วารสารปี-40-ฉบับที่-4-resize

ฝรั่งเหตุจูงใจสุนทรภู่แต่งนิทานพระอภัยมณีค� ำกลอน 194 The Journal of the Royal Society of Thailand Volume 40 Number 4 Oct-Dec 2015 เยอรมัน ส� ำหรับสุนทรภู่เองก็น� ำไปกล่าวอยู่ในนิทานพระอภัยมณีถึง “ฝรั่งเศส” “วิลันดา” “อังกฤษ” หรือ “กรุงกวิน” “กรุงเตน” หรือ “อังคุลา” (Anglo-) “ละเม็ดมะลิกัน” (The United States of America) “ส� ำปันหนา” (คือ “อิศบันหยอด” ได้แก่ สเปน) และ “เยียระมัน” ผู้เขียนยังอยากจะเข้าใจตามบทบาทของนางวาลี ในนิทานพระอภัยมณีอีกว่า สุนทรภู่ยังอาจจะได้ แต่งขึ้นจากส่วนหนึ่งของประวัติหรือภาพของนางนพมาศ หรือเรวดีนพมาศ คละกับตัวของสุนทรภู่เอง “คน... หลายภาษา” ของสุนทรภู่ ยังสอดคล้องได้กับผลงานการบูรณะปฏิสังขรณ์วัดโพธิ์ โดยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ระหว่างปีเถาะ พ.ศ. ๒๓๗๔ ถึงปีวอก พ.ศ. ๒๓๙๑ ทั้งนี้ ยังเห็น ได้จากจารึกเป็นโคลงดั้น ๖๔ บท แต่งพรรณนาคนชาติภาษาต่าง ๆ ๓๒ ภาษาด้วยกัน ภาษาละ ๒ บท ใจความกล่าวถึงเชื้อชาติ เครื่องแต่งตัว ถิ่นที่อยู่ ลักษณะพิเศษบางอย่างเกี่ยวกับธรรมเนียมประเพณีของ คนชาติเหล่านั้น น่าสังเกตว่า เฉพาะฝรั่งมีกล่าวอยู่เพียง ๓ เชื้อชาติ คือ ภาพดอดชี (ดัตช์) ภาพอิตาเลียน ภาพฝรั่งเศส ทั้งๆ ที่ก็รู้กันว่า ฝรั่งที่เข้ามาในสมัยนั้นยังมีชนชาติอื่นอีกหลายชาติ เช่น โปรตุเกส อังกฤษ อเมริกัน แต่เพราะได้ท� ำรูปภาพประดับศาลารายหลังละ ๒ ชาติ ครบ ๑๖ ศาลา ได้โคลงต่างภาษาของ ๓๒ ชาติแล้ว จึงไม่มีที่ว่างอีกส� ำหรับภาพของชนชาติอื่นดังกล่าว น่าเสียดายที่โคลงจารึกตามผนังเฉลียงศาลารายรอบ วัดดังกล่าวได้สูญหายไป เหลือเพียงศิลาจารึกภาพญวนและภาพจีนเพียง ๒ จารึกเท่านั้น รูปที่ ๑๔ ภาพที่ประตูด้านหน้าบานกลางของพระวิหารทิศเหนือ และตุ๊กตาปูนปั้นที่เคยใช้ต่างอับเฉา ในเรือ บรรทุกสินค้าจากเมืองจีนมาสู่เมืองไทย เป็นรูปฝรั่งที่น� ำมาติดตั้งอยู่บริเวณหน้าประตูแห่งหนึ่งในแนว ก� ำแพงแก้ว วัดพระเชตุพนฯ ที่มีประวัติบูรณะปฏิสังขรณ์โดยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ระหว่าง พ.ศ. ๒๓๗๔-๒๓๙๑ มีความเป็นไปได้ที่สุนทรภู่พาดพิงไว้ในนิทานพระอภัยมณี เช่น ตอนที่ ๒๗, ๕๓ หน้า ๔๔๓, ๑๐๘๒ ตามล� ำดับว่า “ทั้งไพร่นายกายสูงถึงหกศอก หนังสือบอกว่ายักษ์มักกะสัน” และ “ฝ่ายข้าเฝ้าเจ้าลังกาปลอมพาณิช ไปทุกทิศจนถึงยักษ์มักกะสัน”