วารสารปี-40-ฉบับที่-4-resize

ฝรั่งเหตุจูงใจสุนทรภู่แต่งนิทานพระอภัยมณีค� ำกลอน 174 The Journal of the Royal Society of Thailand Volume 40 Number 4 Oct-Dec 2015 “พระมหากษัตริย์ผู้เป็นใหญ่ในประเทศอังกฤษ เสด็จสถิต ณ ราชธานีอันอยู่ห่างไกลกับ พระราชอาณาจักรอินเดียประมาณกึ่งพิภพ เพราะระยะทางห่างไกลกันนัก จะทรงปกครองราชอาณาจักร ในอินเดียด้วยพระองค์เองไม่ได้สะดวก จึงพระราชทานพระราชอ� ำนาจให้ข้าพระเจ้าเป็นผู้ส� ำเร็จราชการ ต่างพระองค์ ปกครองแผ่นดินอินเดียนี้... ถ้าหากว่าคนที่อยู่ในบังคับอังกฤษ จะเป็นชาวยุโรปก็ตาม จะเป็น ชาวอินเดียก็ตาม ไปค้าขายถึงพระราชอาณาจักรของพระองค์ ขอพระองค์จงได้ทรงพระกรุณาคุ้มครอง ป้องกันให้มีความผาศุกด้วย” “ข้าพเจ้าได้มอบสิ่งของหลายอย่างให้นายครอว์เฟิร์ด คุมมาถวายแด่พระองค์ในนามของข้าพเจ้า ด้วย” เครื่องบรรณาการที่มาร์ควิส เหสติงส์ ส่งมาถวายครั้งนั้นคือปืนคาบศิลาปลายหอก ๓๐๐ กระบอก ปืนคาบศิลาแฝดกระบอก ๑ ผ้าส่านขาว ๔ ผืน พรมเทศ ๒ ผืน เครื่องแต่งตัวหญิงอย่างฝรั่ง ๒ ส� ำรับ เครื่องโต๊ะแก้วเจียระไนส� ำรับ ๑ ฉากอย่างดี ๕ แผ่น พรมอย่างดี ๒ ผืน หนังสือพงศาวดารอังกฤษเล่ม ๑ รถมีเครื่องพร้อมรถ ๑ ม้าเทศส� ำหรับเทียมรถม้า ๑ ฉากเขียนด้วยหนัง ๔ บาน ฉากกระจก ๓ บาน รวม ๗ บาน (ด� ำรงราชานุภาพ, ๒๕๔๖) รูปที่ ๘ มีความเป็นไปได้ที่เจ้าจอมทั้งสองตามภาพนี้ สวมใส่เครื่องแต่งตัวอย่างฝรั่ง ๒ ส� ำรับ ที่เป็นเครื่อง บรรณาการจากมาร์ควิส เหสติงส์ น� ำมาโดยทูตนายแพทย์จอห์น ครอว์เฟิร์ด “ให้สององค์สรงสนานน�้ ำดอกไม้ แล้วลูบไล้พระสุคนธ์ปนทองค� ำ ลางมุ่นเกล้าเมาลีให้พี่น้อง นุ่งยูงทองเทพพนมดูคมข� ำ เข็มขัดเพชรเจ็ดกะรัตคาดประจ� ำ ลูกประหล�่ ำลงยาราชาวดี ทองพระกรซ้อนนวมสวมพระหัตถ์ เนาวรัตน์ราคาค่ากรุงศรี สังวาลแววแก้วเก็จเพชรมณี ผูกวลีลายลอยล้วนพลอยเพชร ธ� ำมรงค์ทรงรายพรายพระหัตถ์ แจ่มจ� ำรัสรู้แววล้วนแก้วเก็จ กรรเจียกจอนซ้อนกุดั่นกัลเม็ด ใส่เกือกเพชรเพทายริมรายพลอย” (จาก “พระอภัยมณีค� ำกลอน” ตอนที่ ๒๓ หน้า ๓๖๔) โดยประวัติสุนทรภู่หลังออกจากคุกก็ได้มีงานถวายพระอักษรเจ้าฟ้าอาภรณ์ มีตึกพระราชทาน แทนเรือนแพของเดิมเป็นที่พัก พร้อมข้าทาสในบริเวณวังหลวง และต� ำแหน่งขุนสุนทรโวหาร สุนทรภู่ได้แต่ง “สวัสดิรักษาค� ำกลอน” และ “สิงหไกรภพ” น่าจะเพราะสอดคล้องกับการเข้ามาของทูตนายแพทย์จอห์น ครอว์เฟิร์ด ในตอนพราหมณ์จินดาสื่อสารเมืองมารันของเรื่องหลัง สุนทรภู่จึงแต่งไว้ตอนหนึ่ง ว่า “พวกส� ำเภาเจ้าพราหมณ์ให้ล่ามพูด เราเป็นทูตสื่อสารมาขานไข”