วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

303 ศาสตราจารย์กิ ตติ คุณ ดร.ไพฑูรย์ สิ นลารั ตน์ วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๘ หลักการสอน ๗ ขั้นตอน (สัตตวิธี) เริ่มตั้งแต่การให้ผู้เรียนก� ำหนดจุดมุ่งหมายไปจนถึงให้ประเมิน เมื่อน� ำมาใช้กับรูปแบบการสอนทั้ง ๗ แบบแล้ว (ดูภาพประกอบ ๘) จะมีลักษณะคล้ายคลึงกันนั้นก็คือ เมื่อผู้สอนมีความมุ่งหมายจะใช้รูปแบบการสอนใดก็เริ่มก� ำหนดจุดมุ่งหมายร่วมกับผู้เรียนก่อนแล้วก็ ด� ำเนินการเป็นขั้นตอนไปจนถึงขั้นประเมินขั้นสุดท้ายการเรียนรู้ก็จะสมบูรณ์ครบถ้วนหลายรูปแบบมี กระบวนการ ๗ ขั้นตอนที่คล้ายคลึงกันเราจึงอาจจัดการสอนโดยน� ำรูปแบบที่เหมาะสมมาใช้ด้วยกันได้ หลักส� ำคัญคือ เราจะให้ผู้เรียนเป็นอย่างไร ต้องใช้วิธีสอนในแนวนั้น ๖.๓ การสอนให้ผู้เรียนสามารถสอนตนเองได้ต่อไป การสอนให้ผู้เรียนสามารถสอนตนเองได้ต่อไปเป็นอย่างไร ผู้เขียนขอเริ่มต้นด้วยการท� ำความเข้าใจ ก่อนว่าเมื่อเราสอนเด็กเราสอนอย่างไร ซึ่งคงไม่พ้นกิจกรรมอย่างในตารางข้างล่างนี้ โดยทั่วไปครูจะสอนตามแบบที่เป็นมาคือ ครูก� ำหนดจุดมุ่งหมายเอง หาความรู้มาให้เด็ก คัดกรองมา อย่างดีแล้วมาบอกไปตามที่คัดเลือกมา (แบบ ๑) (ดูภาพประกอบ ๙) เด็กได้ความรู้จากครูเท่านั้น หาความรู้เอง ไม่เป็น กระบวนการสอนให้เด็กสอนตนเองได้คือ ฝึกให้เขาหาความรู้เองตั้งแต่ต้นดังใน (แบบ ๓) เมื่อท� ำบ่อย ๆ ท� ำทุกวิชาต่อเพื่อตัวเด็กก็จะหาความรู้ได้เองต่อไป การสอนของครูตามแบบเดิม เมื่อผู้เรียนสอนตนเอง บทบาทของครูในการสอน ที่ครูจัดการให้ (แบบ ๑) (แบบ ๒) ให้ผู้เรียนสอนตนเอง (แบบ ๓) ๑) ครูก� ำหนดจุดมุ่งหมายให้ผู้เรียน ๑) ผู้เรียนก� ำหนดจุดมุ่งหมายได้ด้วย ๑) สอนให้ผู้เรียนก� ำหนดจุด ตนเอง มุ่งหมายได้ด้วยตนเอง ๒) ครูหาความรู้ให้ผู้เรียน ๒) ผู้เรียนหาความรู้ได้ด้วยตนเอง ๒) สอนให้ผู้เรียนหาความรู้ได้ด้วย ตนเอง ๓) ครูคัดกรองความรู้ให้ผู้เรียน ๓) ผู้เรียนสามารถคัดกรองความรู้ ๓) สอนให้ผู้เรียนเลือกและคัดกรอง ได้ด้วยตนเอง ความรู้ได้ด้วยตนเอง ๔) ครูสอนหรือบอกผู้เรียนอย่าง ๔) ผู้เรียนสามารถสรุปองค์ความรู้ ๔) สอนให้ผู้เรียนสรุปองค์ความรู้ เป็นระบบและเข้าใจง่าย ได้ด้วยตนเอง ได้ด้วยตนเอง ๕) ครูวิเคราะห์ความรู้ที่ได้มาให้ดู ๕) ผู้เรียนรู้จักวิเคราะห์ความรู้ที่ได้ ๕) สอนให้ผู้เรียนตกผลึกความรู้ เป็นตัวอย่าง ด้วยตนเอง ได้ด้วยตนเอง ๖) ครูประยุกต์ใช้ความรู้ที่หามา ๖) ผู้เรียนสามารถประยุกต์ความรู้ ๖) สอนให้ผู้เรียนประยุกต์ความรู้ ให้เห็นชัดเจน ที่หามาได้ด้วยตนเอง ได้ด้วยตนเอง ๗) ครูประเมินผลการเรียนให้ ๗) ผู้เรียนประเมินการเรียนการสอน ๗) สอนให้ผู้เรียนประเมินความรู้ ผู้เรียนได้ ได้ด้วยตนเอง ได้ด้วยตนเอง ภาพประกอบ ๙