วารสารราชบัณฑิตยสภาปี-43-ฉบับ-1

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๓ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-เม.ย. ๖๑ ๑๓ พระราชดาเนินไปต่างประเทศครั้งนี้คือการรักษาพระเนตรจากการประชวรพระโรคต้อด้วยการผ่าตัด พระเนตรซ้ายจนสาเร็จเรียบร้อยลงด้วยดี นอกจากนี้ยังทาให้ได้ทรงศึกษาสภาพการเมืองการปกครอง ในระบอบประชาธิปไตยเรื่องการเลือกตั้ง การหาเสียง และการลงคะแนนเสียง เพื่อเป็นแนวทางเอื้อ ต่อพระราชดาริในเรื่องการปกครองระบอบประชาธิปไตย ซึ่งสนพระราชหฤทัยที่จะวางรากฐานให้แก่ พสกนิกรของพระองค์ ดังที่ได้พระราชทานสัมภาษณ์แก่หนังสือพิมพ์นิวยอร์กไทม์ เมื่อวันที่ ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๔ ถึงแนวพระราชดาริในการวางรากฐานการปกครองตนเองของป วง ประชาราษฎร์ โดยให้ประชาชนมีสิทธิในการออกเสียงเลือกตั้ง เริ่มด้วยการปกครองแบบเทศบาล ก่อนที่จะให้มีการปกครองแบบรัฐสภาต่อไป (ศิรินันท์ บุญศิริ, ๒๕๔๙) อย่างไรก็ตาม การที่มีข่าว ปรากฏออกมาในหนังสือพิมพ์นิวยอร์กไทม์ดังกล่าว ทาให้เป็นที่คาดหวังของกลุ่มปัญญาชนรุ่นใหม่ว่า พระองค์จะพระราชทานรัฐธรรมนูญแก่ปวงชนชาวไทย หลังจากที่พระองค์เสด็จนิวัตพระนครแล้ว ดังนั้น เมื่อพระองค์ทรง “รีรอ” เกี่ยวกับเรื่องนี้เนื่องจากการทัดทานของพระบรมวงศานุวงศ์ผู้ใหญ่ จึง มีส่วนทาให้คณะบุคคลกลุ่มหนึ่งซึ่งเรียกตนเองว่าคณะราษฎรใช้เรื่องนี้เป็นข้ออ้างในการก่อการ เปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อวันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๕ ๔. การเสด็จพระราชดาเนินเยือนประเทศต่าง ๆ ในยุโรป เมื่อวันที่ ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๖–วันที่ ๒๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๗๗) การเสด็จพระราชดาเนินเยือนยุโรปของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและ สมเด็จพระนางเจ้าราไพพรรณี พระบรมราชินี นับเป็นการเสด็จพระราชดาเนินเยือนต่างประเทศ ครั้งแรกภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบ ประชาธิปไตยซึ่งพระมหากษัตริย์อยู่ภายใต้กฎหมายรัฐธรรมนูญ เมื่อวันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๕ และเป็นครั้งสุดท้ายของพระองค์ ประเทศในทวีปยุโรปที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดาเนิน เยือนครั้งนี้ ได้แก่ ฝรั่งเศส อิตาลี วาติกัน อังกฤษ เดนมาร์ก เยอรมนี เบลเยียม เชกโกสโลวะเกีย ฮังการี และสวิตเซอร์แลนด์ ๔.๑ สาเหตุของการเสด็จพระราชดาเนิน สาเหตุของการเสด็จพระราชดาเนินเยือนยุโรปของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า เจ้าอยู่หัว ระหว่างวันที่ ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๖ ถึงวันที่ ๒๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๗๗ คือ เพื่อให้ ทรงได้รับการถวายการผ่าตัดรักษาพระเนตรซ้ายซ้าอีกครั้งหนึ่งที่ประเทศอังกฤษ และเพื่อให้เกิด ประโยชน์ต่อบ้านเมือง พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดเกล้า โปรดกระหม่อม กาหนดการเสด็จพระราชดาเนินไปทรงเจริญสัมพันธ์ไมตรีกับประเทศต่าง ๆ ในยุโรป พร้อมกับ ทอดพระเนตรความเจริญในประเทศนั้น ๆ ด้วย