ปี-39-ฉบับที่-3

243 โชษิ ตา มณี ใส วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๗ ๒.๑ ข้อปฏิบัติตนในส่วนที่เกี่ยวกับอาจารย์ ๒.๑.๑ ข้อปฏิบัติตนเมื่อเมื่ออาจารย์ไปบิณฑบาต พวกที่อยู่วัดต้องจัดเตรียมน�้ ำ ถ้วยชามสะอาด ปูเสื่อ ติดเตาไฟไว้เผื่อบิณฑบาต ได้ไม่เพียงพอจะได้ประกอบอาหาร หรือน� ำอาหารมาอุ่น เมื่ออาจารย์กลับ เข้าไปรับบาตร ประคองให้ดีอย่า ให้หกเอียง เดินระวัง อย่าท� ำบาตรตก ส่วนพวกที่ตามอาจารย์ไปบิณฑบาตทางเรือ ต้องปูลาดเสื่อ เตรียม บาตรย่ามโอตะลุ่มไปให้เพียงพอ เมื่อจะเข้ารับบิณฑบาตให้พายดีๆ อย่าให้กระทบเรือสงฆ์ล� ำอื่น ส� ำรวม กิริยาวาจา พูดจาตามควรเมื่อถูกถาม อย่าท� ำเล่นหูเล่นตา หรือพูดเกี้ยวสีกา ชาวบ้านเขารังเกียจพฤติกรรม ก็จะพากันอดตาย ซ�้ ำยังต� ำหนิถึงอาจารย์ อนึ่ง อย่าเที่ยวร้องทักทายคน เขาจะว่าเห็นแก่ได้ เมื่อเห็นว่าสาย แล้วให้เร่งพายกลับวัด และอย่าร้องโยนยาวเหมือนเรือเจ้า ไม่ใช่กิจสงฆ์ ครั้นเมื่อถึงท่าวัด จงผูกเรือให้มั่น และเก็บพายด้วย มิฉะนั้นอาจหายได้ ขโมยชอบลักของวัด เพราะอาญาวัดไม่น่าเกรงเท่าอาญาบ้านเมือง เมื่ออาจารย์กลับถึงวัด จงช่วยกันน� ำของบิณฑบาตขึ้นไปบนกุฏิ จัดส� ำรับคาวหวานประเคนแล้วนั่งคอยดูแล จืดเค็มให้รีบจัดการตามแต่อาจารย์ประสงค์ เมื่ออาจารย์ฉันเสร็จจึงยกส� ำรับไปกินด้วยกันในหมู่ศิษย์ ๒.๑.๒ ข้อปฏิบัติตนเมื่ออาจารย์จะไปเทศน์ เมื่ออาจารย์จะไปเทศน์ ศิษย์ต้องศึกษาเส้นทางให้ทราบแม่นย� ำ ต้องทราบ ว่าอาจารย์มีต� ำแหน่งสมณศักดิ์อะไร แล้วเตรียมบริขารเครื่องใช้ให้ถูกต้องตามฐานภาพ การไปทางบก จงท� ำความสะอาดรองเท้า จัดกาน�้ ำ ถ้าอาจารย์เป็นสังฆราช ให้ไปสั่งวอมาคอยที่บันได เมื่อท่านจะออกเดินทาง ให้เด็กรูปจ� ำเริญรับคัมภีร์จากท่านไปวางในที่เหมาะสม บนวอ ศิษย์ตามวอของอาจารย์ไป เดินเป็นแถวอย่างมีระเบียบ ไม่แสดงกิริยาหลุกหลิก มือถือเครื่องบริขาร ให้มั่น เมื่อถึงที่หมาย เด็กเชิญคัมภีร์เดินน� ำอาจารย์ หากมีคนประชุมกันแน่น จงเอ่ยปากขอทางอย่างสุภาพ ครั้นถึงธรรมาสน์ให้วางคัมภีร์ในที่สมควร แล้วกราบลง หันไปทางสงฆ์ นิ่งอยู่อย่างมีกิริยา ระวังการลุกนั่งให้นิ่มนวล อย่าคุยกัน ให้นิ่งฟังอาจารย์เทศน์จนจบ คอยแลดูเจ้าของ กัณฑ์มาถวายเครื่องไทยทาน ถ่ายของถวายอย่างระมัดระวังลงในภาชนะที่เตรียมมา อย่าให้หกเรี่ยราด เจ้าของทานจะเสียใจการไปทางน�้ ำ จงจัดหมอนเสื่อ ปูลาดให้เรียบร้อย ถ้าไปกลางคืนก็จุดโคมให้สว่าง จัด วางกาน�้ ำ กระโถน ยานัตถุ์ ยาบ� ำรุงเสียง (ต้องไม่ลืมเด็ดขาด ถ้าเกิดเสียงเครือแล้วไม่มียา อาจารย์จะโกรธ) น� ำพัดพิงไว้ที่พนัก บรรจุเภสัชลงย่ามพร้อมบุหรี่หมากพลู ใช้หมากดิบ อย่าใช้หมากสงจะท� ำให้เสียงเสีย ส่วนคัมภีร์วางไว้ในที่สมควร เมื่อออกเดินทางพายเรือให้ดี อย่าคัดอย่าโคลง