วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

43 ศาสตราจารย์กิ ตติ คุณ ดร.ปิยนาถ บุนนาค วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๘ และสมเด็จพระบรมราชินีนาถทรงมีโอกาสได้ทอดพระเนตรทั้งโรงเรียนสอนหนังสือทั่วไปและโรงเรียน ของหมอสอนศาสนาที่สอนแต่เฉพาะเด็กผู้หญิง ผลที่ตามมาคือใน พ.ศ.  ๒๔๒๓ ประเทศไทยมีโรงเรียน ส� ำหรับเด็กหญิงโดยเฉพาะเป็นแห่งแรกคือ โรงเรียนสุนันทาลัยหรือโรงเรียนราชินีในปัจจุบัน และ มีโรงเรียนสตรีอื่น ๆ ตามมาดังกล่าวมาแล้ว นอกจากนี้ยังมีการต้อนรับอย่างเป็นงานพิธีของข้าหลวงชาวตะวันตกซึ่งปกครองดินแดนเหล่านั้น ดังในการเสด็จประพาสสิงคโปร์ใน พ.ศ.  ๒๔๓๙ สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถขณะเป็น สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระอรรคราชเทวี สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าวลัยอลงกรณ์ และ เจ้าจอมมารดาชุ่ม ได้ตามเสด็จ ๓๑ รัฐบาลสิงคโปร์ (ข้าหลวงอังกฤษ) ได้จัดการต้อนรับเสด็จ สตรีฝ่ายใน ได้มีโอกาสเข้าร่วมงานพิธีด้วย ดังปรากฏในเอกสารความตอนหนึ่งว่า “…๑๘ พฤษภาคม เวลาบ่าย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชด� ำเนิรพร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระอรรคราชเทวีไปในที่ ท่านเซอชาลส์มิตเชล คอเวอนเนอผู้ครองเมืองสะเตรตส์เสตเตอลเมนต์ ได้เชิญประชุมสมัคสโมสรใน สวนเพื่อเปนพระเกียรติยศ...” ๓๒ และ “...๒๐ พฤษภาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๕ ตอนค�่ ำไปดินเนอร์ที่ เกาเวอนเมนต์เฮาส์ มีส� ำหรับให้แม่เล็ก พวกเรา ๖ คน แม่เล็ก นางชุ่ม กรมด� ำรง รพี แลกงซุล ข้างเขามีผู้หญิง ๕ คน ๖ ทั้งเมียเจ้าเมือง รวมกันทั้งสิ้นประมาณ ๑๖ หรือ ๑๘ เปนอย่างคุ้นเคย..” ๓๓ การได้เข้าร่วมครั้งนี้ ท� ำให้สตรีฝ่ายในได้มีโอกาสสังเกตและเรียนรู้พิธีการได้ด้วยตนเอง ดังนั้น เมื่อเสด็จกลับมา สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถจึงขอพระราชทานกราบบังคมทูล เสนอแนะให้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงวางรากฐานด้านการศึกษาของเด็กหญิง และกุลสตรี ด้านการแพทย์ การสาธารณสุข การสังคมสงเคราะห์ และท� ำนุบ� ำรุงด้านการเกษตรกรรม การทหาร และการสาธารณประโยชน์ทางด้านกายภาพ รวมทั้งการเป็น “แม่งาน” ในการจัดพิธีการรับแขก เมืองแบบตะวันตกในราชส� ำนัก โดยทรงน� ำประสบการณ์มาจัดการต้อนรับบุคคลระดับพระบรมวงศานุวงศ์ ต่างประเทศในพระบรมมหาราชวังตามแบบตะวันตกได้เป็นอย่างดี อาทิ การจัดการต้อนรับเจ้าชายเฮนรี แห่งปรัสเซีย ในเดือนธันวาคม พ.ศ.  ๒๔๔๒ ซึ่งได้มีการจัดงานสโมสรรื่นเริงที่พระราชวังบางปะอิน การชุมนุมฟังดนตรี การประชุมดูละคร และจัดพระราชทานเลี้ยงในพระบรมมหาราชวังตามแบบตะวันตก เพื่อเป็นพระเกียรติยศในการส่งเสด็จ ซึ่งทางราชส� ำนักสยามได้จัดเตรียมอาหารอย่างฝรั่งและจัดโต๊ะ ๓๑ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, ระยะทางเที่ยวชวากว่าสองเดือน, หน้า ๑๐ (รูปภาพ). ๓๒ หจช. เอกสารรัชกาลที่ ๕กต๗.๑๓./๒ โทรเลขพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ทรงมีมาแต่เมืองสิงคโปร์ถึงคณะผู้รักษาการ แผ่นดิน ลงวันที่ ๑๙ พฤษภาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๕ ๓๓ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, ระยะทางเที่ยวชวากว่าสองเดือน, หน้า ๒๑.