วารสารปี-40-ฉบับที่-4-resize

ทศพร วงศ์รัตน์ 157 วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๔ ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๘ รูปที่ ๑ ภาพจาก “สมุดภาพไตรภูมิฉบับกรุงศรีอยุธยา-ธนบุรี เล่ม ๒” ฉบับหลวงสมัยกรุงธนบุรี เลขที่ ๑๐ แสดงการเดินทางระหว่างกรุงสยามกับเกาะลังกา “ทั้งสองทัพรับโห่เสียงโยธี ปถพีเพียงจะคว�่ ำจะท� ำลาย พอออกจากปากน�้ ำเกณฑ์ก� ำปั่น ให้แยกกันไปทุกทิศเหมือนคิดหมาย พระอนุชาลาแล่นแสนสบาย ไปฝั่งฝ่ายรมจักรนัครา พระอภัยให้แล่นตามแผนนอก ต่างตัดออกลึกรายไปฝ่ายขวา พระทรงส่องกล้องสว่างกลางคงคา เหมือนต่อตาช่วงโชติสามโยชน์ยาว แล้วเขม้นเห็นรอบทั้งขอบเขต สาคเรศเรือใช้ใบขาวขาว” (จาก “พระอภัยมณีค� ำกลอน” ตอนที่ ๔๘ หน้า ๙๗๖) รูปที่ ๒ ภาพวาดโดยชาวยุโรป แสดงขบวนที่ฝ่ายไทยให้การต้อนรับ และน� ำคณะทูตขึ้นเสลี่ยงเข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวในสมัยสุนทรภู่ “เห็นรถทรงราชสารทหารแห่ อยู่เซ็งแซ่ซ้ายขวาทั้งหน้าหลัง จึงบอกทูตพูดเสียงส� ำเนียงดัง มีรับสั่งให้มาถามตามโบราณ ว่าสารมาเดี๋ยวนี้กี่ฉบับ โปรดให้รับไปปราสาทราชฐาน ท่านอยู่ทิมริมวังคอยฟังการ ส่งแต่สารมาให้เราจะเอาไปฯ” “ฝ่ายเสนีสี่นายครั้นสายแสง ต่างตกแต่งตามก� ำหนดมียศถา และเชิญเครื่องบรรณาการกับสารตรา ตามเสนาน� ำเข้าไปในพระโรงฯ ฝ่ายขุนนางต่างแต่งต� ำแหน่งนั่ง พานหมากตั้งทั้งคนโทล้วนโอ่โถง พอเวลานาทีถ้วนสี่โมง เข้าพระโรงคอยพระองค์ผู้ทรงธรรม์ฯ” (จาก “พระอภัยมณีค� ำกลอน” ตอนที่ ๓๙, ๔๗ หน้า ๗๔๖, ๙๓๐) รูปที่ ๓ ภาพเขียนโดยชาวยุโรป แสดงบรรยากาศล� ำแม่น�้ ำเจ้าพระยา จากบริเวณท่าป้อมพระจันทร์ (ซ้ายมือ) มองไปยังวัดอรุณฯ “เห็นเรือจอดทอดท่าลงมาเยือน ดูเดินเกลื่อนตามตลิ่งทั้งหญิงชาย นายด่านใหญ่ให้ล่ามไปถามว่า เรือนี้มารบหรือมาซื้อขาย ฝ่ายขอเฝ้าเหล่าข้าบรรดาชาย จึงอุบายบอกเล่าชาวบุรี อันพวกเราชาวบุรินทร์กบิลพัสดุ์ รักษาสัตย์ศีลถือเป็นฤๅษี เที่ยวประโยชน์โปรดสัตว์ในปัถพี ไม่คิดที่รบสู้กับผู้ใด ซึ่งมานี้มีกิจคิดประสงค์ จะธุดงค์เที่ยวไปชมโรมวิสัย” (จาก “พระอภัยมณีค� ำกลอน” ตอนที่ ๔๙ หน้า ๙๘๒)