ปี-39-ฉบับที่-3

ความเกี่ ยวข้องกั นของศิ ลปะประเภทรมยศิ ลป์ 158 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 39 No. 3 Jul-Sep 2014 หนาวน�้ ำค้างพร่างพรมลมร� ำเพย ใครจะเชยโฉมน้องประคองเคียง เคยอยู่วังฟังนางสุรางค์เห่ มาฟังเรไรเพราะเสนาะเสียง วิเวกแว่วแจ้วเจื้อยเรื่อยส� ำเนียง เสนาะเพียงพิณเพลงบรรเลงลาน ปี่ของพระอภัยมณีไม่ใช่ปี่วิเศษ แต่เป็นปี่ที่สร้างขึ้นอย่างวิเศษ มีความประณีตอย่างยิ่ง ประกอบ กับพระอภัยมณีมีความสามารถเป็นเลิศ จึงใช้ศิลปะในการเป่าให้เพลงปี่มีอ� ำนาจต่ออารมณ์ และความ นึกคิดเป็นถ้อยค� ำได้ตามที่ต้องการ โดยธรรมชาติ เสียงดนตรีอาจสะกดผู้ฟังให้เคลิบเคลิ้ม โน้มน้าวอารมณ์และจิตใจให้คล้อยไปตาม เสียงดนตรีนั้น ๆ ดังคติของศาสนาพราหมณ์ซึ่งถือว่า “การเปล่งเสียงที่ไพเราะบริสุทธิ์ติดต่อกันโดยไม่มี ค� ำใด ๆ มาช่วยเหลือเลย ความละเมียดละไมแห่งเสียงที่ไพเราะบริสุทธิ์ ช่วยทั้งผู้ร้องและผู้ฟังให้มีจิตใจ ดื่มด�่ ำลงสู่ห้วยลึกแห่งภาวะของตนเอง” ค� ำ ประกอบด้วยเสียงและความหมาย แต่ละส่วนมีคุณภาพที่จะก่อให้เกิดความงามทางวรรณศิลป์ ซึ่งมีอ� ำนาจต่ออารมณ์และความนึกของผู้อ่านผู้ฟัง ความเกี่ยวข้องกันของวรรณคดีกับดนตรี ประการแรก คือ การประสานงานกันของศิลปะทั้งสอง ได้แก่ บทเพลง บทล� ำคือ การประสานกันของบทกวีนิพนธ์กับท� ำนองดนตรี บทนาฏกรรมทั้งหลาย คือ การประสานเพลงร้องและเพลงดนตรีเข้ากับบทวรรณกรรมที่ผู้ประพันธ์แต่งเป็นเรื่องส� ำหรับแสดง การร้องเล่นดอกสร้อย สักรวา คือการประสานเพลงดนตรีเข้ากับบทดอกสร้อยหรือบทสักรวา เช่นเดียว กับการขับเสภาหรือการเห่ต่าง ๆ คือการประสานท� ำนองขับหรือท� ำนองเห่เข้ากับบทเสภาหรือบทเห่นั้น ๆ ประการที่ ๒ วรรณคดีไทยบางเรื่องน� ำดนตรีเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของเรื่องบ้าง เป็นเครื่องมือช่วย ในการด� ำเนินเรื่องบ้าง โดยแสดงคุณค่าและอ� ำนาจของดนตรีไปด้วย ในนิทานค� ำกลอนเรื่อง พระอภัยมณี ดนตรีเป็นส่วนหนึ่งของเรื่องตั้งแต่ต้นโดยตลอด พระอภัยมณี ตัวเอกของเรื่อง พร้อมด้วยอนุชาชื่อศรีสุวรรณ เดินทางไปศึกษาวิชาความรู้ส� ำหรับกษัตริย์ อันเป็นคุณสมบัติ เบื้องต้นของผู้ที่จะปกครองบ้านเมือง ในการศึกษานั้น พระอภัยมณีตัดสินใจเลือกเรียนวิชาปี่ ด้วยเหตุผล ที่กล่าวแก่ ศรีสุวรรณว่า แต่ใจพี่นี้รักทางนักเลง หมายว่าเพลงดนตรีนี้ดีจริง ถึงการเล่นเป็นที่ประโลมโลภ ได้ดับโศกสูญหายทั้งชายหญิง ส่วนศรีสุวรรณเลือกเรียนวิชากระบี่กระบอง