วารสารปี-40-ฉบับที่-4-resize

หลาบ (ตราสาร) : ค� ำจารึกอาชญาของกษัตริย์ล้านนา 74 The Journal of the Royal Society of Thailand Volume 40 Number 4 Oct-Dec 2015 ข้า(พเจ้า) ทั้งหลายก็ยังมีดาย เราก็จักได้แต่งพลีกรรมตามจารีต 63 ก่อน เหตุว่าค� ำพระ มหากษัตริย์เจ้าหนักยิ่งกว่าแผ่นดิน ๒ แสน ๔ หมื่น โยชนะ” ... จิ่งหาวันดี ยามดีออกไปทวย (ตาม) ทัน (พม่า) ยังจอมป่าที่นั้น (นายพวก) เอาขัน (พาน) เข้าตอกตั้งหัว ฝ่าหมู่ฟ้าสุทโธเข้าไป ฟ้าสุทโธทักว่า “ไผ (ใคร) ลุกที่ใดมา พ้อย (หาก) มีขัน ตั้งหัวเข้ามา พ้อยบ่กลัว แต่ริพลพระองค์เรานิชา”... นายพวกจิ่งไหว้ว่า “ข้า(พเจ้า) ทั้ง หลายบ่มีข้าวของเยื่องใดแล ก็มีแต่ค� ำมหากษัตริย์เจ้าอันล่วงแล้ว ได้ปลงยังยอดทานปลาย ทานแก่ข้า(พเจ้า) ทั้งหลาย ไว้กับวัดราชวิสุทธและองค์สัพพัญญูเจ้าเชียงใหม่แล” ฟ้าสุทโธ ก็หื้อนายหนังสือ 64 มาอ่านดูก็รู้แจ้งว่า เป็นข้า (ทาส) พระเจ้า (พุทธรูป) แจ้งแท้ ก็จิ่งปลง อาชญาหื้อล่ามหลวงหน้าหอ 65 ไปด้วยรีบ เรียกเอานาขามชื่อคายโป่มูมังทับทั้งมวลมา พร้อมแล้ว ก็จิ่งปลงอาชญาว่า “ข้า (ทาส) พระเจ้ามีที่ใด หื้อได้เก็บออกมาหื้อทานนายพวก นับเสี้ยง อย่าหื้อค้างสักคนลวงสุดไป แม้นเด็กน้อยนอนอู่ก็อย่าได้ไว้เทอะ หื้อท่านนาย พวกได้เก็บเอานับเสี้ยง แล้วพระองค์เรานี้เป็นกษัตริย์ใหญ่ เรา (ฟ้าสุทโธ) ก็บ่ล่วงล�้ ำค� ำ (สั่ง) พระมหากษัตริย์เจ้าอันล่วงแล้ว 66 ได้ปลงยอดทานปลายทานได้หยาดน�้ ำตกปฐวีอัน หนาได้ ๒ แสน ๔ หมื่น โยชนะ เหตุนั้นพระองค์เราก็จักได้เหมียด (รวบรวม) คืนหื้อเป็น ทานตามพระมหากษัตริย์เจ้าอันล่วงแล้วได้ทานสุกมีเป็นประการฉันใด พระองค์เรา (ฟ้า สุทโธ) จักหื้อเป็นทุติยทาน ถ้วน ๒ ตามค� ำพระมหากษัตริย์เจ้าอันล่วงแล้วภายหลังนั้น หื้อ เขา (ทาส) เมือ (ไป) ปฏิบัติจารีตปาเวณีนั้นเทิอะ... 67 ๕. หลาบเงิน ของเจ้าหลวงพุทธวงศ์ ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น เชียงใหม่และล้านนามีฐานะเมืองประเทศราชของสยาม พบหลาบเงิน ของเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่คือเจ้าหลวงพุทธวงศ์ (พ.ศ. ๒๓๖๘-พ.ศ. ๒๓๘๙) ในปี พ.ศ. ๒๓๗๓ เจ้าหลวง พุทธวงศ์มีรับสั่งให้ขุนนางคือ หมื่นวัง ขุนดวง ล่ามพัน และล่ามหู (?) น� ำหลาบเงิน (ดูภาพที่ ๗) จารึก พระราชโองการไปให้แก่ “ ลัวะตอสลุ ” ที่บ้านกวน หมู่บ้านชาวลัวะ ต� ำบลมะขามหลวง อ� ำเภอสันป่าตอง จังหวัด 63 นายพวก กับ นาหลังวัด ท� ำพิธีเซ่นไหว้เทวดาอารักษ์ของหลาบเงิน และเขาเชื่อว่าอาชญาของกษัตริย์ หนักยิ่งกว่าแผ่นดิน 64 นายหนังสือ ขุนนางมีหน้าที่เกี่ยวกับหนังสือ/เอกสาร 65 ล่ามหลวงหน้าหอ ขุนนางทำ �หน้าที่ล่าม 66 พระมหากษัตริย์เจ้า ในที่นี้ หมายถึง พระนางวิสุทธิเทวี ดูเพิ่มใน อรุณรัตน์ วิเชียรเขียว. กฎหมายล้านนา และเจ้าไทลงกว้าน. เชียงใหม่ : นครพิงค์. หน้า ๑๓-๑๖. 67 ศรีเลา เกษพรหม (ปริวรรต). “พระราชโองการสาสน์ตราหลาบเงินให้สิทธิ์แก่ชาวลัวะบ้านแปะ” ใน ฮันส์ เพนธ์, ศรีเลา เกษพรหม และ อภิรดี เตชะศิริวรรณ. ๒๕๕๐. ประชุมจารึกล้านนา เล่มที่ ๑๒ จารึกในจังหวัดเชียงใหม่ ภาคที่ ๔. เชียงใหม่ : สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. หน้า ๑๕๖-๑๕๗.