วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

สมเด็ จพระนางเจ้าสิ ริ กิ ติ์ พระบรมราชิ นี นาถ กั บการส่งเสริ มหั ตถกรรมทอผ้าอี สาน 10 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 40 No. 3 Jul-Sep 2015 (๑) การพระราชทานก� ำลังใจ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถทรงตระหนักในพระราชหฤทัยว่า ชนชาติ ไทยเป็นชนชาติที่มีความสามารถในการสร้างสรรค์ มีความประณีตในการประดิษฐ์หัตถศิลป์ต่าง ๆ โดยสาย เลือด หากเพียงแต่ยังไม่ได้ค้นพบความสามารถนั้นในตน หากได้รับการส่งเสริมอย่างถูกต้องความสามารถ นั้นย่อมปรากฏให้เห็นได้ ดังที่มีพระราชด� ำรัสว่า ...ข้าพเจ้านั้นภูมิใจเสมอว่า คนไทยมีสายเลือดของช่างฝีมืออยู่ทุกคนไม่ว่า จะเป็นชาวนาชาวไร่หรืออาชีพใด อยู่สารทิศใด คนไทยมีความละเอียดอ่อนและฉับไว ต่อการรับศิลปะทุกชนิด ขอเพียงแต่ให้เขามีโอกาสได้เรียนรู้และฝึกฝน เขาก็จะแสดง ความสามารถออกมาให้เห็นได้… ๑๔ ในการคัดเลือกราษฎรเข้ารับการฝึกศิลปาชีพ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรม ราชินีนาถทรงค� ำนึงถึงฐานะความเป็นอยู่และความจ� ำเป็นของผู้นั้นว่า ถ้าได้มีโอกาสฝึกศิลปหัตถกรรม แล้ว จะสามารถช่วยเหลือครอบครัวให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น หรืออย่างน้อยก็สามารถมีรายได้เลี้ยง ตนเองได้ จึงโปรดเกล้าฯ ให้การด� ำเนินงานของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพเป็นไปอย่างเหมาะสมกับพื้นฐาน ความสามารถของราษฎรแต่ละคนแต่ละกลุ่ม เมื่อราษฎรมีความพร้อมแล้ว จึงฝึกฝนให้มีความช� ำนาญ มากขึ้นอีก ในการฝึกฝนตามขั้นตอนดังกล่าวนั้น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถทรงเอา พระทัยใส่และพระราชทานก� ำลังใจแก่ชาวบ้านมาโดยตลอด จนท� ำให้ชาวบ้านผู้นั้นกลายเป็นช่างฝีมือ ผู้ประดิษฐ์งานศิลปหัตถกรรมอย่างน่าภาคภูมิใจ ดังที่ข้าราชการท้องถิ่นผู้หนึ่งกล่าวว่า ...ท่านเอาชาวบ้านที่ไม่รู้อะไรเลย ให้สามารถตกแต่ง ปั้น ทอ อะไรก็ได้… ๑๕ การพระราชทานก� ำลังใจแก่สมาชิกศิลปาชีพ เพื่อให้เป็นช่างฝีมือผู้ประดิษฐ์งานศิลป หัตถกรรมนั้น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถทรงเลือกใช้อย่างเหมาะสมกับขีดความสามารถ ของแต่ละบุคคล แต่ละชุมชนดังตัวอย่างต่อไปนี้ การส่งเสริมชุมชนที่มีฝีมือในขั้นพื้นฐาน เช่น ที่บ้านห้วยไหล่ อ� ำเภอปลาปาก จังหวัด นครพนม ชาวบ้านเคยทอเฉพาะผ้าฝ้ายพื้นและผ้าไหมพื้นบ้างเล็กน้อย เมื่อเริ่มโครงการส่งเสริมศิลปาชีพ ในพื้นที่นี้เพื่อแก้ปัญหาความยากจนของราษฎร จึงต้องเริ่มต้นอย่างเป็นขั้นตอน กองราชเลขานุการได้ส่งเส้น ด้ายมาให้กองพันทหารราบที่ ๓๓ น� ำไปแจกจ่ายแก่ราษฎรเพื่อให้ทอผ้าฝ้ายพื้น เมื่อทูลเกล้าฯ ถวายผลงาน ๑๔ พระราชด� ำรัสในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ๑๑ สิงหาคม ๒๕๓๒. ๑๕ สัมภาษณ์นายถนอม ชาญนุวงศ์ ข้าราชการบ� ำนาญ อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดสกลนคร ณ บ้านพักจังหวัดขอนแก่น ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๓๕.