วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

79 รองศาสตราจารย์ ดร.โกวิ ท วงศ์สุรวั ฒน์ วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๘ ฤทธิไกร แม่ทัพเรือ ขุนนางทั้งแปดข้างบนที่ว่ามาแล้วนี้ ถือว่าศักดินา ๑๐๐๐๐ เสมอกันตามธรรมเนียม ที่ว่ากันโดยโวหาร เปนส� ำนวนโบราณ ว่าเจ้าแผ่นดินเปนใจเมือง อรรคมหาเสนาบดี ๒ เปนตาเมือง จัตุสดมภ์ ๔ เปนตัวเมืองเปนตีนเมือง เดโชสีหราชเปนมือเมือง ที่เปนต� ำแหน่งโบราณ สืบมาจนทุกวันนี้ ถัดนั้นลงไปเสนาบดีหรือมนตรี ๖ คือพระยาเพชรพิไชย ว่ากรมล้อมพระราชวัง ซึ่งเปนคนสนิทของพระเจ้า แผ่นดิน พระยาราชสุภาวดี ว่ากรมพระสุรัสวดี คือรวมบาญชีเลขทั้งฝ่ายทหารฝ่ายพลเรือน ถ้าฝ่ายทหาร ก็ดี พลเรือนก็ดี จะจ่ายเลขชักเลขต้องพร้อมด้วยกรมพระสุรัสวดีเปนกลาง พระยาราชภักดีคลังมหาสมบัติ เปนผู้รักษาเงินแลจ่ายเงินรับเงินทั้งแผ่นดิน พระยาพระเสด็จบังคับพระสงฆ์ทั้งแผ่นดิน พระศรีภูริปรีชา กรมอาลักษณเปนผู้ส� ำหรับรักษาพระราชก� ำหนดกฎหมายฉบับข้างที่ ซึ่งเปนกลางแลเปนผู้แต่งพระราช ศาสน์ซึ่งมีไปมาต่อเจ้าแผ่นดินทั้งปวง แลเป็นผู้รับพระบรมราชโองการ แลประกาศพระราชกฤษฎีกา ต่าง ๆ พระยาอุไทยธรรมพนักงานกรมพระภูษามาลาส� ำหรับรักษาเครื่องเบญจะราชกกุธภัณฑ์ แลเครื่อง ราชูประโภคส� ำหรับพระเกียรติยส พระเจ้าแผ่นดิน แลบังคับการในโรงแสงต้นแสงหอกดาบ ซึ่งเปนที่ไว้ อาวุธหอกดาบทั้งปวงซึ่งเปนก� ำลังแผ่นดิน แลรักษาหนังสือสัญญาทางพระราชไมตรี ที่ได้ท� ำต่อประเทศ ทั้งปวง ขุนนางทั้ง ๖ นี้ ถือศักดินาคนละ ๕๐๐๐ เสมอกัน เว้นแต่พระยาพระเสด็จถือศักดินา ๑๐๐๐๐” ภาพที่ ๒ หนังสือวชิรญาณวิเศษ เล่ม ๓ แผ่น ๓๕ (วัน ๗ เดือน ๘ ขึ้น ๘ ค�่ ำ ปีชวดสัมฤทธิศก ๑๒๕๐)