วารสารปี-40-ฉบับที่-4-resize

ทศพร วงศ์รัตน์ 167 วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๔ ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๘ เฉพาะในสมัยรัชกาลที่ ๓ “ปรากฏมีเรือส� ำเภาระวางบรรทุกเกือบ ๓๐,๐๐๐ ตัน ออกจากเมืองท่าไทยไปจีน ส่วนทางด้านเมืองจีนมีเรือส� ำเภาจากเมืองท่าต่าง ๆ มาไทยปีหนึ่ง ๆ ๓๕-๕๐ ล� ำ โดยเฉพาะจากเกาะไหหล� ำนั้น ปีหนึ่งมีถึง ๑๐-๒๐ ล� ำ...” (ด� ำรงราชานุภาพ, ๒๕๔๖; บัณฑิต ลิ่วชัยชาญ, ๒๕๕๐) ในด้านกับอังกฤษ ซึ่งพลุกพล่านตั้งแต่สมัยนั้นกับคนไทยมากกว่าชาติอื่น และสะท้อนออกมา เป็นเรื่องในนิทานพระอภัยมณีโดยสุนทรภู่ ประวัติมีมาตั้งแต่ครั้งสมเด็จกรมพระราชวังบวรสถานมงคล มหาสุรสิงหนาท ยกทัพไปปราบพม่าที่เข้ามาตีหัวเมืองทางใต้ของไทย ในปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๓๒๘ แล้วทรงยก เลยไปตีได้เมืองปัตตานี ครั้งนั้นพระยาไทรบุรี อับดุลละ โมกุรัมชะ กลัวไทยจะขยายการรบยกมาตีต่อ จึงถืออ� ำนาจยอมให้อังกฤษเช่าเกาะหมาก (Penang หรือ Prince of Wales island) ในปีมะเมีย พ.ศ. ๒๓๒๙ ตามหนังสือด้วยจุดประสงค์ให้อังกฤษช่วยรับผิดชอบป้องกันเมืองไทรบุรีจากไทย แต่อังกฤษแก้หนังสือเป็นว่า จะป้องกันศัตรูที่มาตีเกาะหมากเท่านั้น ขณะนั้นฝ่ายไทยก็มิได้ทักท้วงการกระท� ำที่เป็นการทรยศของ พระยาไทรบุรี เพราะติดพันสงครามกับพม่า แม้ต่อมาพระยาไทรบุรีได้กลับยอมอ่อนน้อมต่อไทย และ ไทยยอมให้เป็นประเทศราช อีกทั้งเมื่อพระยาไทรบุรีเสียดายที่ให้อังกฤษเช่าเกาะหมากไป จึงเกิดรบกับอังกฤษ แต่ก็เอาเกาะหมากคืนมาไม่ได้ จนต่อมาในปีกุน พ.ศ. ๒๓๓๔ มีโจรแขกสลัดกลุ่มหนึ่งเข้าตีเกาะหมาก อังกฤษท� ำเป็นเข้าใจว่า พระยาไทรบุรีเป็นใจด้วย จึงข่มขู่ขอเช่าแผ่นดินตรงข้ามกับเกาะหมาก ที่อังกฤษ เรียกจังหวัดเวลเลสลีย์ (Wellesley) เพื่อใช้เพาะปลูกส่งอาหารให้เกาะหมาก จากพระยาไทรบุรีอีก แต่ก็เพิ่ม ค่าเช่าให้ ดินแดนเหล่านี้จึงพ้นจากการปกครองของไทย ตั้งแต่นั้นมา ระหว่างนั้นในปีวอก พ.ศ. ๒๓๓๑ มีชาวฝรั่งเศสสองพี่น้องเข้ามาทางเรือก� ำปั่น ผู้น้องเป็นนักมวย ท้าพนันชกมวยชนะมาหลายเมือง ในครั้งนั้น กรมพระราชวังบวรฯ รับท้า โดยจัดเลือกนักมวยไทยชื่อหมื่นผลาญ ขึ้นต่อสู้ในสนามที่มีเชือกรอบ ด้วยการเอาน�้ ำมันว่านชโลมทั่วตัว ขณะต่อสู้ฝ่ายฝรั่งพยายามจับจะหัก กระดูกไหปลาร้าหมื่นผลาญ แต่ก็ท� ำไม่ได้ หมื่นผลาญชกพลางถอยพลาง ฝรั่งพี่ชายจึงผลักหมื่นผลาญ มิให้ถอยหนี กรมพระราชวังบวรฯ ทรงพระพิโรธ เพราะเป็นการชกตัวต่อตัว จึงเสด็จจากที่ประทับยกพระบาท ถีบฝรั่งพี่ชายล้ม จากนั้นพวกมหาดเล็กก็เข้ารุมท� ำร้ายฝรั่งทั้งสองจนสาหัส พรรคพวกจึงได้น� ำกลับลงเรือก� ำปั่น โดยฝ่ายไทยก็ได้ส่งคนลงไปนวดรักษาพยาบาล ในที่สุด ฝรั่งทั้งสองก็กราบทูลถวายบังคมลา แล้วถอยก� ำปั่น ออกไป (ทิพากรวงศ์, ๒๕๔๕) จะเกี่ยวข้องกันหรือไม่ก็ตาม แต่โดยกาละและเทศะแล้วไม่น่าจะเกี่ยวข้องกัน มีเพียงครั้งเดียวใน นิทานพระอภัยมณี ตอนที่ ๔๗ อภิเษกสินสมุทรหน้า ๙๓๔, ๙๔๗ ซึ่งสุนทรภู่แต่งในราวปลายปีฉลู พ.ศ. ๒๓๘๔ ขณะเดินทางอยู่ในสุพรรณบุรี มีค� ำกลอนเกี่ยวกับการจัดมวยมาต่อยกันในงานฉลองอยู่ ว่า