วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

การย้อนพิ นิ จการบริ หารจั ดการส� ำนั กงานรั บรองมาตรฐานและประเมิ นคุณภาพการศึ กษา (องค์การมหาชน) ระหว่าง พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๕๒ 202 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 40 No. 3 Jul-Sep 2015 ในการด� ำเนินการจัดตั้ง สมศ. เป็นองค์การมหาชน ได้มีการวิจัยเอกสารระบบการประเมิน ภายนอกของประเทศต่าง ๆ อีกทั้งมีการวิจัยเจาะลึกโดยการศึกษาดูงานการตรวจสอบคุณภาพการศึกษา ณ ประเทศนิวซีแลนด์ โดย ศาสตราจารย์ นายแพทย์วิจารณ์ พานิช และคณะ สมศ. ได้รับการจัดตั้งเมื่อ วันที่ ๓ พฤศจิกายน ๒๕๔๓ เป็นองค์การมหาชน เพื่อให้ท� ำงานอย่างมีประสิทธิภาพและมีอิสระ มีอ� ำนาจ ตัดสินใจที่เบ็ดเสร็จได้ เพื่อท� ำให้การประเมินคุณภาพภายนอกของสถานศึกษาทุกระดับและประเภท การศึกษามีความเป็นธรรม เป็นตามสภาพจริง ปราศจากล� ำเอียงและแรงกดดันที่จะท� ำให้ผลประเมิน เบี่ยงเบนไปจากความจริง จึงก� ำหนดให้ สมศ. เป็นองค์การมหาชนและอยู่ในก� ำกับของนายกรัฐมนตรี สมศ. จึงเป็นองค์การระดับชาติในการขับเคลื่อนคุณภาพการศึกษาของประเทศ โดยการประเมินภายนอกของ สถานศึกษา เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงระบบการบริหารจัดการทั้งระดับต้นสังกัดและสถานศึกษา กล่าวคือ ให้ต้นสังกัดมีบทบาทในการส่งเสริมก� ำกับดูแลมากกว่าเป็นผู้จัดการศึกษา เป็นการเปลี่ยนแปลง จากระบบบริหารการศึกษาฐานกรมเป็นระบบการบริหารฐานโรงเรียน และการเปลี่ยนแปลงจากการสอน ที่เน้นครูเป็นศูนย์กลางเป็นการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นส� ำคัญ หลังจากจัดตั้ง สมศ. แล้ว ดร.รุ่ง แก้วแดง เลขาธิการส� ำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ ได้รับมอบหมายให้เป็นรักษาการผู้อ� ำนวยการ สมศ. ได้เล่าให้ฟังว่า “ในการบริหารองค์การมหาชนให้ประสบความส� ำเร็จนั้น ศาสตราจารย์ ดร.สิปปนนท์ เกตุทัต ได้บรรยายในที่ต่าง ๆ ว่า องค์ประกอบที่ส� ำคัญที่สุด คือ ประธานกรรมการบริหารและเลขานุการ คณะกรรมการบริหาร ซึ่งด� ำรงต� ำแหน่งผู้อ� ำนวยการองค์การมหาชนนั้นด้วย หากองค์การมหาชนใดได้ องค์ประกอบทั้งสองเป็นคนดี ซื่อสัตย์ และเป็นคนเก่งแล้ว เชื่อได้ว่า องค์การมหาชนนั้นจะประสบความ ส� ำเร็จอย่างสูง ในช่วงแรกนั้น สมศ. ได้มีประธานกรรมการและคณะกรรมการบริหารเรียบร้อยแล้ว คือ ท่านอมเรศ ศิลาอ่อน ซึ่งเป็นผู้ที่มีความสนใจและตั้งใจเป็นอย่างสูงที่จะพัฒนาคุณภาพการศึกษาของ ประเทศไทยให้เท่าทันกับนานาประเทศ เหลือเพียงต� ำแหน่งเดียว คือ เลขานุการคณะกรรมการบริหาร ซึ่งหมายถึงผู้อ� ำนวยการ สมศ. ซึ่งท่านประธานอมเรศ ศิลาอ่อน ได้มอบหมายให้ผมเป็นคนไปทาบทาม ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.สมหวัง พิธิยานุวัฒน์ ก็ได้ให้ค� ำตอบอันเป็นที่น่ายินดีว่าท่านสนใจที่จะด� ำรง ต� ำแหน่งดังกล่าว” โจทย์ส� ำคัญของ สมศ. ในการปฏิบัติภารกิจอันยิ่งใหญ่ในการประเมินภายนอกสถานศึกษาจ� ำนวน มากมายทุกระดับทั่วประเทศให้แล้วเสร็จในระยะเวลาอันสั้นตามบทเฉพาะกาล มาตรา ๗๒ วรรค ๓ ได้ระบุให้กระทรวงโดยองค์การอิสระ คือ สมศ. ท� ำการประเมินคุณภาพภายนอกครั้งแรกให้ครบทุก สถานศึกษา ภายใน ๖ ปี (๒๐ สิงหาคม ๒๕๔๘) ก็คือ จะหาใครมาด� ำรงต� ำแหน่งผู้อ� ำนวยการแทนรักษา การผู้อ� ำนวยการ เพื่อสามารถผลักดันและแบกภาระงานที่ยิ่งใหญ่และส� ำคัญนี้ได้