วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

ปัญหาในการตรากฎหมายฝ่ายนิ ติ บั ญญั ติ ของประเทศไทย 360 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 40 No. 3 Jul-Sep 2015 ๘ เป็นกฎหมายที่มีล� ำดับชั้นรองจากรัฐธรรมนูญ รัฐสภาจะตราพระราชบัญญัติให้ขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญไม่ได้. ๙ มาตรา ๙๐ “ร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญและร่างพระราชบัญญัติ จะตราขึ้นเป็นกฎหมายได้ก็แต่โดยค� ำแนะน� ำและยินยอม ของรัฐสภา และเมื่อพระมหากษัตริย์ ได้ทรงลงพระปรมาภิไธยหรือถือเสมือนว่าได้ทรงลงพระปรมาภิไธยตามรัฐธรรมนูญนี้แล้ว ให้ประกาศ ในราชกิจจานุเบกษาเพื่อใช้บังคับเป็นกฎหมายต่อไป” มาตรา ๑๔๒ “ภายใต้บังคับมาตรา ๑๓๙ ร่างพระราชบัญญัติจะเสนอได้ก็แต่โดย (๑) คณะรัฐมนตรี (๒) สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจ� ำนวนไม่น้อยกว่ายี่สิบคน (๓) ศาลหรือองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ เฉพาะกฎหมายที่เกี่ยวกับการจัดองค์กร และกฎหมายที่ประธานศาลและประธานองค์กรนั้น เป็นผู้รักษาการ หรือ (๔) ผู้มีสิทธิเลือกตั้งจ� ำนวนไม่น้อยกว่าหนึ่งหมื่นคนเข้าชื่อเสนอกฎหมายตามมาตรา ๑๖๓” ๑๐ แต่ต่อมาอาจมีการจัดตั้งคณะกรรมการขึ้นมาโดยเชิญผู้ทรงคุณวุฒิจากภายนอก เช่น อาจารย์จากมหาวิทยาลัย หรืออาจมีการว่าจ้างให้ มีการวิจัยและยกร่างกฎหมายขึ้น จากนั้นหน่วยงานที่ว่าจ้างจึงน� ำร่างกฎหมายดังกล่าวเสนอต่อกระทรวงและคณะรัฐมนตรีตามล� ำดับ, มูลนิธิสถาบันวิจัยกฎหมาย (Legal Research Institute Foundation: LRIF), รายงานการศึกษาฉบับสมบูรณ์ “เรื่องการปรับเปลี่ยน กระบวนการร่างกฎหมายของประเทศไทย”, เสนอต่อส� ำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา, เมษายน ๒๕๔๙, http://www.google.co.th/ url?sa= t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CB4QFjAA&, น. ๓๘, สืบค้นวันที่ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๕๘ ก. รัฐธรรมนูญ ข. พระราชบัญญัติ ๘ ประมวลกฎหมาย ค. พระราชกฤษฎีกา ง. กฎกระทรวง จ. เทศบัญญัติ ข้อบังคับจังหวัด ข้อบังคับต� ำบล ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร ข้อบังคับเมืองพัทยา ส� ำหรับการจัดท� ำกฎหมายรูปแบบต่าง ๆ จะมีวิธีการและขั้นตอนแตกต่างกัน คือ ตามปกติ กฎหมายที่ต้องผ่านการพิจารณาของฝ่ายนิติบัญญัติคือ พระราชบัญญัติ โดยการเสนอร่างพระราชบัญญัติ ต่อฝ่ายนิติบัญญัติจะต้องเป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่รัฐธรรมนูญก� ำหนดไว้ ทั้งผู้มีอ� ำนาจน� ำเสนอและขั้นตอน ต่าง ๆ เช่น ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ ผู้มีอ� ำนาจในการเสนอร่างพระราชบัญญัติ มีด้วยกันทั้งสิ้น ๔ ฝ่าย ได้แก่ ๙  คณะรัฐมนตรี  สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจ� ำนวนไม่น้อยกว่า ๒๐ คน  ศาลหรือองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ........  ประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งจ� ำนวนไม่น้อยกว่าหนึ่งหมื่นคนเข้าชื่อกันเพื่อเสนอกฎหมายที่ เกี่ยวข้องกับสิทธิเสรีภาพและแนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ ในส่วนที่เกี่ยวกับการเสนอร่างพระราชบัญญัติของคณะรัฐมนตรี มักเริ่มตั้งแต่จัดท� ำร่างพระราช บัญญัติโดยส่วนราชการ กระทรวง กรม ๑๐ เมื่อด� ำเนินการเสร็จแล้วจะน� ำเสนอตามขั้นตอนตามล� ำดับ