วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

เซมา (Sema) วิ ถี สู่ความจริ งสูงสุดของรูมี (Rumi) 62 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 40 No. 3 Jul-Sep 2015 ชายคนหนึ่งจะต้องเริ่มเอ่ยพระนามอัลลอฮ์และอ่านบทสวดจากคัมภีร์อัลกุรอาน ผู้ชายที่เหลือนั่งฟังด้วย ความเคารพ จากนั้นกลองจะเริ่มตีแล้วตามด้วยขลุ่ยซึ่งเป่าอย่างช้า ๆ พวกที่นั่งนั้นสวมเสื้อคลุมสีด� ำหมาย ถึงหลุมศพและใส่หมวกทรงสูงสีน�้ ำตาลเป็นสัญลักษณ์แทนหินบนหลุมศพ เมื่อประธานปรบมือ พวกที่นั่ง จะลุกขึ้นอย่างเงียบ ๆ แล้วปล่อยผ้าคลุมสีด� ำลงบนพื้น เดินจัดแถวแล้วแสดงความเคารพประธาน จากนั้น เดินเป็นวงกลมโดยเดินวนไปรอบ ๆ เข้ากับจังหวะดนตรีอย่างช้า ๆ พร้อมกับกางแขนออกคล้ายนกที่ก� ำลัง กางปีก มือขวาหงายขึ้นรับพรจากอัลลอฮ์ มือซ้ายคว�่ ำลงเพื่อให้พรนั้นไหลสู่โลกและมนุษย์ การเต้นนี้หมุน วนรอบตัวเองแล้วหมุนไปรอบ ๆ เซมาฮาเน ผู้เต้นหลับตาเหมือนอยู่ในภวังค์ การเต้นหมุนวนไปเรื่อย ๆ คล้ายกับปรมาณูที่เคลื่อนไหวในช่องว่างโดยไม่ชนกันเลย เซมาใช้เวลานานมาก ดังนั้น ถ้าผู้เต้นขาดศรัทธา อย่างเต็มที่ในอัลลอฮ์ เขาจะไม่สามารถทนทานต่อการหมุนตัวได้นาน อาจจะล้มลงหรือได้รับบาดเจ็บเพราะ การมึนศีรษะในขณะหมุนตัว แต่ผู้เต้นทุกคนสามารถอยู่ในอาการนิ่งสงบและสามารถเดินเคลื่อนไหวได้ ตามปกติ เพื่อเข้าแถวแสดงความเคารพต่อประธาน อย่างไรก็ตาม เซมาในยุคหลังได้จัดให้มีการเรียน การสอนอย่างเป็นระบบซึ่งไม่ใช่ว่าทุกคนจะมีสิทธิ์ร่วมพิธีได้ เพราะต้องมีการคัดเลือกและมีการฝึกฝน กลายเป็นศาสตร์และพิธีกรรมที่คนทั่วโลกสนใจที่จะชมในทุกขั้นตอน เซมามีทั้งหมด ๔ ตอน ตอนที่ ๑ เป็นการแสดงออกถึงความส� ำนึกของมนุษย์ในฐานะที่เป็นบ่าว ของอัลลอฮ์ ตอนที่ ๒ เป็นการแสดงถึงความย� ำเกรงของมนุษย์เมื่อต้องเผชิญกับอ� ำนาจอันยิ่งใหญ่ ของอัลลอฮ์ ตอนที่ ๓ เป็นการแสดงถึงความย� ำเกรงของมนุษย์ที่ได้เปลี่ยนไปเป็นความรักในอัลลอฮ์ ตอนที่ ๔ เป็นการแสดงถึงความเข้าใจในจุดประสงค์ของการสร้างสรรค์โลกและเอกภพ เมื่อจบการเต้น ในตอนที่ ๔ ผู้เป็นประธานจะหมุนตัวไปอย่างช้า ๆ โดยไม่ถอดเสื้อคลุมและไม่ต้องยกมือสูง เมื่อหมุนตัว นานพอสมควรแล้วจะมีการสวดพระนามอัลลอฮ์ ผู้เต้นคนอื่น ๆ จะเข้ามาทักทายและแสดงความเคารพ ประธานในพิธีอีกครั้ง จากนั้นผู้เต้นระบ� ำหมุนทั้งหมดออกจากสถานที่เซมาฮาเน ๘ เซมาในสมัยหลังถึงแม้ว่าจะมีลักษณะเป็นพิธีกรรมมากขึ้น แต่หัวใจหลักยังคงเดินตามแนวทางของ รูมีคือการท� ำสมาธิให้จิตสงบแล้วร� ำลึกถึงอัลลอฮ์เพื่อเข้าถึงความรักของพระองค์ ช่วงที่จิตสงบเงียบเป็นการ สลัดกิเลส ตัณหา แล้วสลายตัวตนเข้าสู่กระแสแห่งความรัก ความรักนี้เป็นเหมือนดั่งสะพานที่ช่วยให้มนุษย์ สามารถเข้าถึงอัลลอฮ์ รูมีจึงเปรียบเหมือนบิดาผู้ก่อตั้งเมฟเลวี ถึงแม้นว่าท่านจะมิได้เป็นผู้จัดระบบแต่ท่าน เป็นผู้ให้ทางและเปิดทางให้บุตรชาย มิตรสหาย และสานุศิษย์ของท่านได้เดินตาม จนกระทั่งชุมชนเมฟเลวี เป็นที่รู้จักกันทั่วโลกในฐานะเป็นชุมชนแห่งสันติภาพ และเซมาได้รับการประกาศจากองค์การยูเนสโกใน ค.ศ. ๒๐๐๗ ให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของโลกที่ควรแก่การอนุรักษ์ ๙ ๘ Sezai Küçük. (2006). Sama & The Spiritual Signs Within. In Rumi & His Sufi. Path of love. p. 37. ๙ Naci Bakirci. (2010). op. cit. p. 28.