วารสารปี-40-ฉบับที่-4-resize

มาลิทัต พรหมทัตตเวที 233 วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๔ ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๘ เป็นมาย้อนไปถึงการรบและลัทธิอัศวินในยุคกลาง (Medieval Ages) มรดกตกทอดจากการที่อังกฤษเคย เป็นเจ้าแห่งการเดินเรือท� ำให้เกิดศัพท์ส� ำนวนที่ครั้งหนึ่งมีความหมายที่ใช้เฉพาะเจาะจงบนเรือ เช่น all ship-shape and Bristol fashion แต่ปัจจุบันใช้ในความหมายทั่วไปที่กว้างขึ้น แม้ว่าปัจจุบันรูปแบบของ การเดินทางการขนส่งจะเปลี่ยนไปโดยใช้พาหนะที่ทันสมัยหลากหลายมากขึ้น การเดินทางหรือการขนส่ง โดยรถม้าก็ยังทิ้งร่องรอยไว้ในศัพท์ส� ำนวนหลายตัวเช่น cab ซึ่งเป็นค� ำที่นิยมใช้เรียกรถแท็กซี่ และ post haste ต่อไปนี้จะเป็นตัวอย่างค� ำ วลี หรือส� ำนวนที่เราอาจเคยเห็นเคยใช้ว่ามีที่มาอย่างไร ซึ่งอาจช่วยให้ เข้าใจความหมายของค� ำ วลี และส� ำนวนดังกล่าวได้ดียิ่งขึ้น Above board การกระท� ำใด ๆ ที่ above board คือการกระท� ำที่ ตรงไปตรงมา เปิดเผย ตรงข้ามกับการกระท� ำที่ เป็นความลับ ซ่อนเร้น ซึ่งมีนัยว่าเป็นการฉ้อฉล วลีนี้มีที่มาจากโต๊ะเล่นไพ่ (board หรือ card table) คนที่ โกงไพ่จะเอามือวางใต้โต๊ะเพื่อเปลี่ยนไพ่ของตนเองให้เป็นไพ่มือที่ได้เปรียบ ถ้าการกระท� ำใด ๆ above board แสดงว่าปราศจากข้อสงสัยว่าจะเป็นการโกง This business transaction is above board. All ship-shape and Bristol fashion ในสมัยที่อังกฤษเป็นเจ้าแห่งการเดินเรือ เมืองบริสตอลเป็นเมืองท่าที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของ อังกฤษ มีชื่อเสียงว่าเป็นเมืองท่าที่มีประสิทธิภาพมาก วลีนี้เป็นที่แพร่หลายในความหมายว่า พร้อมเต็มที่ ส� ำหรับการลงมือท� ำการอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่นเดียวกับเรือที่มีการจัดเตรียมการอย่างดีอย่างที่ควรเป็นก่อน ออกเดินทาง วลีนี้ยังใช้สืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบันแต่จะตัด and Bristol fashion ออกเหลือเพียง shipshape ซึ่งเขียนติดกัน เป็นคุณศัพท์หมายความว่า หมดจดเรียบร้อย The room is all shipshape. Apple-pie order วลีซึ่งหมายถึง จัดอย่างเป็นระเบียบตามล� ำดับในที่ ๆ เหมาะสม นี้ ไม่เกี่ยวกับพายแอปเปิล หรือการท� ำอาหารแต่อย่างใด แต่อาจมีที่มาจากค� ำ Old French ๒ ค� ำ ได้แก่ cap â pied (หัวถึงเท้า) ซึ่ง มาจากการรบของเหล่าอัศวินในยุคกลาง หมายถึง ห่อหุ้มด้วยเสื้อเกราะตั้งแต่หัวจรดเท้า และ nappes pliées ซึ่งแปลว่า ผ้าฝ้ายพับ ท� ำให้เห็นภาพผ้าปูที่นอนและผ้าอื่น ๆ ที่ท� ำจากฝ้าย ซึ่งรีดและพับไว้อย่าง ประณีต She keeps her house in apple-pie order.