วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

13 ศาสตราจารย์กิ ตติ คุณ ดร.ปิยนาถ บุนนาค วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๘ ผู้ที่มีฝีมืออยู่แต่เดิมบางคนก็ไม่พยายามรักษาคุณภาพงานของตน โดยมีความคิดว่าไม่จ� ำเป็นต้องท� ำอย่าง ประณีต มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพก็รับซื้ออยู่แล้ว ดังนั้นจึงโปรดเกล้าฯ ให้ส่งผ้าที่ฝีมือไม่ดีเท่าที่ควรคืน กลับมาพร้อมค� ำติชม ท� ำให้ชาวบ้านพยายามท� ำงานให้ประณีตขึ้น ขณะเดียวกันก็เกิดความประทับใจว่า สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถทรงมีความรู้และเอาพระทัยใส่ในศิลปะผ้าทออย่างแท้จริง สมาชิกผู้หนึ่งของกลุ่มทอผ้าไหมในอ� ำเภอนาหว้า เล่าถึงค� ำพระราชทานแนะน� ำว่า ...เนื้อผ้าจะต้องมีความละเอียดและเนื้อแน่นเสมอกันตลอดทั้งผืน ไม่มีลาย โปร่งบางเป็นตอน ๆ ไม่มีสิ่งใดเจือปน สีผ้าจะต้องสีสวยสม�่ ำเสมอตลอดทั้งผืน ไม่มี รอยด่างเป็นตอน ๆ ลายผ้าจะต้องลายสวย ลายแปลก ลายสม�่ ำเสมอทั้งผืน ลายไม่เขย่ง เป็นตอน... ๒๓ นางมณี ค� ำทา ชาวบ้านซึ่งเข้าร่วมโครงการตั้งแต่ระยะแรกกล่าวถึงพระปรีชาสามารถ เกี่ยวกับศิลปะผ้าทอของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ว่า “รู้สึกท่านจะมีหัวทางนั้นนะคะ เก่งกว่าเราเสียอีก” ๒๔ การส่งเสริมชุมชนที่มีฝีมืออยู่ในระดับดีเยี่ยม ทรงใช้วิธีการส่งเสริมแตกต่างออกไป เช่น ที่บ้านนาโพธิ์ อ� ำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ สมาชิกกลุ่มทอผ้าไหมมีฝีมือในการทอผ้าไหมมัดหมี่และ ผ้าไหมหางกระรอก ประกอบกับได้รับค� ำแนะน� ำและการให้สีจากมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ผ้าไหมจากพื้นที่นี้ จึงได้รับรางวัลยอดเยี่ยมในการประกวดผ้า ณ พระต� ำหนักภูพานราชนิเวศน์เป็นเนืองนิจ ด้วยเหตุนี้ นอกเหนือจากลายดั้งเดิมแล้ว ยังโปรดเกล้าฯ ให้น� ำลวดลายโบราณจากราชส� ำนักซึ่งเหมาะสมส� ำหรับ ช่างที่มีฝีมือดีมาให้ทอตามแบบ รวมทั้ง “ลายพัฒนา” ที่ทางมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพส่งมาให้ทดลองทอ ซึ่งสมาชิกกลุ่มทอผ้าไหมของบ้านนาโพธิ์สามารถท� ำได้อย่างดี ดังที่นางประคอง ภาสาฐิติ ผู้ใหญ่บ้านนาโพธิ์ กล่าวว่า ไม่มีลายใดที่ทางมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพส่งมาแล้ว ชาวนาโพธิ์ทอไม่ได้ ดังความว่า ...รู้สึกว่าไม่มี แต่จะเพี้ยน ๆ หน่อยหนึ่ง เป็นเพราะเส้นไหมที่ท่านส่งมาเองมา จากทางอื่น ทางวังส่งไหมมาให้ รู้สึกว่าจะเป็นมัน ทอยากเรื่องลายไม่มีปัญหา... นางประคองยังได้กล่าวเสริมพระราชด� ำริผ้าทอจากนาโพธิ์ว่า ๒๓ สัมภาษณ์นางจิรพันธ์ ค� ำหล้า ประธานกลุ่มทอผ้าไหม ณ บ้านท่าเรือ จังหวัดนครพนม ๑๑ เมษายน ๒๕๓๕. ๒๔ สัมภาษณ์นางประคอง ภาสาฐิติ ผู้ใหญ่บ้านนาโพธิ์ ณ อ� ำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๓๕.