วารสารปี-40-ฉบับที่-4-resize

ปัญหาการเหลื่อมล�้ ำทางเศรษฐกิจกับการจัดเก็บภาษีมรดกในประเทศไทย 44 The Journal of the Royal Society of Thailand Volume 40 Number 4 Oct-Dec 2015 ๓. ข้อพิจารณาเกี่ยวกับรายได้ของรัฐ ถ้าหากระบบการเก็บภาษีมรดกเป็นแบบอัตรา ก้าวหน้าแล้ว การเก็บภาษีจากกองมรดกจะท� ำให้รัฐบาลได้รับรายได้สูงกว่าการเก็บภาษีจากการรับมรดก ทั้งนี้ เพราะว่าฐานในการค� ำนวณภาษีของกองมรดกจะใหญ่กว่าฐานของภาษีการรับมรดก ๔. ข้อพิจารณาเกี่ยวกับการบริหารการจัดเก็บ ถ้าพิจารณาถึงปัญหาการบริหารการ จัดเก็บภาษีมรดกทั้งสองรูปแบบตามที่กล่าวมาแล้ว การจัดเก็บภาษีจากกองมรดกจะง่ายกว่าการจัดเก็บภาษี จากผู้รับมรดก ทั้งนี้ เนื่องจากว่าการเก็บจากกองมรดกนั้น แต่ละครั้งจะใช้เจ้าหน้าที่เพียงชุดเดียว เพราะ เป็นการเก็บภาษีจากกองมรดกของผู้ตาย ส่วนการเก็บภาษีจากการรับมรดก ถ้าหากมีทายาทผู้รับมรดก มากกว่าหนึ่งรายแล้ว เจ้าหน้าที่ก็จะต้องท� ำการประเมินเก็บภาษีจากผู้รับมรดกแต่ละราย ดังนั้น การเก็บภาษีจากกองมรดกย่อมจะมีปัญหาและข้อยุ่งยากน้อยกว่าการเก็บภาษี จากผู้รับมรดก นอกจากนี้ การเก็บภาษีจากกองมรดกก็ยังเสียค่าใช้จ่ายในการบริหารการจัดเก็บน้อยกว่า การเก็บภาษีจากผู้รับมรดกอีกด้วย จากที่กล่าวมาข้างต้นนั้นจะสังเกตได้ว่า หากรัฐบาลต้องการรายได้หรือต้องการ ความสะดวกในการจัดเก็บแล้ว ก็ควรจะเก็บภาษีมรดกในรูปของภาษีกองมรดก แต้ถ้าต้องการเน้นถึง ความเป็นธรรมในการจัดเก็บภาษีแล้ว ก็ควรจะเก็บในรูปของภาษีการรับมรดก ๓.๒.๑ ปัญหาในการจัดเก็บภาษี การจัดเก็บภาษีมรดกนอกจากมีข้อโต้แย้งตามที่ได้กล่าวมาบ้างแล้วนั้น ก็ยังมีปัญหาข้อยุ่งยากเกี่ยวกับการบริหารการจัดเก็บอีก ซึ่งพอจะสรุปเป็นสองเรื่องด้วยกันคือ ปัญหา การหลบเลี่ยงภาษี และข้อบกพร่องในการบริหาร (ก) การหลบเลี่ยงภาษี โดยที่ทรัพย์สินต่าง ๆ ที่จะรวมอยู่ในกองมรดก ซึ่งจะต้องเสียภาษีนั้น มีลักษณะต่าง ๆ กัน ทั้งอสังหาริมทรัพย์ที่ไม่สามารถเคลื่อนย้ายหรือเปลี่ยนมือได้โดยง่าย ลักษณะการหลีกเลี่ยงภาษีอาจเกิดขึ้นได้ในรูปต่าง ๆ คือ การหลบเลี่ยงในขณะที่เจ้าของมรดกยังมีชีวิตอยู่ และการหลบเลี่ยงเมื่อเจ้าของมรดกตายลง (๑) การหลบเลี่ยงในขณะที่เจ้าของมรดกยังมีชีวิตอยู่ ในการหลบเลี่ยง ภาษีมรดก เจ้าของมรดกอาจจะท� ำเองในขณะที่มีชีวิตอยู่ โดยการโอนทรัพย์สินต่าง ๆ ให้แก่ทายาทหรือผู้อื่น ทั้งนี้ เมื่อตนตายลง มูลค่าของกองมรดกที่จะถูกประเมินภาษีนั้นก็จะมีมูลค่าน้อยลงอาจจะท� ำให้ไม่ต้องเสีย ภาษีมรดกก็ได้ การเคลื่อนย้ายเปลี่ยนมือจะท� ำได้ง่ายมากในกรณีของสังหาริมทรัพย์ที่ไม่ต้องการหลักฐาน ในการเปลี่ยนมือ เช่น เพชรนิลจินดาหรือของมีค่าต่าง ๆ ที่ไม่ต้องจดทะเบียน ส่วนอสังหาริมทรัพย์หรือ สังหาริมทรัพย์บางอย่างที่ต้องการหลักฐานในการเปลี่ยนมือ เช่น ที่ดิน โรงเรือน ใบหุ้น การโอนเปลี่ยนมือ ก็อาจท� ำได้ ถ้าหากเจ้าของมรดกพอจะประมาณอายุขัยของตนเอง เช่น เจ้าของมรดกอาจจะท� ำการโอน ทรัพย์สินต่าง ๆ เหล่านั้นให้แก่ทายาท ในขณะที่ตนเองมีอายุมากหรือเริ่มต้นป่วยลง