วารสารราชบัณฑิตยสภาปี-43-ฉบับ-1

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๓ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-เม.ย. ๖๑ ๕๑ เก็งไซโมโนะ (Genzai mono) เป็นเรื่องของซามูไรซึ่งมีการบันทึกใน พงศาวดารการสงครามระหว่างตระกูลเฮเกะกับตระกูลเกนจิ มีอารมณ์วิปริตอันเกิดจากความทุกข์ โทมนัสในชีวิต และ อนริวโมโนะ (Onryu mono) เป็นเรื่องของวิญญาณที่มีความอาฆาต พยาบาท ออกมาเล่าเรื่องราวที่ทาให้ต้องทนทุกข์ทรมานอยู่ในอเวจี ชุดที่ ๕ คิริโมโนะ (Kiri mono) เป็นเรื่องของภูตผีปีศาจในร่างมนุษย์ที่ต้องการ กลับคืนสู่ร่างเดิม องก์ที่ ๑ เป็นร่างแปลง และองก์ที่ ๒ เป็นตัวเดิมเช่นเดียวกับ ๔ ชุดข้างต้น ขั้นตอนการแสดงละครโนะ การแสดงละครโนะหนึ่งเรื่อง มีองค์ประกอบการแสดงตามลาดับ ดังนี้ องก์ที่ ๑ ๑. ชิได (Shidai) วากิและวากิสึเระซึ่งเป็นพระธุดงค์ออกมาขับกลอนปฐมบท ๒. จิโดริ (Jidori) นักร้องหมู่ขับกลอนปฐมบทอีกครั้ง ๓. นาโนริ (Nanori) วากิพูดบทเจรจาแนะนาตนเอง บอกจุดประสงค์และจุดหมาย ของการเดินทาง ๔. มิชิยูกิ (Michiyuki) วากิและวากิสึเระขับร้องเล่าเรื่องการเดินทางของตนซึ่ง ประกอบด้วยท่อนสาคัญ ได้แก่ ซาชิ (Sashi) เป็นการขับร้องถึงสถานการณ์ อาเกะอุตะ (Ageuta) เป็นการร้องเพลงระดับสูง และซาเกะอุตะ (Sageuta) เป็น การร้องเพลงระดับต่า ๕. สึคิเกะริฟุ (Tsukigerifu) วากิกล่าวถึงสถานที่อันเป็นเป็นจุดหมายปลายทางซึ่งมี ความสาคัญทางประวัติศาสตร์ และประสงค์จะสอบถามผู้รู้เกี่ยวกับสถานที่นั้น ๆ ๖. ชิเตะและชิเตะสึเระปรากฏตัวบนเวที ๗. มนโดะ (Mondo) ชิเตะตอบคาถามวากิถึงความเป็นมาของสถานที่นั้น ๆ ๘. คาโคไอ (Kakoai) ชิเตะเปลี่ยนจากการพูดกับวากิเป็นการขับร้องพรรณนาความ ในอดีต ๙. รองงิ (Rongi) ชิเตะร้องตอบโต้กับนักร้องหมู่ มีใจความเป็นนัยว่าตนเป็นบุคคลที่ วากิกล่าวถึงนั่นเอง เมื่อนักร้องหมู่ร้องถึงบทที่กล่าวว่า “ร่างกายเลือนหายไป” ชิเตะ ทาท่าประกอบคาร้องแล้วเดินกลับเข้าโรงไป ระหว่างองก์ที่ ๑ กับองก์ที่ ๒ เรียกว่า อาอิ (Ai) คือผู้แสดงที่เป็นชาวบ้านออกมาเจรจากับวากิ เกี่ยวกับชิเตะว่าน่าจะเป็นผู้ใด และแนะนาให้สวดมนต์แก่วิญญาณ