ปี-39-ฉบับที่-3

อิ ทธิ พลส� ำคั ญต่อการสร้างสรรค์ศิ ลปะ 6 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 39 No. 3 Jul-Sep 2014 อิทธิพลของศิลปะจากแหล่งอื่น จากการสัมพันธ์ของกลุ่มคนจะโดยการสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันใน ทางใดก็ตาม ย่อมจะส่งอิทธิพลทางรูปแบบของศิลปะสู่กันได้ ยิ่งการคมนาคมในปัจจุบันสะดวกยิ่งขึ้นกว่า แต่ก่อนก็ท� ำให้อิทธิพลทางรูปแบบของศิลปะขยายตัวกว้างขวางขึ้น การถ่ายทอดรูปแบบทางศิลปะ กลาย เป็นเรื่องของการศึกษาค้นคว้ามิใช่การลอกเลียนแบบอย่างเดียว สาเหตุที่ท� ำให้เกิดอิทธิพลทางรูปแบบของ ศิลปะนี้ ก็อาจเกิดจากเหตุการณ์หรือพฤติกรรมต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ - โดยทางศาสนา ความเชื่อต่าง ๆ นับได้ว่าเป็นสิ่งส� ำคัญดังได้กล่าวแล้วในเรื่องของอิทธิพลทาง ศาสนา เมื่อมีการเผยแผ่ศาสนาเกิดขึ้น จึงท� ำให้สิ่งต่าง ๆ ที่เป็นกระบวนการของศาสนา อันเป็นส่วนช่วย การเผยแผ่เข้ามาด้วย สิ่งเหล่านี้ได้แก่ศิลปวัตถุที่น� ำติดตัวมาได้ สิ่งของที่ระลึกตลอดจนสิ่งที่เป็นสัญลักษณ์ แสดงถึงศาสนานั้น ๆ เช่นการสร้างสรรค์พระพุทธรูปที่เคยมีในอินเดียมาแต่เดิม จึงมีการสร้างสรรค์ขึ้นตาม กระแสความเคารพนับถืออันเป็นสิ่งแสดงออกซึ่งความเคารพและยอมรับไปในตัว ส่วนความเชื่อนั้น เป็น พลังอย่างหนึ่งที่ท� ำให้เกิดการเลียนแบบกัน ตัวอย่างเช่นภาพและรูปพระพิฆเนศวร ซึ่งมีการนับถือในกลุ่ม ชาวไทยอย่างกว้างขวางและแม้ว่าจะได้รับอิทธิพลจากอินเดีย แต่การสร้างสรรค์องค์เทพเจ้าดังกล่าวก็มี ลักษณะต่างกันตามแบบอย่างทางศิลปะ เช่น ศิลปะอินเดีย ศิลปะไทย สมัยหนึ่งในยุโรปเมื่อเกิดมีแบบอย่าง ศิลปะรุ่งเรืองขึ้นในประเทศอิตาลี (กรีก โรมัน) ก็ได้กลายเป็นแบบอย่างที่นิยมกันไปทุกประเทศ แล้วก็ได้ รับการสร้างสรรค์ขึ้นในประเทศนั้น ๆ แต่ก็ไม่วายที่จะแสดงออกตามกระแสความคิดของแต่ละประเทศ การร่วมกันจรรโลงศิลปะแต่ละแบบร่วมกันได้กลายเป็นสิ่งแสดงอารยธรรมแห่งมนุษยชาติแต่ละยุคสมัย - โดยการประยุกต์ลักษณะรูปแบบ เนื่องมาจากการได้รับอิทธิพลทางลักษณะรูปแบบมาจาก แหล่งอื่น ท� ำให้บังเกิดความนิยมยอมรับเข้ามาใช้ในประเทศของตนบ้าง (เช่น โค้งแหลมของยุโรปที่มีใช้ ในสมัยอยุธยา) แต่การยอมรับนั้นศิลปินมักสร้างสรรค์ลักษณะรูปแบบขึ้นใหม่ โดยเลือกเอาเฉพาะสิ่งดี ๆ หรือสิ่งที่สามารถประยุกต์เข้ากันได้กับรูปแบบดั้งเดิมของตน จึงท� ำให้เกิดรูปแบบใหม่ ขยายตัวออกไปได้ อีกกว้างขวางขึ้นกว่าที่มีอยู่แต่ดั้งเดิม - โดยการยอมรับตามคติสากลนิยม นับได้ว่าเป็นอิทธิพลทางลักษณะรูปแบบที่มีพลังมากกว่า อิทธิพลอื่น ๆ เพราะความตื่นตัวตามสากลนิยม เป็นสิ่งที่บังเกิดขึ้นตามกาลสมัยและไม่มีใครบังคับ แต่ ก็เป็นสิ่งที่สากลเห็นว่าเป็นของแปลกใหม่ ไม่เคยมีมาก่อน หรือเคยมีมาก่อนแต่หายไปพักหนึ่งแล้วกลับ มานิยมใหม่ ยิ่งในสมัยปัจจุบันการคมนาคมระหว่างประเทศเป็นไปอย่างรวดเร็ว ความนิยมที่เป็นสากลก็ ยิ่งแผ่ขยายออกไปรวดเร็วขึ้นทุกคน ทุกประเทศ จึงมีโอกาสแลกเปลี่ยนสิ่งสร้างสรรค์กันได้รวดเร็วขึ้น ใน บางประเทศที่มีแบบอย่างศิลปะดั้งเดิมของตนอยู่แล้วก็จะเกิดแนวทางสร้างสรรค์อย่างน้อย ๒ แนวทาง