วารสารราชบัณฑิตยสภาปี-43-ฉบับ-1

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๓ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-เม.ย. ๖๑ ๕๘ ๕. อิเซะ โมโนกาตาริ (Ise Monogatari) บทประพันธ์เรื่องราวสนุกสนานของชีวิต ขุนนางหนุ่มในราชสานัก ๖. เกนจิ โมโนกาตาริ (Genji Monogatari) บทประพันธ์ขนาดยาวของมุราซากิ ชิกิบุ (Murasaki Shikibu) เกี่ยวกับเรื่องราวชีวิตในราชสานักยุคเฮอัน ๗. เฮเกะ โมโนกาตาริ (Heike Monogatari) ประมวลพงศาวดารและนวนิยายที่ไม่ ทราบผู้แต่ง เนื้อหาเกี่ยวกับเหตุการณ์สงครามระหว่างตระกูล มินาโมโตะ อูจิ (Minamoto uji) และตระกูลเฮเกะหรือไทระ (Taira uji) ๘. กิเคอิคิ (Gikeiki) บันทึกเรื่องราวชีวิตของโยชิสึเนะ (Minamoto no Yoshitsune) ๙. โซกะ โมโนกาตาริ (Soga Monogatari) บทประพันธ์เรื่องราวการแก้แค้นของพี่น้อง ตระกูลโซกะ นอกจากนี้ บทละครโนะยังได้รับอิทธิพลที่สาคัญจากพงศาวดารและบันทึก ประวัติศาสตร์จีนและวรรณกรรมอินเดียอีกด้วย เรื่องย่อ บทละครโนะมีจานวนมากจึงขอยกตัวอย่างเฉพาะเรื่องย่อจากบทที่นิยมแสดง เนื่องจาก มีเนื้อหาโดดเด่น หรือมีกลวิธีพิเศษในการแสดงเพื่อให้เห็นความหลากหลาย บทละครบางเรื่องมี ความยาวมากและแสดงเพียงบางฉากในปัจจุบัน ๑. โชโจ (Shojo) ชายขายสาเกเดินทางไปขายสาเกที่ชายหาด ชายหนุ่มหน้าตาสดใสนามว่า โชโจปรากฏกายขึ้นและเรียกร้องที่จะดื่มสาเก ชายขายสาเกให้ชายหนุ่มผู้นั้นดื่มจนหมด โชโจจึงให้รางวัลแก่ชายขายสาเกด้วยการฟ้อนรา และเสกให้สาเกในไหเต็มอยู่ตลอดเวลา ๒. คุโรซุกะ (Kurosuka) หญิงชราผู้หนึ่งอาศัยอยู่ในกระท่อมริมทุ่งอาดาชิ (Adachi) หญิง ชราปั่นฝ้ายทุกคืนจนรุ่งสาง พลางโศกเศร้ากับความไม่แน่นอนของโลกและมนุษย์ที่เต็มไป ด้วยบาปกรรมนานา พระธุดงค์ผ่านมา หญิงชราห้ามมิให้มองเข้าไปในกระท่อม ขณะที่ นางออกไปเก็บฟืน พระรูปนั้นทาผิดสัญญาและพบว่าภายในกระท่อมเต็มไปด้วยกอง กระดูกมนุษย์ หญิงชราจึงปรากฏกายอีกครั้งในรูปของปีศาจและเข้าจู่โจมพระรูปนั้น ๓. ฮาโกโรโมะ (Hagoromo) ชายหาปลาพบเสื้อคลุมขนนกอันงดงามแขวนอยู่บนกิ่ง ไม้สนริมทะเลที่มัตสึบาระ (Miho no Matsubara) ในเขตมิโฮะ (Miho) เทพธิดา องค์หนึ่งปรากฏกายขึ้นและอ้อนวอนพร้อมหลั่งน้าตาขอเสื้อคลุมนั้นคืนแก่นาง มิฉะนั้นนางจะมิได้กลับสู่สวรรค์ ในที่สุดชายหาปลายินยอมคืนเสื้อคลุมให้ เทพธิดา สวมเสื้อคลุมแล้วร่ายราเป็นการขอบคุณแล้วจึงกลับสู่สวรรค์ ๔. โนโนมิยะ (Nonomiya) วิญญาณหม่อมห้ามของเจ้าชายเก็นจิ (Hikaru Genji) ซึ่ง สิงสถิตอยู่ในกระท่อมชื่อโนโนมิยะ บริเวณทุ่งซากาโนะ (Sagano) นางร่ายราให้แก่