วารสารปี-40-ฉบับที่-3-resize

187 ศาสตราจารย์กิ ตติ คุณ สุกั ญญา สุดบรรทั ด วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๘ ๓.๖.๔ จุดจับใจว่าด้วยเรื่องเศร้าได้แก่การพลีชีพเพื่อพุทธศาสนาและการท� ำลาย พระศาสนา พระเจ้าอโศกขึ้นครองราชย์ราว ๒๗๐ ปีก่อนคริสต์ศักราช หลังจากรับนับถือพระพุทธศาสนา แล้ว ท่านได้ส่งพระธรรมทูตไปทั้ง ๔ ทิศ “สมณะ” (sramana สมัยพระเจ้าอโศก) และพ่อค้าเป็นผู้ส่งสารที่ ส� ำคัญไปไกลมากถึงยุโรป หนังสือประวัติศาสตร์โรมันกล่าวถึงคณะทูตจากอินเดียนาม “Pandion or Porus” ไปยังราชส� ำนักของซีซาร์ออกุสตุส ใน ค.ศ. ๑๓ โดยมี “สมณะ” ท่านหนึ่งติดตามไปด้วย และสมณะท่านนี้ ได้เผาตัวเองทั้งเป็นในเอเธนส์เพื่อแสดงความเชื่อทางศาสนา เรื่องนี้ผู้เล่าคือ Nicolaus of Damascus ซึ่งได้พบคณะทูตที่ Antioch ๕ เรื่องการท� ำลายโพธิ์ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าโดยพวกมิจฉาทิฏฐิ การท� ำลายพุทธสถานและ มหาวิทยาลัยนาลันทา การล่าสังหารพระสงฆ์และชาวพุทธ ล้วนเป็นเรื่องเศร้าที่บอกเล่าสืบต่อมาช้านาน ๓.๖.๕ เรื่องเล่าเกี่ยวกับชัยชนะ ดังได้กล่าวมาแล้ว ตัวอย่างส� ำคัญ ได้แก่ เรื่องพระเจ้ามิลินท์กับพระนาคเสน ซึ่งพระนาคเสน สามารถสยบกษัตริย์กรีกผู้นี้ลงได้ และเรื่องของพระมิเคตตุวัตเต ศรี คุณานันทะเถระ ที่โต้วาทีกับ นักปราชญ์ฝ่ายคริสต์ มีบาทหลวงเดวิด เดอซิลวา และคณะ โต้วาทีที่เมืองปานาทุราเป็นเวลา ๓ วันและ ประสบชัยชนะ ๓.๗ การจัดการกับเรื่องเล่า ๓.๗.๑ การแปลงสัญชาติให้เข้ากับสถานที่และกาลเวลา ด้วยการเล่า แปล หรือปรับ แปลงเรื่อง ยิ่งล่วงเลยหลังพุทธปรินิพพานไปนานเท่าใด ความเข้าใจ หรือการตีความศาสนาก็ยิ่งมีโอกาส ที่จะถูกปรับแต่งหรือบิดเบือนมากยิ่งขึ้นเท่านั้น เช่น เรื่องราวเกี่ยวกับการประสูติของเจ้าชายสิทธัตถะ ก็มีการกล่าวไว้ในหลักฐานที่เรียกว่า Archelaos of Carrha (ค.ศ. ๒๗๘) ๖ กล่าวถึงประสูติกาลจาก หญิงพรหมจารีย์ เซนต์เจโรมในคริสต์ศตวรรษที่ ๔ กล่าวว่าพระพุทธเจ้าประสูติจากครรภ์ของหญิงพรหมจารีย์ พระนางมายาทรงตั้งครรภ์หลังจากทรงพระสุบินเกี่ยวกับการมาถึงของพระโพธิสัตว์จากชั้นดุสิต เรื่อง เช่นนี้ก็คือเรื่องเดียวกันกับพระเยซูนั่นเอง แต่ลัทธิมานีดูเหมือนจะอธิบายเรื่องนี้ได้ดีที่สุด ๕ XV,1,73 Strabo on the immolation of the Sramana in Athens, Paragraph 73 [1]) and Dio Cassius (liv, 9) . ๖ Clement of Alexandria, Stromata (Miscellanies)