วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๘ ไม่ไปจิ้มก้อง : ไทยยุติความสัมพันธ์กับจีน สมัยรัชกาลที่ ๔ - รัชกาลที่ ๕ รองศาสตราจารย์วุฒิชัย มูลศิลป์ * ภาคีสมาชิก ส� ำนักธรรมศาสตร์และการเมือง ราชบัณฑิตยสภา บทคัดย่อ พ.ศ. ๒๓๙๖ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงยุติการส่ง “ก้อง” หรือเครื่องราช บรรณาการให้จักรพรรดิจีน หลังจากที่เคยส่งมานานถึง ๕๖๑ ปี แม้ว่าการส่งก้องจะมีความส� ำคัญต่อไทย ทั้งทางการเมืองและเศรษฐกิจ แต่พระองค์ทรงเห็นว่าการส่งก้องท� ำให้ไทยเสียเกียรติภูมิของชาติ หลังจากนี้ จีนพยายามทวงก้องจากไทยหลายครั้ง จนหลัง พ.ศ. ๒๔๒๗ จึงไม่มีการทวงก้องอีก ความสัมพันธ์ อย่างเป็นทางการระหว่างประเทศทั้งสองจึงหยุดชะงักไปเกือบร้อยปี จนหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ ค� ำส� ำคัญ : ก้อง, พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, จีน, ความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการ “พระเจ้ากรุงปักกิ่งก็เสด็จออกรับพระราชสาส์นแลทูตไทย รับเมืองไทยเป็นเมืองก้อง คือ รับอย่างหัวเมืองขึ้น.... พระราชทานหอง.... เปรียบเหมือนว่าสัญญาบัตรตั้งหัวเมืองทั้งหลาย.....” “เพราะไทยถูกหลอกถูกลวง จึงเสียพระเกียรติยศ พระเจ้าแผ่นดินตลอดลง มาถึงกรุงเทพมหานครนี้ ครั้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงทราบการนี้แล้วก็กลับพระทัย หาได้ส่งบรรณาการแก่กรุงปักกิ่งอีกไม่” ๑ * บรรยายในที่ประชุมราชบัณฑิตและภาคีสมาชิก ส� ำนักธรรมศาสตร์และการเมือง ราชบัณฑิตยสถาน เมื่อวันพุธที่ ๑๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ ๑ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. รวมพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่องประชุมประกาศ ในรัชกาลที่ ๔ . หน้า ๔๙๒ และ ๔๙๙.