวาง ใส่ใจสดับฟัง ค้นคว้าหาความรู้อยู่เสมอ เป็นค� ำสอนที่ ปรากฏตั้งแต่ต้นเรื่อง คือ สอนให้กุลบุตรหมั่นเพียรตั้งใจศึกษาหาความรู้ เห็นคุณค่าความส� ำคัญของความรู้ และค้นคว้าหาความรู้ประดับตนอยู่เสมอ แม้จะมีความรู้มากอยู่แล้วอย่างเช่นอาจารย์ก็ยังขวนขวายศึกษา อยู่เป็นนิจ เมื่ออาจารย์สวดมนต์ก็ให้ตั้งใจฟังจะได้เข้าใจและสวดเป็น u มีระเบียบวินัย คือ การอบรมตนไว้ดี สามารถควบคุมความประพฤติของตนเองให้อยู่ใน กฎระเบียบ ข้อบังคับ ค� ำสอน ไม่ประพฤติเหลวไหลนอกรีตนอกรอย ดังค� ำสอนว่าเป็นกุลบุตรต้องเรียน หนังสือ พ่อแม่ฝากให้เข้าเรียนก็ต้องตั้งใจเรียน ไม่ไปเที่ยวเชือนแช มีความประพฤติเรียบร้อยตามระเบียบ กฎเกณฑ์ของสังคม ไม่แสดงกิริยาโลดโผนทะลึ่งตึงตังหรือท� ำพยศต่างๆ รู้จักเกรงกลัวผู้ใหญ่ ส่วนสามเณร ต้องมั่นคงในศีล ไม่วุ่นวายกับเรื่องที่จะน� ำไปสู่ความผิดศีลผิดธรรม ส� ำรวมกิริยามารยาท ครองผ้าถูกต้อง ตามระเบียบสงฆ์ ทั้งนี้ การปฏิบัติตามข้อปฏิบัติต่าง ๆ ที่กล่าวไว้อย่างเคร่งครัดไม่ขาดตกบกพร่องก็ถือว่า มีวินัย อาจารย์เป็นผู้ควบคุมกุลบุตรให้อยู่ในวินัยโดยใช้อาญา คือ การตี u มีวาจาสุภาษิต คือ รู้จักใช้วาจาให้เป็นผลดี ได้แก่ ตอนที่สอนว่าหากมีผู้ใช้สอยในสิ่งเกิน ก� ำลัง ให้พูดจาบ่ายเบี่ยงให้นิ่มนวล พูดเมื่อควรพูดเช่นเมื่อถูกถาม ไม่พูดพล่าม พูดว่ากล่าวเมื่อควรว่ากล่าว ไม่ใช้วาจาใส่โทษผู้อื่น เรียกขานบุคคลด้วยค� ำงาม