ปี-39-ฉบับที่-3

ปันหยี มิ สาหรั ง : บทละครเรื่ องอิ เหนาอี กส� ำนวนหนึ่ งของไทย 234 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 39 No. 3 Jul-Sep 2014 โอ้ตุ๊กตาดวงชีวาเจ้าเพื่อนยาก แม้ว่าเราแสนล� ำบากก็ต้องสู้ ตกยากมาเป็นพวกก� ำบู แสดงให้คนดูด้วยน�้ ำใจ เวลานี้เราหมดวาสนา สิ้นที่พึ่งพาอาศัย แลหายไม่มีคู่หทัย ภายในอกข้าอุราตรม รักษาตัวบริสุทธิ์ดุจมณี ไม่มีราคีเท่าเส้นผม ไร้สุขมีแต่ทุกข์ระทม ร้าวระบมเห็นช้าถ้าต้องตาย (บุล่ง) ทรงฟังวะระคะพรรณนา ทุกข์ในหัทยาก็เสื่อมหาย พระจึงยุรยาตรนาดกราย นั่งแนบโฉมฉายกล่าววาจา (จันตะหราเห็นอินูเข้ามาก็โยนตุ๊กตาทิ้งแล้วร้องไห้ อินูหยิบมาส่งให้) อินู: ตุ๊กตาไม่มีผิดเลย ความผิดอยู่ที่พี่ต่างหาก (จับหัตถ์จันตะหรา) (ต้นวรเชษฐ์ ๓ ชั้น) ดวงยิหวายาจิตชีวิตพี่ อย่าโศกีนักเลยจงเงยหน้า พี่มาหาแล้วแก้วตา บุญมาให้พบประสบกัน อนิจจาเจ้าช่างหนีได้ กะกันดาตามไปทุกเขตขัณฑ์ บทหญิง - น้องเหลือเชื่อวาจาทรงธรรม์ สาวสวรรค์นับอนันต์ติดตามมา ภาพลักษณ์ดังกล่าวของอินูต่างจากที่พบในพระราชนิพนธ์เรื่อง อิเหนา ของรัชกาลที่ ๒ ที่แม้ สังคามาระตาพยายามโน้มน้าวให้เห็นว่าอุณากรรณคือบุษบา อิเหนาก็ไม่เชื่อ ภาพลักษณ์ของจันตะหรากิรหนา ภาพลักษณ์ของจันตะหรากิรหนาในเรื่องปันหยีมิสาหรัง เป็นดังนี้ ๑. เป็นหญิงที่กล้าขัดรับสั่งพระชนกต่อหน้าพระพักตร์ ตอนระตูดาหาจบังคับันตะหรากิรหนา ให้ยอมเปลี่ยนตุ๊กตาของนางกับตุ๊กตาของอาหยัง จันตะหรากิรหนาไม่ยอมท� ำตามรับสั่งแม้ระตูดาหาขู่จะ ตัดผมนางก็ตาม ทั้งยังกราบทูลว่า “อะนันดาถวายไม่ได้เพคะ ขอถวายชีวิตแทน” (เรื่องเดิม : ๓๕) และ “...ตุ๊กตานี้ลูกรักประดุจชีวิต ไม่ขอยอมถวาย เมื่อจะทรงประสงค์ก็ขอถวายชีวิตแทน” (เรื่องเดิม, หน้าเดิม) ลักษณะนิสัยเช่นนี้ต่างจากพระราชนิพนธ์บทละครเรื่อง อิเหนา ของรัชกาลที่ ๒ ที่บุษบาไม่กล้าขัดรับสั่งเมื่อ อยู่ต่อหน้าพระพักตร์ ๒. เป็นหญิงที่มีความเข้มแข็ง เด็ดเดี่ยว และกล้าตัดสินใจ หลังจากถูกระตูดาหาลงโทษด้วย การตัดผมและฟื้นขึ้นจากสลบแล้ว จันตะหรากิรหนาตัดสินใจออกจากเมืองไปอยู่ป่าทันที ดังที่กล่าวแก่