วารสารปี-40-ฉบับที่-4-resize

หลาบ (ตราสาร) : ค� ำจารึกอาชญาของกษัตริย์ล้านนา 66 The Journal of the Royal Society of Thailand Volume 40 Number 4 Oct-Dec 2015 ที่ถวายครั้งนั้นด้วย และห้ามขุนนางเข้ามายุ่งเกี่ยวหรือเกณฑ์แรงงานกับทาสเหล่านี้ เพราะทั้งสองพระองค์ ได้กรวดน�้ ำให้เป็นทานแล้ว ความว่า “...เจ้าหมื่นเชียงแสนค� ำล้าน 25 หื้อหมื่นศรีหมอก้อน 26 เมือ (ไป) เถิงเจ้า (พญาเมืองแก้ว) (มี) เจ้าหมื่นสามล้าน 27 เจ้าหมื่นครูเทพ 28 เจ้าพันต่างเมืองศรีมงคล 29 เอา (บุญ) วัดปราสาท เมือถวายแก่สมเด็จบพิตรพระเป็นเจ้าทั้งสองพระองค์มีสัทธาปลงอาชญาหื้อหลาบค� ำมา ไว้คน (ทาส) สิบครัว ก� ำเพียนครัวหนึ่ง เปนนายยี่หลู้ครัวหนึ่ง... หยาดน�้ ำตกแผ่นดิน เจ้าขุนผู้ใดอย่าได้กลั้วเกล้า ใส่การบ้านการเมืองแก่เขาสักอัน... มหาสามีวัดพระบวช มหาสามีโสมรังสีวัดพระยืน เถ้าเมืองสรี เถ้าเมืองจินดา พันหนังสือญาณวัง เถิงปาก (นายร้อย) สาคร เจ้าไททังหลายรู้ชุคนแล” 30 ๓. หลาบค� ำ ของพระเจ้าบุเรงนอง พ.ศ. ๒๑๐๑ ต� ำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ กล่าวว่า หลังจากที่พระเจ้าบุเรงนองได้ยึดอ� ำนาจเมืองเชียงใหม่ ได้แล้ว ใน ปี พ.ศ. ๒๑๐๑ พระองค์โปรดให้พญาแม่กุ (พญาเมกุฏสุทธิวงศ์) ปกครองเชียงใหม่สืบต่อไปภายใต้ อ� ำนาจของพม่า พร้อมกับได้สั่งให้ท� ำหลาบค� ำเป็นค� ำสั่งไว้กับเจ้าขุน ท้าวพญาทั้งหลายว่า พญาแม่กุได้รับแต่งตั้ง ให้เป็นกษัตริย์ปกครองเชียงใหม่ต่อไป ขอให้ทุกคนยอมรับและยินดีกับพญาแม่กุ เพราะพระองค์เป็นเชื้อสาย ของพญามังรายควรเป็นเจ้าแก่แผ่นดิน ...แล้วเจ้าเปิงภวมังทรา (พระเจ้าบุเรงนอง) ก็เวนราชสมบัติ บ้านเมืองเชียงใหม่ทังมวลหื้อแก่พระเป็นเจ้าแม่กุ หื้อเป็น เจ้าเป็นใหญ่ในล้านนาไทดังเก่า แล้วมีอาชญาแปลงหลาบค� ำ ไว้แก่เจ้าขุน ท้าวพญาทังหลายหื้อบัวรบัตครบ (เคารพ) ป�่ ำเรินยินดีกับด้วยน้องเราพระเป็นเจ้าเมืองพิงเชียงใหม่ หากเป็นเชื้อมหากระสัตรเจ้ามังรายมา ควรเป็นเจ้าแก่ แผ่นดิน... 31 25 เจ้าหมื่นเชียงแสนคำ �ล้าน เป็นเจ้าเมืองเชียงแสน ตำ �แหน่ง “นายหมื่น” เป็นราชนิกูล คำ �ว่า “เชียงแสน” เป็นชื่อเมืองที่ปกครอง ปกครอง “คำ �ล้าน” เป็นชื่อตัว ดูเพิ่มเชิงอรรถที่ ๑๕. 26 หมื่นศรีหมอ ขุนนางระดับ “นายหมื่น” ทำ �หน้าที่หมอหรือแพทย์ ชื่อตัวว่า ก้อน 27 หมื่นสามล้าน ขุนนางระดับสูงของเมืองเชียงใหม่ ดูเพิ่มเชิงอรรถที่ ๑๒. 28 เจ้าหมื่นครู ขุนนางระดับ “นายหมื่น” เป็นราชนิกูล ทำ �หน้าที่เป็นครู ชื่อตัวว่า เทพ 29 เจ้าพันต่างเมืองศรีมงคล ขุนนางระดับ “นายพัน” เป็นราชนิกูล ทำ �หน้าที่เกี่ยวกับการต่างประเทศ ชื่อตัวว่า ศรีมงคล 30 ฮันส์ เพนธ์, พรรณเพ็ญ เครือไทย และ ศรีเลา เกษพรหม. ๒๕๔๐. จารึกวัดปราสาท ใน ประชุมจารึกล้านนา เล่ม ๑ จารึก ในพิพิธภัณฑ์เชียงแสน. เชียงใหม่ : สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. หน้า ๘๙. 31 อรุณรัตน์ วิเชียรเขียว และ เดวิด วัยอาจ. ๒๕๔๗. ตำ �นานพื้นเมืองเชียงใหม่. เชียงใหม่ : ซิลค์เวอร์มบุ๊ค. หน้า ๑๒๒.